51. Εργαλεία «χριστών» και σιδηρουργών.

Στις βυζαντινές πόλεις χτυπάει η καρδιά της κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας. Ο Μυστράς, την εποχή της ακμής του, αποτελεί την έδρα του δεσπότη, καθώς και του μητροπολίτη Λακεδαιμονίας. Στην καστροπολιτεία κατοικούν και οι άρχοντες που φέρουν τα αξιώματα και τους τιμητικούς τίτλους. Τα ισχυρά τείχη, ωστόσο, μιας βυζαντινής πόλης «αγκαλιάζουν» και τους απλούς ανθρώπους που ζουν μέσα σε αυτή.

52. Εμπορικός δρόμος στη Μονεμβασία.

Οι κάτοικοι των πόλεων στρέφονται κυρίως σε βιοτεχνικές και εμπορικές δραστηριότητες, ενώ δεν λείπουν οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες: διοικητικοί υπάλληλοι, γιατροί, δάσκαλοι κ.ά. Οι έμποροι, που συχνά είναι οι ίδιοι οι βιοτέχνες, διατηρούν ισόγεια καταστήματα μέσα στις πόλεις - κάστρα, κυρίως κατά μήκος των κεντρικών δρόμων. Μέρος του λιανικού εμπορίου γίνεται και από πλανόδιους πραματευτάδες

Στο Μυστρά γίνονται και μεγάλα πανηγύρια, όπου συγκεντρώνονται τα προϊόντα του δεσποτάτου: λάδι, μέλι, κρασί, σιτάρι, βαμβάκι, μετάξι. Τα εργαστήρια λειτουργούν επίσης στο εσωτερικό των σπιτιών, ενώ έξω από τα τείχη μεταφέρονται οι εγκαταστάσεις που ρυπαίνουν το περιβάλλον, είναι επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία ή απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού.

53. Ανύψωση κίονα με τη βοήθεια τροχαλίας.

Η βιοτεχνική δραστηριότητα, την εποχή της ακμής του Μυστρά, βρίσκεται πάντως σε ύφεση. Τα προϊόντα πολυτελείας εισάγονται από τη δυτική Ευρώπη. Το μετάξι εξάγεται ακατέργαστο στο εξωτερικό, όπου γίνεται η επεξεργασία και η μεταποίησή του σε πολυτελή υφάσματα. Πιθανή είναι η παραγωγή στο κάστρο μάλλινων ή λινών υφασμάτων, κοσμημάτων και επιμέρους εξαρτημάτων της ενδυμασίας (υποδημάτων, κουμπιών). Οι βασικές βιοτεχνικές εγκαταστάσεις θα προορίζονταν, ωστόσο, για την επεξεργασία των αγροτικών προϊόντων (π.χ. τα ελαιοτριβεία).

Σημαντική στις πόλεις είναι και η παρουσία των εξειδικευμένων τεχνιτών, λιθοξόων, κεραμέων, ξυλουργών, μεταλλουργών, «ψηφωτών», «μαρμαράριων», ζωγράφων κλπ., που η εργασία τους είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και τη συντήρηση ενός μεγάλου και λαμπρού οικισμού.