Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου (ΥΝΜΤΕΔ) σχεδίασε τη δράση "Ρόδος 1856. Η καταστροφική έκρηξη που δημιούργησε ένα Σχολείο", στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος Περιβάλλον και Πολιτισμός "Παντέχνου πυρός σέλας. Λαμπερές ιστορίες φωτιάς. Η δράση έλαβε χώρα στις 21 και 22 Οκτωβρίου 2016, στον ευρύτερο χώρο του Νεοκλασικού Σχολείου της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, το οποίο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο.
Η ΥΝΜΤΕΔ έχει την αρμοδιότητα για την προστασία του μνημείου, και από το 2011 ανέλαβε το σημαντικό και δύσκολο έργο της αποκατάστασης και ανάδειξής του στα πλαίσια του ΕΣΠΑ-Νοτίου Αιγαίου. Η νέα χρήση που προβλέπεται ως πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο, εκτός από την αποκατάσταση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας αυτού του νεοκλασικού κτιρίου του τέλους του 19ου αιώνα, στοχεύει στην παράλληλη αναβάθμιση του κέντρου της Μεσαιωνικής Πόλης, με ένταξη του στη ζωή των πολιτών.
Σκοπός της δράσης ήταν να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό και στους μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των σχολείων της Ρόδου, να γνωρίσουν από κοντά το Νεοκλασικό Σχολείο και τον περιβάλλοντα χώρο του, να μάθουν για την ιδιαίτερη σχέση του με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, την επιβλητική εκκλησία των Ιωαννιτών Ιπποτών στα συντρίμμια της οποίας οικοδομήθηκε, και να κατανοήσουν το ρόλο που έπαιξε η καταστροφική έκρηξη του 1856 από κεραυνό, στη δομική και ιστορική σχέση της ιωαννίτικης εκκλησίας και του μουσουλμανικού Νεοκλασικού Σχολείου.
Την Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου, 200 μαθητές από το 1ου Δημοτικό Σχολείο Ρόδου, το Βενετόκλειο Γυμνάσιο και το Γυμνάσιο του ιδιωτικού Εκπαιδευτηρίου «Ροδίων Παιδεία», συγκεντρώθηκαν τμηματικά στο Κατάλυμα της Ισπανίας επί της οδού Ιπποτών, όπου παρακολούθησαν την ενημερωτική ταινία του Αλέξανδρου Λουιζίδη, παραγωγής της Υπηρεσίας μας (2013), με τίτλο: «Ρόδος 1856. Όταν σταμάτησε ο χρόνος».
Ενημερώθηκαν για το ιστορικό γεγονός από την αρχαιολόγο της ΕΦΑ Δωδεκανήσου Νατάσσα Ψαρολογάκη και τους αρχιτέκτονες της Υπηρεσίας μας Νικόλαο Ζαρίφη, Γιώργο Ντέλλα, Κατερίνα Μανούσου–Ντέλλα και την πολιτικό μηχανικό Στεφανία Φαχουρίδου. Στον ίδιο χώρο τους παρουσιάστηκε το πρόπλασμα της ιπποτικής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη, χορηγία προς την ΕΦΑ Δωδεκανήσου που εκτέθηκε για πρώτη φορά στο πρόσφατα αναστηλωμένο Κατάλυμα, με την ευκαιρία της παρούσας εκπαιδευτικής δράσης.
Στη συνέχεια οι μαθητές, ανά ομάδες, επισκέφθηκαν τον διαμορφωμένο αρχαιολογικό χώρο της έκρηξης στον περιβάλλοντα χώρο του Νεοκλασικού Σχολείου, όπου τους έγινε ενημέρωση με βάση τις επανατοποθετημένες ενημερωτικές πινακίδες. Ανέβηκαν στο δώμα της ιπποτικής Loggia μέσω του καλλιτεχνικού σταθμού της Σχολής Καλών Τεχνών απ’ όπου είχαν τη γενική εποπτεία των χώρων της έκρηξης του 1856, του μετασχηματισμού της περιοχής που ακολούθησε, και των εν εξελίξει επεμβάσεων ανάδειξης των μνημειακών χώρων.
