Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές που φοιτούν στην Ε Δημοτικού των σχολείων του νομού Καστοριάς. Το θέμα επιλέχθηκε γιατί συνδέεται με το βυζαντινό χαρακτήρα της πόλης που αριθμεί 75 διατηρητέες εκκλησίες που χρονολογούνται από τον 9ο ως το 19ο αιώνα. Το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στην προβολή της αμφίδρομης σχέσης εκκλησίας-κοινωνίας που εξέθρεψε το θεακρατούμενο μεσαιωνικό κράτος. Μέσα από το πρόγραμμα τονίζονται οι σχέσεις της Βυζαντινής ζωγραφικής, κυρίως, με την κοινωνία με αναφορά στα ευάριθμα παραδείγματα παραστάσεων κτητόρων, χορηγών, δωρητών στους βυζαντινούς ναούς της Καστοριάς. Με την παρατήρηση και τη μελέτη αυτών των παραστάσεων γίνονται αναγωγές στην κοινωνική διαστρωμάτωση στο Βυζάντιο και ειδικά στη βυζαντινή κοινωνία της Καστοριάς. Μπροστά στα παραδείγματα των ναών τα παιδιά καλούνται να προβούν σε παρατηρήσεις ενδυματολογικού περιεχομένου (ρούχα, κοσμήματα), ηλιακού ενδιαφέροντος και εκπροσώπων του κάθε φύλου, κοινωνικής θέσης ή λειτουργήματος που κατέχει ο κάθε δωρητής. Ταυτόχρονα δίνονται πληροφορίες σχετικές με τη διάρθρωση της πόλης ως χώρου διαβίωσης και χώρου άσκησης των επαγγελμάτων.

Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε δύο τεύχη. Το ένα απευθύνεται στον εκπαιδευτικό και το δεύτερο στο μαθητή. Το τεύχος του εκπαιδευτικού έχει πληροφορίες ιστορικού και αρχαιολογικού χαρακτήρα, με βάση τη βιβλιογραφία, την επιτόπια έρευνα και τις πληροφορίες που αντλούνται από τα ίδια τα μνημεία. Επιμερίζεται σε 8 κεφάλαια, που αφορούν στη βυζαντινή ζωγραφική και την κοινωνία, τις κοινωνικές σχέσεις στο βυζάντιο, στη βυζαντινή κοινωνία της Καστοριάς και το αντικαθρέπτισμά της μέσα από της κτητορικές παραστάσεις των ναών της πόλης. Τα ενδυματολογικά στοιχεία δίνουν πληροφορίες για την κοινωνική διαστρωμάτωση και αφήνουν να διαφανούν στοιχεία για τα επαγγέλματα που ασκούνταν. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου παρατίθεται από μια δραστηριότητα, σύμφωνα με την οποία οι συντάκτες του προγράμματος παρακινούν το δάσκαλο να προσανατολίσει τα παιδιά σε συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Στο τέλος δίνεται και ένα γλωσσάρι, στο οποίο ερμηνεύονται οι ειδικοί όροι που χρησιμοποιούνται στο κείμενο.
Το δεύτερο τεύχος απευθύνεται στο μαθητή. Έχει διαρθρωθεί ως αφήγηση εκ μέρους του μικρού αρχοντόπουλου του Ιωάννη Λημνιώτη που έζησε τις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αιώνα και περιγράφει την οικογένειά του, τους ευγενείς δωρητές των Αγίων Αναργύρων, τις συνήθειές τους, την κοινωνία της Καστοριάς, και την ίδια την πόλη του, δίνοντας μέσα από την παιδική του ματιά πληροφορίες για την εποχή του.

Χρηματοδότες: YΠΕΠΘ, ΥΠΠΟ, Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωσης