Η ίδρυση του Βυζαντινού Μουσείου Αργολίδας εντάσσεται στον ευρύτερο προγραμματισμό του ΥΠΠΟΤ για τη δημιουργία ενός δυναμικού πολιτιστικού δικτύου στην πόλη του Άργους (Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους – Βυζαντινό Μουσείο – Νεοκλασική Δημοτική Αγορά – μελλοντικό Επιγραφικό Μουσείο στην ανατολική πτέρυγα των Στρατώνων), με κύρια επιδίωξη την προσφορά μιας πολυεπίπεδης εμπειρίας στον σύγχρονο επισκέπτη. Στόχος μας είναι: α) η επαφή των εγχώριων και μη επισκεπτών με την άγνωστη μέχρι σήμερα παρουσία της Αργολίδας στον Μεσαίωνα, β) η ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των Αργείων, με την αξιοποίηση ενός ιστορικού κτιρίου που πέραν της μόνιμης έκθεσης, διαθέτει αύλειο χώρο, όπου θα φιλοξενούνται υψηλής ποιότητας πολιτιστικές εκδηλώσεις, γ) να αποτελέσει το Άργος πόλο έλξης του μεγάλου αριθμού τουριστών που προσελκύει η Αργολίδα σε όλη τη διάρκεια του έτους, δ) η στενή συνεργασία με τη Δ΄ ΕΠΚΑ και το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους με την από κοινού διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, περιοδικών εκθέσεων και πολιτιστικών εκδηλώσεων, ε) η πραγματοποίηση σεμιναρίων, συνεδρίων και ημερίδων που θα ενισχύσουν τον ερευνητικό χαρακτήρα του Μουσείου.
Το Μουσείο θα απευθύνεται κυρίως σε μαθητές, οικογένειες, τουρίστες, αλλά και σε άλλες πληθυσμιακές ομάδες. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που το μουσείο οφείλει να προσελκύσει. Στο Νομό Αργολίδας ανέρχονται στους 15.271, ενώ ο αριθμός των οικογενειών μόνο στην Αργολίδα υπολογίζεται σε 8.239. Όσον αφορά στους τουρίστες, η Αργολίδα είναι ένας νομός που έχει επενδύσει εδώ και δεκαετίες στον τουρισμό, διαθέτοντας ένα «δίκτυο» σπουδαίων αρχαιολογικών χώρων, αλλά και υψηλό αριθμό τουριστικώνκλινών (15.810) ανάλογο με εκείνο που διαθέτουν η Αρκαδία και η Κορινθία μαζί. Μια άλλη ομάδα κοινού είναι οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (17.529), που θα μπορούσαν να εντάξουν μια επίσκεψη στο Μουσείο στο πλαίσιο του θρησκευτικού τουρισμού και των οργανωμένων εκδηλώσεων που πραγματοποιούν ποικίλοι σύλλογοι.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι βασικές εκθεσιακές αρχές του Βυζαντινού Μουσείου συνοψίζονται στα εξής:
- Δημιουργία ενός ανοικτού μουσείου, με παράλληλη διατήρηση και ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα του κτιρίου.
- Ανάπτυξη της εκθεσιακής διήγησης μέσω θεματικών ενοτήτων.
- Παρουσίαση των εκθεμάτων με στόχο τη δημιουργία ενός «διαλόγου» μεταξύ του επισκέπτη και των αντικειμένων.
- Έμφαση στον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της Έκθεσης.
- Απλότητα περιεχομένου, ποικιλία ερμηνευτικών εργαλείων και κυριαρχία της εμπειρικής μάθησης με συνετή και στοχοθετημένη χρήση του γραπτού λόγου.
Στο Ισόγειο της Δυτικής Πτέρυγας χωροθετείται η είσοδος του Μουσείου, οι απαραίτητοι χώροι για τη λειτουργία του (γραφείο προσωπικού, γραφείο ερευνητών, εργαστήριο συντήρησης, WC προσωπικού), καθώς και Εκθετήριο-Πωλητήριο του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, ενώ ο όροφος προορίζεται εξ ολοκλήρου για την Έκθεση. Ο χώρος διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές για την πρόσβαση ατόμων με ειδικές ανάγκες (ράμπα εισόδου, ανελκυστήρας).
Παράλληλα, ο Δήμος Άργους έχει παραχωρήσει οριστικά στο ΥΠΠΟΤ το ήμισυ της Νότιας Πτέρυγας των Στρατώνων, προκειμένου να λειτουργήσει ο Όροφος ως Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Βυζαντινού Μουσείου και το Ισόγειο ως Αρχαιολογική Αποθήκη του Μουσείου.
Το παρόν έργο αφορά στη δημιουργία της μόνιμης έκθεσης του Βυζαντινού Μουσείου Αργολίδας, βάσει των σχετικών εγκεκριμένων μελετών (μουσειολογική και μουσειογραφική).
Η πλειονότητα του εκθεσιακού υλικού προέρχεται από τις ανασκαφικές έρευνες στην πόλη του Άργους και χρονολογικά ανάγεται κυρίως στους μεσαιωνικούς χρόνους.
Η Έκθεση ξεκινά από την είσοδο του Μουσείου, στο βόρειο τμήμα του ισογείου, όπου αναπτύσσονται οι εισαγωγικές ενότητες, που θα παρουσιάζουν στο κοινό στοιχεία για το Κτίριο των Στρατώνων, καθώς και για την ανασκαφική έρευνα του βυζαντινού Άργους. Ο όροφος αποτελεί τον κυρίως εκθεσιακό χώρο. Η Έκθεση διαρθρώνεται σε τέσσερις ενότητες. Η πρώτη ενότητα επικεντρώνεται στη δημιουργία της νέας αυτοκρατορίας και αποτελεί ουσιαστικά τη συνέχεια της περιήγησης του επισκέπτη από το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους. Κατόπιν παρουσιάζεται η μετάβαση από τον κόσμο της Ύστερης Αρχαιότητας στον Μεσαίωνα. Η τρίτη ενότητα, που αποτελεί και τον πυρήνα της Έκθεσης, είναι αφιερωμένη στις ποικίλες πτυχές της βυζαντινής Αργολίδας (ναοδομία, εμπόριο, επαγγέλματα, η ζωή στο σπίτι κλπ.). Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται οι διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες από τον πρώιμο Μεσαίωνα έως και τους νεότερους χρόνους.
Χρηματοδότης: ΕΣΠΑ-Περιφέρεια Πελοποννήσου, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων 2007 – 2013». Άξονας Προτεραιότητας 08: «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής Πελοποννήσου
