Κατά την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο (4ος -7ος αιώνας), επιβιώνουν οι πόλεις της αρχαιότητας.

1. Κατά τον 6ο αιώνα, η Αλεξάνδρεια υπήρξε, μαζί με την Κωνσταντινούπολη και την Αντιόχεια, από τις μεγαλύτερες σε έκταση πόλεις της αυτοκρατορίας.

Οι μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας είναι οχυρωμένες και τις διασχίζουν δύο κάθετες μεταξύ τους λεωφόροι. Στο κέντρο τους υπάρχει ακόμα η αγορά με το εμπορικό, διοικητικό αλλά και θρησκευτικό κέντρο. Αν και οι ίδιες οι πόλεις είναι σημείο συγκέντρωσης, πώλησης και ανταλλαγής των προϊόντων της υπαίθρου, οι κάτοικοί τους δεν ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή. Είναι βιοτέχνες και έμποροι που έχουν τα εργαστήρια και τα μαγαζιά τους στην αγορά και τους γύρω δρόμους. Εδώ ζουν και οι άρχοντες, που διοικούν τις πόλεις.

2. Καταστροφή πόλης από σεισμό.

Τον 7ο αιώνα παρατηρείται σε ολόκληρη την αυτοκρατορία παρακμή των πόλεων. Οι επαγγελματίες στρέφονται στην ύπαιθρο, ενώ οι άρχοντες προτιμούν τις πρωτεύουσες των επαρχιών. Ο αστικός πληθυσμός μειώνεται, η οικονομία των πόλεων συρρικνώνεται. Οι πόλεις μικραίνουν, μετατοπίζονται, άλλες εξαφανίζονται και άλλες επιβιώνουν με δυσκολίες.

3. Σχέδιο των Αθηνών κατά την περίοδο 565-1205.

Από τον 9ο αιώνα, οι πόλεις έρχονται και πάλι στο προσκήνιο. Όσες βρίσκονται στη θέση παλαιών αξιοποιούν στοιχεία του παρελθόντος. Τα ερείπια επισκευάζονται και παίρνουν νέα μορφή, για να εξυπηρετηθούν καινούριες ανάγκες. Οι δρόμοι είναι τώρα πιο στενοί. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια συνιστούν μέρος του αστικού τοπίου. Τα καταστήματα βρίσκονται κατά μήκος των οδών και τα εργαστήρια ανάμεσα στα σπίτια.