Ο ναός του Αγίου Γεωργίου[1], χαρακτηρισμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (Υ.Α. Β1/Φ34/21648/476/4-5-1983, ΦΕΚ 357/Β/24-6-1983), χτίστηκε στο β' μισό του 18ου αι. και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής, με προεξέχουσα ημικυκλική κόγχη του ιερού και στέγαση με τρίριχτη κεραμοσκεπή στέγη (Εικ. 1-2). Στο δυτικό τμήμα του ναού διαμορφώνεται πιόσχημος γυναικωνίτης που καταλαμβάνει τμήμα του κεντρικού και των δύο πλευρικών κλιτών, ενώ σε μεταγενέστερη οικοδομική φάση, που τοποθετείται στο 19ο αι. προστέθηκε στη δυτική πλευρά του νάρθηκας. Στα 1922 έγινε η δεύτερη προς δυτικά επέκταση της εκκλησίας, γκρεμίσθηκε ο αρχικός δυτικός τοίχος και κατασκευάστηκε νέος νάρθηκας που ενσωματώθηκε στον κυρίως ναό. Τότε επεκτάθηκε προς τα δυτικά ο γυναικωνίτης και επίσης ανεγέρθηκε νεοκλασικό κωδωνοστάσιο στην εξωτερική νοτιοδυτική γωνία του ναού από Ηπειρώτες μάστορες.
Εσωτερικά, ο ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη με κιονοστήριχτη τοξοστοιχία. Στα ξύλινα μέτωπα των στηθαίων του γυναικωνίτη διατηρεί αξιόλογο ζωγραφικό διάκοσμο που χρονολογείται σύμφωνα με κτητορική επιγραφή στα 1804 και είναι έργο του λαϊκού ζωγράφου Ιωάννη από την Μπλάτζη (Βλάστη), ενώ στον Σοχινό ζωγράφο Απόστολο Βαρελά αποδίδονται οι παραστάσεις των ολόσωμων Αγίων πάνω σε λαμαρίνα, που συμπλήρωσαν το στηθαίο του κεντρικού κλίτους του γυναικωνίτη μετά την επέκτασή του 1922. Στον ίδιο ζωγράφο αποδίδονται οι «επιλεκτικές» επιζωγραφίσεις των υπόλοιπων στηθαίων του γυναικωνίτη, οι επιζωγραφίσεις των εσωραχίων και των μετώπων των τόξων προς το κεντρικό κλίτος, η παράσταση του Χριστού Παντοκράτορα που κοσμεί το ομφάλιο της οροφής του κεντρικού κλίτους, καθώς και τα επιπρόσθετα ζωγραφιστά από λαμαρίνα θωράκια του τέμπλου, που σήμερα αναρτώνται στους πλάγιους τοίχους του γυναικωνίτη.
Εκτεταμένες εργασίες συντήρησης, που διενεργήθηκαν τα έτη 2001-2002 και 2003-2004 υπό την επίβλεψη της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στο ξύλινο με γραπτό διάκοσμο τέμπλο και τις εικόνες του ναού[2], καθώς και στις επίπεδες οροφές των πλαγίων κλιτών, αποκάλυψαν τον αξιόλογο γραπτό φυτικό διάκοσμο που κοσμεί το εσωτερικό του μνημείου (Εικ. 3). Ενδιαφέροντα διάκοσμο διατηρεί και η σκαφοειδής οροφή του κεντρικού κλίτους, που μαζί με τον άμβωνα και τον δεσποτικό θρόνο αποτελούν το αντικείμενο της μελέτης με τίτλο «Μελέτη συντήρησης ξύλινου εξοπλισμού του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Σοχού Θεσσαλονίκης»[3], η οποία εγκρίθηκε δυνάμει της ΥΠΠΟΤ/ΣΥΝΤ/Φ10/3092/87161/09-09-2010 απόφασης της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεότερων Μνημείων.
Το 2016, με στόχο την συνολική ανάδειξη του εσωτερικού διακόσμου του ναού, διενεργήθηκαν[4] επί τη βάσει της παραπάνω μελέτης, εργασίες συντήρησης: α) των δύο ακραίων ανατολικών τόξων (μέτωπα και εσωράχια) των δύο τοξοστοιχιών β) των δύο πολυπρόσωπων συνθέσεων που κοσμούν τις στενές πλευρές του γυναικωνίτη προς τα πλάγια κλίτη, δηλαδή η παράσταση του Χορτασμού των πεντακοσίων στο νότιο κλίτος και η παράσταση της Βρεφοκτονίας στο βόρειο, γ) του άμβωνα και δ) του ταβανιού της ξύλινης σκαφοειδούς οροφής του κεντρικού κλίτους (Εικ. 4-8). Δεδομένου ότι η υλοποίηση των ανωτέρω εργασιών έφερε στο φως ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον γραπτό σύνολο που αντιστοιχεί στην αρχική ζωγραφική φάση των αρχών του 19ου αι., η Εφορεία μας, με στόχο την ανάδειξη της αυθεντικής εικόνας του ναού, προέβη σε αίτημα τροποποίησης της εγκεκριμένης μελέτης ως προς την παράγραφο που αφορά στη διατήρηση των επιζωγραφίσεων του 20ο αι. στα τοξωτά πλαίσια που στέφουν τις ολόσωμες μορφές της αρχικής ζωγραφικής φάσης του γυναικωνίτη. Με την αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΣΑΝΜ/Φ32/350647/209507/5296/24-10-2016 απόφαση της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεότερων Μνημείων, εγκρίθηκε η αφαίρεση των εν λόγω επιζωγραφίσεων και εν συνεχεία, κατά την υλοποίηση του έργου, αποκαλύφθηκε η υποκείμενη ζωγραφική φάση, έργο του λαϊκού ζωγράφου Ιωάννη από την Μπλάτζη.
[1] Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, «Δίκτυο αρχαιολογικών χώρων και μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας (Νομοί Θεσσαλονίκης – Κιλκίς - Πιερίας), Πρόσωπο και Χαρακτήρας», Τετράδια Αρχαιολογίας 5, Θεσσαλονίκη 2007, 102-103.
[2] Η συντήρηση του τέμπλου υλοποιήθηκε σε συνέχεια της αριθ. ΥΠΠΟ/ΣΥΝΤ/Φ10/2904/50726/27-08-2001 απόφασης έγκρισης της μελέτης με τίτλο «Πρόταση συντήρησης του τέμπλου του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Σοχού», ενώ η συντήρηση των εικόνων υλοποιήθηκε σε συνέχεια της αριθ. ΥΠΠΟ/ΣΥΝΤ/Φ10/3670/64089/19-08-2004 απόφασης με τίτλο «Πρόταση συντήρησης φορητών εικόνων του τέμπλου του ενοριακού ναού Αγίου Γεωργίου στο Σοχό Θεσσαλονίκης».
[3] Η μελέτη συντάχθηκε το έτος 2007 από τους συντηρητές Ηλέκτρα Καραγιαννίδου, Φωτεινή Μπέλτση, Στυλιανό Στεφανίδη και από τον αρχαιολόγο Νίκο Τουτό
[4] Οι εργασίες εκτελέστηκαν στο διάστημα Απριλίου – Νοεμβρίου 2016 με χρηματοδότηση της Ι. Μ. Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης και την επίβλεψη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τους όρους της εγκεκριμένης μελέτης. Στο έργο εργάστηκε ο ιδιώτης συντηρητής Π. Μπεϊνάς, εγγεγραμμένος στο Μητρώο Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΥΠΠΟΑ.
