Ο Αντώνης Σαμαράκης (1919-2003) υπήρξε ένας πολυδιαβασμένος και πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας, ενεργός πολίτης και υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακήρυξε το 2020 Έτος Αντώνη Σαμαράκη και διοργανώνει εκδηλώσεις στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο για την προώθηση του λογοτεχνικού του έργου και την προβολή των ανθρωπιστικών αξιών τις οποίες ο συγγραφέας υπηρέτησε σε όλη τη ζωή του και αποτυπώνονται εύγλωττα στο έργο του.
Ένας από τους πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς σε περισσότερες από 30 γλώσσες, ο Αντώνης Σαμαράκης μίλησε μέσα από το έργο του για την ανημποριά του απλού ανθρώπου απέναντι στον ολοκληρωτισμό και την κρατική εξουσία, για την πυρηνική απειλή, την απώλεια ιδανικών, τη διαφθορά στο δημόσιο βίο και την αποξένωση του ατόμου σε μία αδιάφορη, καταναλωτική κοινωνία. Το μυθιστόρημά του 'Το Λάθος', που εκδόθηκε το 1965, περιγράφει ένα κράτος εφιάλτη υπό ολοκληρωτικό καθεστώς και αποδείχτηκε προφητικό, καθώς δύο μόλις χρόνια μετά επιβλήθηκε η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, ενώ το βιβλίο του γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1975.
Ο Αντώνης Σαμαράκης εκπροσώπησε την Ελλάδα σε διασκέψεις της UNESCO και έγινε γνωστός ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων των παιδιών, ενώ στην Ελλάδα πρωτοστάτησε στη δημιουργία του θεσμού της «Βουλής των Εφήβων», όπου έφηβοι από ολόκληρη τη χώρα ασκούνται στον κοινοβουλευτικό διάλογο για μία ημέρα.
Ο Αντώνης Σαμαράκης γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμόνων στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της UNESCO ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες των περιοδικών "Παιδικός κόσμος" και "Διάπλασις των Παίδων". Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στις σελίδες της "Νέας Εστίας" και άλλων περιοδικών, όπως το "Ξεκίνημα", και τα "Νεοελληνικά Γράμματα". Συνεργάστηκε επίσης με το περιοδικό "Ακτίνες" μετά τον πόλεμο του 1940.
Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Ζητείται ελπίς". Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.
Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το "Αρνούμαι"), το Βραβείο των Δώδεκα - Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για "Το λάθος"), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για "Το λάθος"). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995).
Ο Αντώνης Σαμαράκης πέθανε στις 8 Αυγούστου 2003.
Για την προετοιμασία και υλοποίηση των δράσεων και των εκδηλώσεων στο πλαίσιο του εορτασμού του Έτους Σαμαράκη στην Ελλάδα και διεθνώς συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από τους:
1. Βλασσοπούλου Μαρία, Ιστορικό, Προϊσταμένη του Τμήματος Μπενακείου Βιβλιοθήκης – Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων
2. Καραβίδα Κώστα, Φιλόλογο, μέλος ΕΔΙΠ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
3. Παπαθανασίου Σίσσυ, Ιστορικό Πολιτισμού, Διευθύντρια Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
4. Σαμπατακάκη Βασίλη, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Lund, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών
5. Χωμενίδη Χρήστο, Συγγραφέα
Έχουν ήδη πραγματοποποιηθεί δύο εκδηλώσεις στο εξωτερικό:
-Στο Παρίσι (Maison de la Grèce) στις 19 Δεκεμβρίου 2019
-Στο Λονδίνο, (Hellenic Centre) στις 20 Νοεμβρίου 2019. Περισσότερα εδώ.
