Στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, της Μονής Καλαμίου και της Πελοπόννησος Α.Ε. Ανώνυμης Αναπτυξιακής Εταιρείας Ο.Τ.Α.,για το έργο «Μελέτες Αποκατάστασης για το Μνημειακό σύνολο της Μονής Καλαμίου, Δήμου Μεγαλόπολης, Π.Ε. Αρκαδίας», η καθηγουμένη της Μονής Καλαμίου υπέδειξε στην υπηρεσία μας, τα κατάλοιπα του ναού του Αγίου Βλασίου και θολωτό ληνό που αποτελούσαν μετόχι της μονής, στις παρυφές του σύγχρονου οικισμού του Ατσίχολου, Δ. Μεγαλόπολης.
Από την ανασκαφή του Αγίου Βλασίου προέκυψε πως οι γενικές διαστάσεις του ναού είναι 8,40Χ6,80 μ. περίπου και ανήκει στον τύπο του δικιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με μια ημικυκλική κόγχη.Η πρόσβαση στο ναό εξασφαλιζόταν από δύο θύρες. Η κεντρική βρισκόταν στον άξονα της δυτικής πλευράς ενώ η δεύτερηανοίγεται στο κέντρο του νότιου τοίχου. Για την κατασκευή του πλαισίου των θυρών έχουν χρησιμοποιηθεί σε δεύτερη χρήση ογκώδη αρχιτεκτονικά μέλη.
Η τοιχοποιία της νότιας και δυτικής πλευράς του ναού σώζεται σε ύψος που κυμαίνεται από 0,58 μ. έως 1,07 μ.Στην εξωτερική πλευρά των τοίχων έχει εφαρμοστεί κάθετα ή οριζόντια αρχαίο οικοδομικό υλικό σε μεγάλη έκταση τόσο στις γωνίες του κτηρίου όσο και στην υπόλοιπη επιφάνεια του. Το καθιερωμένο την εποχή αυτή πλινθοπερίκλειστο σύστημα περιορίζεται σε μικρές σωζόμενες επιφάνειες. Τα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη (από κτίρια της περιοχής και πιθανότερα της γειτονικής Αρχαίας Γόρτυνας) χρησιμοποιήθηκαν αυτούσια ή με ελάχιστες απολαξεύσεις. Η βόρεια και ανατολική τοιχοποιία του ναού σώζονται σε μέγιστο ύψος που κυμαίνεται από 1,11 μ. έως 1,82 μ., διαφοροποιούνται στην κατασκευή τους και έχουν διαμορφωθεί από αργολιθοδομή.
Με βάση τα μορφολογικά και κατασκευαστικά του στοιχεία ο ναός θα μπορούσε να χρονολογηθεί στην πρώτη του φάση στη μεσοβυζαντινή περίοδο (11ο-12ο αι.), ενώ φαίνεται πως σε μεταγενέστερη περίοδο ανακτήθηκαν η βόρεια και ανατολική πλευρά του και επαναχρησιμοποιήθηκε.
Η ανασκαφική έρευνα, τεκμηρίωση και εφαρμογή άμεσων σωστικών μέτρων προστασίας των αρχιτεκτονικών καταλοίπων του ναού και του θολωτού ληνού πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου «ΑΙΓΕΑΣ».
Ο ναός του Αγίου Βλασίου βρίσκεται στη δυτική πλευρά του φαραγγιού του Λουσίου σε απόσταση περίπου 900 μ. βορειοδυτικά της ιστορικής μονής Καλαμίου και 1,5 χλμ. βορειοδυτικά της Αρχαίας Γόρτυνας και του βυζαντινού ναού του Αγ. Ανδρέα Γόρτυνας.
Λεζάντες Εικόνων:
Εικ. 1: Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ναού του Αγίου Βλασίου.
Εικ. 2: Η νότια πλευρά του ναού του Αγίου Βλασίου.
