Εκπαιδευτικοί στόχοι

Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα:

να γνωρίσουν τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα - σταθμούς και τις εξελίξεις που οδήγησαν στην ίδρυση του Μυστρά, στο πλαίσιο του κατακερματισμού της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο,
να κατανοήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν σημαντικές προσωπικότητες αλλά και ο απλός λαός στην ιστορία του Μυστρά,
να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που τους δίνονται για να ασχοληθούν με την τοπική ιστορία και
να διδαχθούν εκφάνσεις της βυζαντινής ιστορίας που δεν περιλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη.

Διδακτική προσέγγιση

Με απλά λόγια ο εκπαιδευτικός εξηγεί τα σημαντικότερα γεγονότα που αφορούν στην ιστορία του Μυστρά, από την ίδρυσή του έως σήμερα, και αποκαλύπτει στοιχεία της ζωής και της δράσης σημαντικών προσωπικοτήτων της υστεροβυζαντινής περιόδου που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Τα στοιχεία αυτά παρατίθενται ενταγμένα πάντοτε στο ευρύτερο πλαίσιο της βυζαντινής ιστορίας, αναπόσπαστο στοιχείο της οποίας αποτελεί ο Μυστράς.

Στη συνέχεια επιλέγουμε ένα ή περισσότερα γεγονότα από την ιστορία της καστροπολιτείας και βοηθάμε στην καλύτερη κατανόησή τους από τα παιδιά, τα οποία καλούνται να υποδυθούν μορφές του Μυστρά (τους αξιωματούχους και τον απλό λαό) και να κατανοήσουν τους συσχετισμούς και τις ισορροπίες της κοινωνίας κατά την εποχή εκείνη, καθώς και την ίδια την ιστορία, μέσω βιωματικών εμπειριών. Με διάλογο ή ένα μικρό θεατρικό γίνονται κατανοητά όλα όσα ο δάσκαλος ανέλυσε προηγουμένως. Τα γεγονότα αυτά θα μπορούσαν να είναι:

η ίδρυση του Κάστρου από τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουΐνο, που καλείται ο ίδιος στο πρόσωπο ενός μαθητή να αναλύσει τους λόγους που τον οδήγησαν στην επιλογή της συγκεκριμένης θέσης,
η μετακίνηση των κατοίκων της Λακεδαιμονίας στον Μυστρά, μέσα από διάλογο που θα κάνουν οι μαθητές ως κάτοικοι του κάμπου,
η απόφαση του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου να προσθέσει την τελευταία πτέρυγα των Παλατιών,
η απόφαση του Ιωάννη Φραγκόπουλου να κτίσει το ναό της Παντάνασσας, με σκοπό την προβολή του ιδίου, και οι συνεννοήσεις του με τα συνεργεία για τις τοιχογραφίες, για τη μεταφορά και επεξεργασία των μαρμάρινων μελών και για τη χάραξη των μονογραμμάτων του κτήτορα,
η παραγγελία ενός ευαγγελισταρίου από έναν άρχοντα του Μυστρά στο εργαστήριο αντιγραφής χειρογράφων της Μητρόπολης.

Στο ίδιο πλαίσιο οι μαθητές αναλαμβάνουν να ερευνήσουν τα επιμέρους γεγονότα της ιστορίας του Μυστρά και αφού συγκεντρώσουν τα απαραίτητα στοιχεία να τα μεταφέρουν με τη μορφή αφήγησης στους συμμαθητές τους σαν να ήταν οι ίδιοι αυτόπτες μάρτυρες αυτών των συμβάντων.

Με βάση όλα όσα άκουσαν από τον εκπαιδευτικό αλλά ανακάλυψαν και μόνοι τους, οι μαθητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες, αναλαμβάνουν τη μελέτη ενός γεγονότος και αναλύουν τα αίτια, τις αφορμές και τις επιπτώσεις του. Αναπτύσσεται έτσι διαλογική συζήτηση, τα αποτελέσματα της οποίας θα παρουσιάσουν στην τάξη τους.

