Το αρχαίο τείχος της Νισύρου, ένα από τα εντυπωσιακότερα και καλύτερα σωζόμενα οχυρωματικά έργα της αρχαιότητας, λόγω της υψηλής κατασκευαστικής του ποιότητας, περικλείει βραχώδες ύψωμα στο νότιο άκρο του σημερινού οικισμού (Μανδράκι) και αποτελεί την οχύρωση της αρχαίας πόλης της Νισύρου (4ος αι. π.Χ.)
Το τείχος είναι χτισμένο με το τραπεζιόσχημο σύστημα τοιχοποιΐας από ντόπιο βασαλτικό ανδεσίτη και αποτελείται από δύο σκέλη, το ανατολικό και το νότιο, σωζόμενου ύψους 8,5 μ. και 10,77 μ. και μήκους περίπου 90 μ. και 190 μ. αντίστοιχα. Το τείχος ενισχύεται με ορθογώνιους πύργους, συμπαγείς μέχρι την στάθμη της παρόδου, δηλαδή του περιδρόμου του τείχους. Έξι πύργοι σώζονται στο νότιο σκέλος και δύο ακόμα στο ανατολικό.
Η μοναδική σωζόμενη πύλη του τείχους είναι διαμορφωμένη σε εσοχή, σε θέση αθέατη από τους εχθρούς και προστατευμένη από τον γωνιακό πύργο. Στο εσωτερικό τοίχωμα της πύλης διακρίνεται η οπή για την τοποθέτηση του οριζόντιου μοχλού (αμπάρα), που ασφάλιζε την δίφυλλη ξύλινη θύρα. Στην εσωτερική πλευρά του τείχους διατηρούνται σε άριστη κατάσταση οι κλίμακες ανόδου στην πάροδο, δηλ. στον περίδρομο του τείχους. Στον δεύτερο πύργο του ανατολικού σκέλους της οχύρωσης έχει χαραχθεί η επιγραφή ΔΑΜΟΣΙΟΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΠΕΝΤΕ ΠΟΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΙΧΕ(ΟΣ), προκειμένου να ορισθεί το ελάχιστο πλάτος, περίπου 1,50 μ., της δημόσιας ζώνης γύρω από το τείχος που όφειλε να παραμείνει ελεύθερη από κάθε χρήση για αμυντικούς λόγους (350-325 π.Χ.).
Το τείχος παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα ετοιμορροπίας σε διάφορα σημεία, λόγω σεισμογενών αιτίων και ανεπαρκούς θεμελίωσης. Στο πλαίσιο του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2000-2006, έγινε εκτεταμένος καθαρισμός από την βλάστηση, στερεώθηκαν και αποκαταστάθηκαν τα πλέον επικίνδυνα τμήματα που κινδύνευαν με κατάρρευση και αναστηλώθηκαν τρεις πύργοι και διάφορα σημεία του τείχους. Εργασίες αποκατάστασης πραγματοποιήθηκαν στον πέμπτο πύργο του νοτίου σκέλους (ΠΝ5), στη νοτιοδυτική γωνία του, η οποία βρισκόταν σε οριακή κατάσταση ετοιμορροπίας. Διορθώθηκαν οι παραμορφώσεις και οι αποκλίσεις των ανώτερων στρώσεων με αποσυναρμολόγηση και ανάταξη. Η αναστήλωση περιορίστηκε στη συμπλήρωση 45 λίθων μετά από αναγνώριση της αρχικής τους θέσης. Η παράλληλη συμπλήρωση της εσωτερικής παρειάς ενίσχυσε την δομή των τοίχων στις περιοχές της επέμβασης. Στο δεύτερο πύργο του ανατολικού σκέλους (ΠΑ2) επανατοποθετήθηκαν 85 λίθοι, μετά από αναγνώριση της αρχικής τους θέσης, και συμπληρώθηκαν 5 νέοι.
