αρχή
αρχική
οδηγός χρήσης
εκτύπωση
  Μυστράς : η πρωτεύουσα του δεσποτάτου του Μορέως  Η πνευματική ζωή  Άνθρωποι στην πόλη
Η βυζαντινή πόλη - το παράδειγμα του Μυστρά
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Σπίτια πολλά και διάφορα.
Εικόνα
24. Η γεωμορφολογία του Μυστρά
επηρεάζει τη διάταξη των οικιών
στο χώρο.

Οι περιοχές κατοικίας καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση μέσα στις βυζαντινές πόλεις. Οι οικίες βρίσκονται άλλοτε κοντά η μία στην άλλη και άλλοτε διάσπαρτες στο χώρο. Το σχέδιο και η διαρρύθμισή τους εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (π.χ. γεωμορφολογία, κλίμα κ.α.), με αποτέλεσμα να παρατηρείται μεγάλη ποικιλία στη μορφή τους, ανά περιοχή και εποχή.
Στη μορφή αλλά και στον εξοπλισμό των οικιών αντανακλάται και η κοινωνική κατάσταση των ιδιοκτητών τους.

Τα σπίτια των πλουσίων ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα ως προς το μέγεθος, τις ανέσεις και την πολυτελή τους διακόσμηση.

...για πλούσιους και φτωχούς
Εικόνα
25. Σχέδιο, στο οποίο
εικονογραφούνται οι
ρυθμίσεις της διάταξης
του Ζήνωνα για την
κατασκευή εξωστών σε
ιδιωτικές οικοδομές.

Στις βυζαντινές πόλεις ζεί τόσο η αριστοκρατία, όσο και ο απλός λαός, χωρίς να ξέρουμε αν υπάρχουν ξεχωριστές συνοικίες για τους πλούσιους. Σύμφωνα, όμως, με τις πηγές, η κοινωνική διαστρωμάτωση αντανακλάται στη μορφή αλλά και στον εξοπλισμό των οικιών. Τα σπίτια των πλουσίων ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα ως προς το μέγεθος και ως προς την πολυτελή διακόσμησή τους, με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά δάπεδα. Από την άλλη, συχνά, δύο ή περισσότερες φτωχές οικογένειες μοιράζονται μεταξύ τους μία οικία, ενώ από τη συγκατοίκηση αυτή δεν απουσιάζουν τα προβλήματα μεταξύ των γειτόνων. Τέλος, οι πλούσιοι διαθέτουν πολλά και πολυτελή έπιπλα και σκεύη, σε αντίθεση με τους φτωχούς, των οποίων η οικοσκευή καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες.

Με την άδεια του Νόμου
Εικόνα
26. Οικία με εξώστη στον όροφο.

Ειδικές νομοθετικές διατάξεις ρυθμίζουν την οικοδόμηση των οικιών και γενικότερα των κτιρίων στο Βυζάντιο. Αφορούν, μεταξύ άλλων, στον αριθμό των ορόφων, στις αποστάσεις των κτισμάτων, στην παρεμπόδιση της θέας, στο χτίσιμο των εξωστών και των κλιμακοστασίων και περιλαμβάνουν ποινές για αυτούς που παρανομούν.
Η νομοθεσία απαγορεύει, για παράδειγμα, να εκβάλλουν οι σωλήνες αποχέτευσης των οικιών σε πλατεία, δρόμο ή αγορά, αποκαλύπτοντας τη φροντίδα για τη δημόσια υγεία αλλά και το γεγονός ότι οι διαβάτες έρχονταν συχνά αντιμέτωποι με τέτοιες δυσάρεστες εκπλήξεις!

Οι οικίες του «Μυζηθρά»...
Εικόνα
27. Οικία «Λάσκαρη», μεγάλο οικιστικό συγκρότημα
με πολλά δωμάτια και εξωτερική σκάλα.

...διαθέτουν ισόγειο και έναν ή δύο ορόφους. Το ισόγειο προορίζεται για βοηθητικές υπηρεσίες (σταβλισμό ζώων, αποθήκευση, μαγείρεμα). Σπανιότερα εκεί διαμορφώνεται κάποιο εργαστήριο ή μαγαζί. Είναι χτισμένο έτσι ώστε να εξυπηρετεί αμυντικές ανάγκες: οι τοίχοι του είναι παχείς, στέρεοι και συχνά εφοδιασμένοι με «τοξικές» θυρίδες.

 

 

Ο «μεσόπατος», χαμηλός όροφος πάνω από το ισόγειο, όπου υπάρχει, καλύπτει ποικίλες ανάγκες. Τέλος, ο «τρίκλινος», διαμορφωμένος στον τελευταίο όροφο ως μία μεγάλη ενιαία αίθουσα, χρησιμοποιείται για φαγητό, ύπνο και παραμονή. Δεν φέρει μόνιμα χωρίσματα και η δημιουργία επιμέρους διαμερισμάτων γινόταν μάλλον με τη χρήση «φαλσωμάτων» ή «φάλσων» (ξύλινων δηλαδή χωρισμάτων). Σε αρκετές περιπτώσεις, διαθέτει «ηλιακό» (εξώστη) προς την πλευρά με την θέα. Εικόνα
  28. Η εστία και τα αποθηκευτικά αρμάρια
αποτελούν απαραίτητο στοιχείο του
βυζαντινού σπιτιού.

 

 

Εικόνα
29. Στα σπίτια του Μυστρά συχνά
ενσωματώνονται πύργοι.

Η αριστοκρατία του Μυστρά κατοικεί σε μεγάλα αρχοντικά. Τα περισσότερα είναι κτισμένα στην Άνω Χώρα, αν και επιβλητικές οικίες αρχόντων δεν απουσιάζουν ούτε από την Κάτω Χώρα, με χαρακτηριστικότερες του «Φραγκόπουλου» και του «Λάσκαρη».

Εικόνα
30. Εστίες οικιών του
Μυστρά.


< προηγούμενη σελίδα
Γλωσσάρι Χρονολόγιο Βιβλιογραφία
οδηγίες χρήσης | συντελεστές | για τον εκπαιδευτικό