Η Καστροπολιτεία του Μυστρά :: Εκπαιδευτικός ιστοχώρος ΥΠ.ΠΟ

31. Το συγκρότημα των παλατιών, έδρα της
διοίκησης του δεσποτάτου και κατοικία του
δεσπότη και της οικογένειάς του, δεσπόζει στο
μοναδικό πλάτωμα της Άνω Χώρας.

Οι βυζαντινές πόλεις αποτελούν την έδρα της κοσμικής και εκκλησιαστικής διοίκησης.
Στην Κωνσταντινούπολη, στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, βρίσκεται το παλάτι του αυτοκράτορα, όπου λειτουργεί ο κεντρικός διοικητικός μηχανισμός, αλλά και το Πατριαρχείο, έδρα της ανώτατης εκκλησιαστικής αρχής.
Πολλές άλλες πόλεις της αυτοκρατορίας είναι κέντρα επαρχιακής διοίκησης και, παράλληλα, φιλοξενούν τις κατά τόπους μητροπόλεις και επισκοπές.

H μετακίνηση του πληθυσμού από την Λακεδαίμονα, τη βυζαντινή Σπάρτη, προς το ασφαλέστερο κάστρο του Μυζηθρά, μετά το 1262, σηματοδοτεί την ίδρυση της πόλης του Μυστρά.

32. Κάτοψη του
συγκροτήματος
των παλατιών
του Μυστρά.
(Σχέδιο Στ. Σίνου)

Το 1289, η ραγδαία ανάπτυξη της πόλης έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά της έδρας της κεφαλής της , του διοικητή δηλαδή των βυζαντινών κτήσεων της Πελοποννήσου, από τη Μονεμβάσια στον Μυστρά. Λίγο νωρίτερα είχε γίνει η εγκατάσταση στην πόλη του μητροπολίτη Λακεδαιμονίας.

...διαδέχεται δεσπότης.

33. Κοσμήματα με τα μονογράμματα και
εμβλήματα της οικογένειας των Παλαιολόγων.

Η επικράτεια του Μυστρά είναι το μόνο βυζαντινό έδαφος στη νότια Ελλάδα και περιβάλλεται από Φράγκικα κρατίδια και λατινικές κτήσεις. Η απόστασή του από την Κωνσταντινούπολη οδηγεί στην αλλαγή του διοικητικού συστήματος στην περιοχή. Το 1348 αποκτά δεσπότη, τον Μανουήλ Καντακουζηνό, γιο του αυτοκράτορα Ιωάννη Στ΄ Καντακουζηνού, και μετατρέπεται σε μια ημιαυτόνομη ηγεμονία.

Δεσπότης του Μορεώς διορίζεται ο αμέσως επόμενος του διαδόχου του θρόνου της Βασιλεύουσας, συνήθως ο δευτερότοκος γιος του αυτοκράτορα. Το δεσποτάτο κυβερνούν διαδοχικά μέλη δύο αυτοκρατορικών οικογενειών: των Καντακουζηνών και των Παλαιολόγων.

34. Το μονόγραμμα του ονόματος του
Μανουήλ Καντακουζηνού εικονίζεται σε
γλυπτό της Αγίας Σοφίας, ναού που
ο ίδιος ίδρυσε.

...τριγυρισμένος από τους στρατηγούς του κι από τους συμβουλατόρους του

35. Ο αυτοκράτορας
και οι αυλικοί του.

Ο δεσπότης μεταφέρει στο Μυστρά και προσαρμόζει το διοικητικό μοντέλο που επί αιώνες εφαρμόζεται στη Κωνσταντινούπολη, με ίδιους τίτλους και ανάλογη ιεραρχική τάξη, ίδιο τυπικό και επίσημη ενδυματολογία. Τα αξιώματα και οι τιμητικοί τίτλοι δηλώνουν, εκτός από τα ουσιαστικά καθήκοντα των διαφόρων αξιωματούχων, το ρόλο και τη θέση που τους αρμόζει στις επίσημες τελετές και ακροάσεις. Τίτλους φέρουν συνήθως μέλη της ντόπιας ή κωνσταντινουπολίτικης αριστοκρατίας, άν και στο Βυζάντιο πολλές φορές μέλη των κατώτερων τάξεων αναδεικνύονται σε υψηλά αξιώματα.

36. Χρυσό δαχτυλίδι-σφραγίδα
που φέρει την επιγραφή
ΣΕΒΑΣΤΟΣ ΒΕΣΤΙΑΡΙΟΥ
και οικόσημο με λέοντα.
Ανήκε σε ανώτατο αξιωματούχο.

Η αριστοκρατία του Μυστρά κατοικεί σε μεγάλα αρχοντικά. Τα περισσότερα από αυτά είναι κτισμένα στην Άνω Χώρα αν και επιβλητικές οικίες αρχόντων δεν απουσιάζουν ούτε από την Κάτω Χώρα, με χαρακτηριστικότερα του Φραγκόπουλου και του Λάσκαρη.