Οι πύλες διευκολύνουν την είσοδο στην πόλη, αλλά και την κυκλοφορία μέσα σε αυτή. Παράλληλα, αποτελούν ένα από τα ευπαθέστερα σημεία της οχύρωσης και γι' αυτό ενισχύονται με πύργους.

12 - 13. Ο στρατός, στην περίοδο του δεσποτάτου, αποτελείται, στο μεγαλύτερο μέρος του, από ξένους μισθοφόρους, κυρίως Τούρκους, Λατίνους και Αλβανούς. Στην περίοδο της ακμής του Βυζάντιου, αντίθετα, ο στρατός επανδρωνόταν από τον πληθυσμό της αυτοκρατορίας. Οι στρατιώτες τοποθετούνται στα τείχη και στις πύλες. Είναι επιφορτισμένοι με καθήκοντα φύλαξης της πόλης, αλλά και αστυνομικά. Ελέγχουν τυχόν εχθρικές κινήσεις έξω από αυτήν, αυτούς που εισέρχονται στην πόλη, αλλά και την τήρηση της τάξης στο εσωτερικό της.

14. Η κίνηση ανάμεσα στην Άνω και την Κάτω Χώρα διευκολύνεται από την Πύλη της Μονεμβασίας. Η είσοδος στην πόλη του Μυστρά πραγματοποιείται από δύο πύλες, μία στην Άνω και μία στην Κάτω Χώρα. Υπάρχουν άλλες δύο πύλες, η Πύλη του Ναυπλίου και η Πύλη της Φυλακής, οι οποίες σήμερα παραμένουν κλειστές.

Η ασφάλεια της πόλης επιβάλει και μικρού μεγέθους πύλες, ώστε να αποτρέπεται η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού στρατιωτών κατά τη διάρκεια επιθέσεων και πολιορκιών.

15. Οι πύλες κλείνουν με μία ή δύο ξύλινες θύρες, οι οποίες φέρουν μεταλλική επένδυση, ή με σιδερένια καταρρακτή καγκελόπορτα (σιδερόπορτα).

16.Τα «διαβατικά» εξασφάλιζαν τις δημόσιες διαβάσεις μέσα στις τειχισμένες πόλεις.

Η απότομη πλαγιά, στην οποία βρίσκεται ο Μυστράς, δεν επιτρέπει την κατασκευή ευθέων και άνετων δρόμων. Η κυκλοφορία γίνεται, όπως συνήθως στις πόλεις-κάστρα, με στενά, ανηφορικά καλντερίμια (λιθόστρωτα δρομάκια), που οδηγούν στις πύλες της πόλης, στα σημαντικά δημόσια κτίρια, αλλά και στα σπίτια.

17.Τα ζώα είναι βασικό μεταφορικό μέσο στις καστροπολιτείες.

Στο βυζάντιο υπάρχουν κρατικοί υπάλληλοι, οι οποίοι έχουν την επιμέλεια των βασικών οδών, φροντίζουν για τη συντήρηση, την καθαριότητα και το νυχτερινό φωτισμό τους, καθώς και για τις απαιτούμενες επισκευές του οδοστρώματος.

	Η ελεύθερη διέλευση των διαβατών μέσα από ιδιωτικούς χώρους εξασφαλίζεται με τη δημιουργία των «διαβατικών», θολοσκέπαστων δηλαδή κοινόχρηστων χώρων, στο ισόγειο των οικιών. Την κίνηση διευκολύνουν και οι «φαλτσογωνίες», αποτμημένες γωνίες στα κατώτερα τμήματα των σπιτιών, που διαπλατύνουν κατά τόπους το δρόμο.
18.Οι «φαλτσογωνίες» στα ισόγεια των κτιρίων διευκολύνουν τη διακίνηση των αγαθών.