Η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς έχει αναλάβει την υλοποίηση του Έργου «Οργάνωση μόνιμης έκθεσης Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Δημητσάνας», η οποία πρόκειται να στεγαστεί στο ιστορικό Αρχοντικό Αντωνόπουλου.
Το αρχοντικό Αντωνόπουλου χρονολογείται στα τέλη του 18ου αιώνα. Η οικογένεια Αντωνόπουλου κατείχε διακεκριμένη θέση στην τοπική κοινωνία και κατά την προεπαναστατική και επαναστατική περίοδο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Εκεί πραγματοποιήθηκε μυστική συνάντηση του Παπαφλέσσα με τους αδελφούς Θεόδωρο και Κανέλλο Δεληγιάννη, κατά την οποία οι τελευταίοι προσχώρησαν στη Φιλική Εταιρεία. Το 1965 το αρχοντικό απαλλοτριώθηκε υπέρ του Δημοσίου με σκοπό τη συντήρηση και χρησιμοποίησή του για τη στέγαση της Αρχαιολογικής Συλλογής Δημητσάνας. Το 1997 χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, ενώ στο πλαίσιο του Γ' ΚΠΣ, κατά τα έτη 2004-2006 αποκαταστάθηκε από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟΑ. Το 2008 παραδόθηκε στη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΔΝΠΚ) του ΥΠΠΟΑ προκειμένου να αναλάβει τη δημιουργία Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου στους χώρους της οικίας. Το 2009 η Λαογραφική Συλλογή της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης και Μουσείου της Ελληνικής Σχολής Δημητσάνας και Ιστορικού Αρχείου Γορτυνίας παραχωρήθηκε στη ΔΝΠΚ, προκειμένου να αποτελέσει συλλογή του υπό συγκρότηση Μουσείου. Η συλλογή αποτελείται από περίπου 400 αντικείμενα και περιλαμβάνει είδη και εξαρτήματα ένδυσης, είδη οικιακής χρήσης και οικοτεχνίας, λευκά είδη και είδη προικός, έπιπλα, αγροτικά εργαλεία και εξαρτήματα, είδη προσωπικής χρήσης, κοσμήματα, όπλα, διακοσμητικά αντικείμενα κ.ά. Από το 2015 άρχισε η διαδικασία για τη συγκρότηση αρχείου προφορικών μαρτυριών με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους στην έκθεση του Μουσείου, είτε ως ερμηνευτικά μέσα είτε ως αυτοτελή εκθέματα. Το 2018 εγκρίθηκε από το ΥΠΠΟΑ Μουσειολογική μελέτη - Μουσειογραφική προμελέτη για το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Δημητσάνας. Το 2020 εκπονήθηκε από τη ΔΝΠΚ και η Οριστική Μουσειογραφική Μελέτη, η οποία έχει εγκριθεί από την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ.
Σκοπός του Έργου είναι η μετατροπή της κηρυγμένης οικίας σε επισκέψιμο μνημείο, το οποίο θα δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες να γνωρίσουν τόσο την ιστορία του ίδιου του αρχοντικού όσο και την ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα της ευρύτερης περιοχής (Δημητσάνα, Γορτυνία κ.ά.). Θα αποδοθεί έτσι σε χρήση ένα αποκατεστημένο μνημείο μέσω συγχρηματοδοτούμενων έργων (Γ' ΚΠΣ), το οποίο θα φιλοξενεί αντικείμενα της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, εκπληρώνοντας με αυτόν το τρόπο τον σκοπό της απαλλοτρίωσής του. Με την ολοκλήρωσή παραδίδεται στο κοινό ασφαλές, λειτουργικό, προσβάσιμο και από ΑμεΑ, και κατάλληλα εξοπλισμένο το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Δημητσάνας, με τη μόνιμη έκθεση της λαογραφικής συλλογής τεκμηριωμένη, συντηρημένα εκθέματα και πλούσιο εποπτικό και πληροφοριακό υλικό (κατάλογος έκθεσης, ενημερωτικά έντυπα). Η έκθεση προσφέρεται και για ξενόγλωσσους επισκέπτες (μετάφραση των εκθεσιακών κειμένων στα αγγλικά).