Στο πλαίσιο του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2000-2006, έγινε εκτεταμένος καθαρισμός από την βλάστηση, στερεώθηκαν και αποκαταστάθηκαν τα πλέον επικίνδυνα τμήματα που κινδύνευαν με κατάρρευση και αναστηλώθηκαν τρεις πύργοι και διάφορα σημεία του τείχους. Εργασίες αποκατάστασης πραγματοποιήθηκαν στον πέμπτο πύργο του νοτίου σκέλους (ΠΝ5), στη νοτιοδυτική γωνία του, η οποία βρισκόταν σε οριακή κατάσταση ετοιμορροπίας. Διορθώθηκαν οι παραμορφώσεις και οι αποκλίσεις των ανώτερων στρώσεων με αποσυναρμολόγηση και ανάταξη. Η αναστήλωση περιορίστηκε στη συμπλήρωση 45 λίθων μετά από αναγνώριση της αρχικής τους θέσης. Η παράλληλη συμπλήρωση της εσωτερικής παρειάς ενίσχυσε την δομή των τοίχων στις περιοχές της επέμβασης. Στο δεύτερο πύργο του ανατολικού σκέλους (ΠΑ2) επανατοποθετήθηκαν 85 λίθοι, μετά από αναγνώριση της αρχικής τους θέσης, και συμπληρώθηκαν 5 νέοι. Η αποκατάσταση περιέλαβε την υποθεμελίωση των τοίχων, αποσυναρμολογήσεις και ανατάξεις μετακινημένων και ετοιμόρροπων τμημάτων. Αναστηλωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν επίσης: α) στο μεσοπύργιο αριστερά της πύλης και στον γωνιαίο πύργο (ΠΝΑ), όπου, έπειτα από αναγνώριση της αρχικής τους θέσης, συμπληρώθηκαν στους δύο ανώτερους δόμους 35 λίθοι που είχαν καταρρεύσει και β) σε τμήμα του ανατολικού σκέλους του τείχους, όπου αποκαταστάθηκε τμήμα του μεσοπυργίου που παρουσίαζε μεγάλη απόκλιση, με αποσυναρμολόγηση και επανατοποθέτηση των λίθων σε ύψος 6 δόμων.
Για την επίσκεψη του αρχαιολογικού χώρου διαμορφώθηκε λιθόκτιστη κλίμακα αλλά και ράμπα για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, επιστρώθηκαν διαδρομές επίσκεψης εκτός και εντός του τείχους, τοποθετήθηκαν δίγλωσσες ενημερωτικές πινακίδες από πυρολάβα και κατασκευάστηκε πετρόκτιστο φυλάκειο και χώροι υγιεινής στην απόληξη του παλιού μονοπατιού που έρχεται από το Μανδράκι. Εντός του τείχους διαμορφώθηκε ελεύθερος χώρος για οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης και νήσων Αιγαίου 2007-2013 ολοκληρώθηκε η αναστήλωση του μεσοπυργίου τμήματος ΤΑ2 του ανατολικού σκέλους, το οποίο είχε καταρρεύσει έως τα θεμέλια. Ολόκληρος ο τοίχος έχει υποστεί στροφή και απόκλιση από την κατακόρυφο με αφετηρία την περιοχή σύνδεσης με τον πύργο ΠΑ2 φθάνοντας μέχρι και τα 58 εκ. Αποκαταστάθηκαν 79 αρχαίοι λίθοι, οι οποίοι ταυτίστηκαν στην αρχική τους θέση, ενισχύθηκε η υποθεμελίωση του τοίχου και έγιναν ανατάξεις στα μετακινημένα τμήματα του μεσοπυργίου στο σημείο σύνδεσης με τον όμορο πύργο. Η αναστήλωση αποκατέστησε την αρχική μορφή του τείχους έως και μία στρώση κάτω από την πάροδο.
Υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006 (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα) και του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Επιχειρησιακό πρόγραμμα Κρήτης και νήσων Αιγαίου)