Υποστηρικτικό υλικό

Γενική Βιβλιογραφία

Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Μυστράς, εκδ. Έσπερος, Αθήνα 2003
Χ. Καλλιγά, Η βυζαντινή Μονεμβασία και οι πηγές της ιστορίας της, Αθήνα 2003
Αλ. Καλλιγάς - Χ. Καλλιγά, Το σπίτι του Λάσκαρη, Μυστράς, Ελλάς, Κοσμική Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική στα Βαλκάνια 1300-1500 και η διατήρησή της, επιμ. Ευαγγελία Χατζητρύφωνος - Slobodan Ćurčić, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 244-245
Τ. Κόλλιας, «… απ’ των κάστρων τις Χρυσόπορτες», Αθήνα 1998
Π. Καλονάρος (εκδ.), Χρονικόν του Μορέως, Αθήνα 1966
Χρ. Μαλτέζου, Το Δεσποτάτο του Μορέως (1262-1463), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Θ΄, Αθήναι 1980, σ. 282-291
Χ. Μπούρα, Η Πόλη του Μυστρά, Ελλάς, Κοσμική Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική στα Βαλκάνια 1300-1500 και η διατήρησή της , επιμ. Ευαγγελία Χατζητρύφωνος - Slobodan Ćurčić, Θεσσαλονίκη1997, σελ. 76-79
Χ. Μπούρα, Τα Ανάκτορα των Δεσποτών, Μυστράς, Ελλάς, Κοσμική Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική στα Βαλκάνια 1300-1500 και η διατήρησή της, επιμ. Ευαγγελία Χατζητρύφωνος - Slobodan Ćurčić, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 242-243
Α. Ορλάνδος, Τα παλάτια και τα σπίτια του Μυστρά, Αθήνα 2000
Μ. Χατζηδάκης, Μυστράς. Η Μεσαιωνική πολιτεία και τα Κάστρο, Αθήνα 2005
Η Πολιτεία του Μυστρά, Μυστράς Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος 2002, Κατάλογος έκθεσης Ώρες Βυζαντίου. Έργα και ημέρες στο Βυζάντιο, Υπουργείο Πολιτισμού, 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Αθήνα 2001
W. Miller, Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα, 1204-1566, Αθήνα 1990
St. Runciman, Μυστράς, Αθήνα 1986
St. Sinos, Mistras, Reallexikon zur byzantinischen Kunst, B. V, Stuttgart 1999, σ. 380-518
D. Zakythinos, Le Despotat grec de Morée, Ι-ΙΙ, London 1973

Έρευνα σε Internet

www.culture.gr (ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, στην οποία περιέχονται όλες οι σχετικές δραστηριότητες και υπάρχουν σύνδεσμοι προς όλα τα Μουσεία και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων)
www.ypepth.gr (ιστοσελίδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, όπου μπορούν να αναζητηθούν οι φάκελοι του «Προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ. Εκπαίδευση και Πολιτισμός» που αφορούν στο Βυζάντιο)
www.hellenichistory.gr (ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού)
www.benaki.gr (ιστοσελίδα του Μουσείου Μπενάκη)
erra.club.fr/BYZANCE.htm (γαλλική ιστοσελίδα εκπαιδευτικού χαρακτήρα)

Παρακολούθηση εκπαιδευτικών βιντεοταινιών

Μυστράς (Υπουργείο Πολιτισμού/Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων)
Μυστράς (Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη)

Εκπαιδευτικά CD-ROM

ΣΟΦΙΑ. Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Τέχνης (Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη)
Portraits of Byzantium. Faces and Aspects of Byzantine Culture (Lambrakis Research Foundation)

Εκπαιδευτικό επιτραπέζιο παιχνίδι

Μυζηθράς, παιχνίδι σε μια καστροπολιτεία, ΥΠ.ΠΟ./Δ.Β.Μ.Μ.-5η Ε.Β.Α., Αθήνα 2001