Το Μουσείο αναμένεται να λειτουργήσει και ως κόμβος συνεργειών και συνεργασίας πολιτιστικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή (Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο Δημητσάνας, Λαογραφικό Μουσείο Στεμνίτσας κ.ά.), γεγονός που θα συμβάλει στην ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής σε πόλο έλξης ποιοτικού πολιτιστικού τουρισμού αλλά και σχολικών εκδρομών. Επιπλέον, με τη λειτουργία του Μουσείου επιδιώκεται:
α) η ενίσχυση των δεσμών που συνδέουν τους απόδημους Δημητσανίτες και Γορτύνιους, όπου και αν διαβιούν (στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, κυρίως στις ΗΠΑ) με τον τόπο καταγωγής τους μέσω της συστηματικής ανάδειξης της συλλογικής μνήμης (προφορικές μαρτυρίες, ιστορίες ζωής, γενεαλογικά δέντρα, αλλά και οικογενειακά κειμήλια, φωτογραφίες, αλληλογραφία, ενθυμήματα κτλ.) των ίδιων των Δημητσανιτών, ανδρών και γυναικών,
β) η ανάδειξή του Μουσείου ως κόμβου ενημέρωσης και περαιτέρω γνωριμίας των επισκεπτών με τον ίδιο τον οικισμό της Δημητσάνας και το ευρύτερο αγροτικό πολιτισμικό τοπίο που τον περιβάλλει,
γ) η λειτουργία του ως εκπαιδευτικού φορέα για την εξοικείωση, ιδιαίτερα των νέων (π.χ. μαθητών κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης) με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά και την πολυδιάστατη σημασία της για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.
Το Έργο κομίζει καινοτόμα στοιχεία σε ό,τι αφορά τον σχεδιασμό και τη λειτουργία του Μουσείου. Δίνει έμφαση στην ανάδειξη του πολιτισμού ως βιωμένης εμπειρίας από τους ίδιους τους Δημητσανίτες, άνδρες και γυναίκες, αντιστρέφοντας τη συνήθη πρακτική των λαογραφικών συλλογών, όπου κυριαρχεί η παρουσίαση και η ερμηνεία των εκθεμάτων αποκλειστικά με το βλέμμα του ειδικού. Επιπλέον, παρουσιάζει την ορεινή αγροτική κοινότητα όχι ως μια πραγματικότητα αναλλοίωτη σε ένα άχρονο παραδοσιακό παρελθόν, αλλά ως ζωντανό πολιτισμικό και κοινωνικό κύτταρο που βιώνει την πολιτιστική της κληρονομιά και την ταυτότητά της με τρόπο δυναμικό μέχρι σήμερα. Με τρόπο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό παροτρύνει τον επισκέπτη/τουρίστα να αναστοχαστεί για τα στερεότυπα με βάση τα οποία γίνεται αντιληπτός από το ευρύ κοινό ο ορεινός χώρος και οι αγροτικές κοινότητες ως «μειονεκτικές» ή ως «αυθεντικά παραδοσιακές» κτλ. Μάλιστα, σε συνεργασία με τοπικούς πολιτιστικούς φορείς προβλέπεται η δημιουργία και η λειτουργία στο πλαίσιο του Μουσείου αρχείου προφορικών μαρτυριών για τη Δημητσάνα και την ευρύτερη περιοχής της, καθώς και αρχείου φωτογραφιών κυρίως του Δημητσανίτη φωτογράφου Μιχαλάκη Παναγόπουλου, που δραστηριοποιήθιηκε στη Δημητσάνα από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Ο συνολικός προϋπολογισμός για την Πράξη ανέρχεται στα 922.748,50 ευρώ με 100% χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και συγκεκριμένα έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ««Πελοπόννησος 2014-2020». Οι εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν στις 31/12/2023.
