Η Μονή της Παντάνασσας καταλαμβάνει περίοπτη θέση στο λόφο του Μυστρά, με αποτέλεσμα να τονίζεται ο μεσαιωνικός χαρακτήρας του τοπίου.
Η Μονή αρχίζει να χτίζεται στα 1423 από τον πρωτοστράτορα και καθολικό μεσάζοντα του Δεσποτάτου Μορέως Ιωάννη Φραγκουλόπουλο. Ο ναός ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 1428 και αποτελεί το καθολικό της Μονής της Παναγίας της Παντάνασσας, του μοναδικού μοναστηριού που λειτουργεί ακόμη και σήμερα στο Μυστρά και διατηρεί ζωντανή τη συνέχεια της βυζαντινής παράδοσης.
Ο ναός, ανήκει στο μικτό αρχιτεκτονικό τύπο, που συνδυάζει τον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα στο ισόγειο και τον τύπο του τετράστυλου σταυροειδή εγγεγραμένου με πέντε τρούλους στον Όροφο.
Το Καθολικό της Μονής της Παντάνασσας αποτελεί τον πιο εντυπωσιακό ναό του Αρχαιολογικού χώρου του Μυστρά και κορυφαίο μνημείο της Παλαιολόγειας αναγέννησης.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου, η Μητρόπολη της βυζαντινής καστροπολιτείας, στη σημερινή του μορφή ανήκει επίσης στο λεγόμενο ''μικτό τύπο του Μυστρά'', που συνδυάζει την τρίκλιτη βασιλική στο ισόγειο και τον πεντάτρουλο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό στο υπερώο, με τρεις τρίπλευρες αψίδες ανατολικά. Η δυτική στοά αποτελεί προσθήκη του 15ου αιώνα, ενώ η στοά, η αυλή με τις τοξοστοιχίες και τα μεγάλα διώροφα κτίρια στη βόρεια πλευρά χρονολογούνται στην Τουρκοκρατία.
Αξιόλογος είναι ο γλυπτός διάκοσμος του ναού, με το κτιστό τέμπλο, που πήρε τη σημερινή του μορφή πιθανότατα το 18ο αιώνα, τα δύο προσκυνητάρια με ανάγλυφα φυτικά σχέδια στα μέτωπα των πεσσών του Ιερού, το γείσο, της εποχής του Μητροπολίτη Ματθαίου, επίσης με φυτικά σχέδια σκαλισμένα σε πορώδη πέτρα, τα διαφόρων εποχών θωράκια στο διάζωμα του υπερώου και τέλος, την πλάκα με τον ανάγλυφο δικέφαλο αετό των Παλαιολόγων στο δάπεδο, κάτω από τον τρούλο, πιθανότατα του 14ου αιώνα.
Οι σωζόμενες τοιχογραφίες διακρίνονται σε τρεις κύριες φάσεις:
α) πιθανόν 1270-1285,
β) 1291/2-1315,
γ) α΄ μισό 15ου αιώνα και χαρακτηρίζονται από ποικιλία τεχνοτροπιών, καλλιτεχνικών τάσεων και εργαστηρίων.
Ο ναός της Ευαγγελίστριας βρίσκεται στο εσωτερικό της καστροπολιτείας του Μυστρά, στην περιοχή Κάτω Χώρα, στις βόρειες πλαγιές του Ταΰγετου. Ανήκει στο αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου δικιόνιου με οκταγωνικό τρούλο ναού. Στο εσωτερικό του σώζονται τοιχογραφίες τριών εικονογραφικών φάσεων. Το αρχικό στρώμα χρονολογείται στο 14ο -15ο αιώνα και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα των επιφανειών του ναού. Το δεύτερο στρώμα τοποθετείται στα τέλη του 18ου αιώνα, ενώ το νεότερο ζωγραφικό στρώμα ανήκει στα τέλη του 19ου αιώνα.
Ο στόχος του έργου είναι η προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς ως πόλου έλξης επισκεπτών και συγκεκριμένα το αποτέλεσμα θα είναι οι σημαντικότατες τοιχογραφίες των 3 εκκλησιών να συντηρηθούν και να ανακτήσουν τη μορφή τους προκειμένου να αποδοθούν στο πολυάριθμο κοινό που επισκέπτεται τον Μυστρά, ενισχύοντας έτσι την ελκυστικότητα του αρχαιολογικού χώρου.
Συγκεκριμένα, οι εργασίες συντήρησης αφορούν κυρίως σε στερέωση του υποστρώματος και της ζωγραφικής επιφάνειας των τοιχογραφιών, συμπληρώσεις των κενών του υποστρώματος, καθαρισμό και αισθητική αποκατάσταση της ζωγραφικής επιφάνειας, ενώ ειδικότερα στον ναό του Αγίου Δημητρίου θα πραγματοποιηθούν εργασίες συντήρησης και αισθητικής αποκατάστασης και στο σύνολο των αρχιτεκτονικών και λίθινων διακοσμητικών στοιχείων του ναού.
Ο συνολικός προϋπολογισμός για την πράξη ανέρχεται στο ποσό των 968.800,00€ με 100% χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και συγκεκριμένα έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πελοπόννησος 2014-2020». Οι εργασίες συντήρησης αναμένεται να ολοκληρωθούν στις 28-02-2023.
