Έργο Ανισόπεδης Διάβασης ΟΣΕ

Με αφορμή την κατασκευή ανισόπεδης οδικής διάβασης του ΟΣΕ στον επαρχιακό δρόμο Θηβών-Μουρικίου και σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων βορειοανατολικά του κέντρου της Θήβας, αποκαλύφθηκε το μεγαλύτερο έως σήμερα και εν πολλοίς ασύλητο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης. Η περιοχή βρισκόταν εκτός των τειχών στο Αόνιον Πεδίον.

Η ανασκαφική έρευνα διάρκειας περίπου 2 χρόνων με ένα πολυάνθρωπο συνεργείο αποτελούμενο από αρχαιολόγους, σχεδιαστές, συντηρητές και εργατοτεχνίτες. Τη δαπάνη που προέκυψε κάλυψε εξ ολοκλήρου η ΕΡΓΟΣΕ.

Σε χώρο συνολικής έκτασης 3400 τετραγωνικών μέτρων (μήκους 300 μ. και πλάτους 14 μ.) αποκαλύφθηκαν 843 τάφοι, ποικίλων τύπων και χρονολόγησης (λακκοειδείς, κεραμοσκεπείς, κιβωτιόσχημοι, λάρνακες, εγχυτρισμοί, πυρές), καθώς και ταφικοί περίβολοι.
Διαπιστώθηκε ότι στην περιοχή προϋπήρχε νεκροταφείο και οικισμός κατά την Πρωτοελλαδική περίοδο (3.000-2.000 π.Χ.). Από την Ύστερη Γεωμετρική εποχή έως τα ρωμαϊκά χρόνια (τέλη 8ου αι. π.Χ.-2ος αι. μ.Χ.) ο χώρος χρησιμοποιήθηκε αδιαλείπτως ως νεκροταφείο.

Η έρευνα απέδωσε πάνω από 100 επιτύμβιες στήλες, 7.000 αγγεία και πλήθος μικροαντικειμένων.
Ο τρόπος κατασκευής των τάφων, η θέση τους μέσα στο νεκροταφείο, ο αριθμός και η ποιότητα των κτερισμάτων (ταφικών δώρων) που συνόδευαν τον νεκρό, μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την τέχνη, την οικονομία, την καθημερινή ζωή και τα έθιμα των κατοίκων της Θήβας στο μεγαλύτερο μέρος των ιστορικών χρόνων.
Πολλές φορές η αμεσότητα των πληροφοριών είναι συγκινητική, όπως στην περίπτωση του ζεύγους που τάφηκε μαζί ή των ζώων, τα οποία τιμήθηκαν μετά θάνατον από τους κυρίους τους σαν να ήταν άνθρωποι.

Εκτός από τις ταφές των ιστορικών χρόνων και την Πρωτοελλαδική εγκατάσταση, στο χώρο του νεκροταφείου αποκαλύφθηκε μεγάλου πλάτους αρχαίος δρόμος κατασκευασμένος από σκληρό πατημένο χώμα και χαλίκι.
Πιθανότατα πρόκειται για την οδό (λεωφόρο) που περιγράφει ο περιηγητής Παυσανίας (ΙΧ, 19-22) και η οποία οδηγούσε στα βοιωτικά παράλια του νότιου Ευβοϊκού και τη Χαλκίδα.