Το πρόγραμμα προσομοίωσης ανασκαφής με τίτλο: "Ανακαλύπτω το παρελθόν 2017", αποτελεί τη συνέχεια της εκστρατείας "Καλοκαιρινές Εξερευνήσεις" του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης για πέμπτη χρονιά. Φέτος το πρόγραμμα θα έχει διήμερη διάρκεια, με έξι ώρες δραστηριότητας κάθε μέρα, καθώς ο σκοπός του είναι η γνωριμία με περισσότερες όψεις των επαγγελμάτων τα οποία σχετίζονται με την ανασκαφή και την επεξεργασία-αξιοποίηση των "ευρημάτων" ως τη μελέτη και την έκθεσή τους.
Η διαδικασία της αρχαιολογικής ανασκαφής είναι ελάχιστα γνωστή στους μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς είναι μία εργασία στην οποία πολύ σπάνια υπάρχει δημόσια πρόσβαση, ενώ συχνά η εικόνα της φτάνει στο κοινό παραποιημένη μέσω του κινηματογράφου ή/και των κινουμένων σχεδίων. Η, κατά το δυνατόν, πιο ρεαλιστική παρουσίαση αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας διαδικασίας, θα αποκαταστήσει μέρος της αλήθειας, ενώ επιπλέον θα προσφέρει τη δυνατότητα για εξάσκηση περισσότερων δεξιοτήτων των παιδιών, όπως της παρατηρητικότητας, της κρίσης, της "τοποθέτησής" τους στον χώρο και τον χρόνο και της διατύπωσης συμπερασμάτων σε γραπτό λόγο.
Ταυτόχρονα θα γίνει προσπάθεια για την ευαισθητοποίηση των παιδιών σε ζητήματα σχετικά με τη σημασία και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως είναι η αξία των πρωτογενών τεκμηρίων (σε σχέση με την έμμεση πληροφόρηση μέσω διαδικτύου) και το πρόβλημα της οριστικής απώλειας αυτών λόγω ποικίλων παράνομων δράσεων.
Η βιωματική επαφή των παιδιών με την αποκάλυψη, την τεκμηρίωση, την αποκατάσταση και τη νοηματοδότηση των ανασκαφικών ευρημάτων με έναν τρόπο παιγνιώδη και παιδαγωγικά ορθό, έχει προσφέρει στους εκπαιδευόμενους των περασμένων ετών έναν μεγάλο πλούτο γνώσεων και εμπειριών, οι οποίες μπορούν να αυξηθούν φέτος με την επιμήκυνση του προγράμματος κατά μία ημέρα και με την προσθήκη της διάστασης της έκθεσης των "ευρημάτων" τους.
Στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (Α.Μ.Θ.) έχουν δημιουργηθεί δύο σκάμματα με διαστάσεις 3x3 μ. και σε αυτόν τον χώρο θα υλοποιηθεί το θερινό ανασκαφικό πρόγραμμα του Μουσείου για μαθητές. Κατά τη φετινή χρονιά θα λειτουργήσουν τρία όμοια και διαδοχικά ανασκαφικά προγράμματα με διάρκεια δύο ημερών (5-6, 10-11 και 13-14 Ιουλίου) και έως δώδεκα συμμετέχοντες (10 έως 12 ετών) στο καθένα. Τα προγράμματα θα υλοποιηθούν από μέλη του επιστημονικού δυναμικού του Μουσείου και από φοιτήτριες και απόφοιτους Αρχαιολογίας, οι οποίες πραγματοποιούν πρόγραμμα επιδοτούμενης πρακτικής άσκησης στο Α.Μ.Θ. Επικουρικά θα αξιοποιηθούν και μέλη του Συνδέσμου Φίλων του Α.Μ.Θ. με συναφείς ειδικότητες.
Το Α.Μ.Θ., ήδη από την ίδρυσή του ως ανεξάρτητης Υπηρεσιακής Μονάδας, τοποθέτησε τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα πολύ ψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων του. Για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο ενός προγράμματος χρηματοδοτούμενου από την Ε.Ε. δημιούργησε στον αύλειο χώρο του από το 2013 δύο σκάμματα με διαστάσεις 3x3 μ. για την υλοποίηση εκπαιδευτικής ανασκαφής.
Στα σκάμματα αυτά θα τοποθετηθούν αρχικά σύγχρονα αντίγραφα κεραμικών αγγείων και ειδωλίων, μεταλλικά και λίθινα αντικείμενα κ.ά. (με διαφορετική διάταξη και σε διαφορετικά βάθη) και τα σκάμματα θα καλυφθούν με καθαρή άμμο. Οι μαθητές θα ανασκάπτουν την άμμο με τα κατάλληλα εργαλεία, θα αποκαλύπτουν τα ευρήματα, θα τα τεκμηριώνουν φωτογραφικά και σχεδιαστικά και θα τα καταλογογραφούν. Κατόπιν, θα συλλέγουν πληροφορίες για αυτά από επιλεγμένη βιβλιογραφία και θα προσπαθούν να τα ερμηνεύσουν, ενώ στο τέλος θα δημιουργούν με αυτά μία μικρή έκθεση σε κενές προθήκες του Μουσείου, συμπληρώνοντας και τις απαραίτητες λεζάντες.
Με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή πιστότητα, θα γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη δημιουργία ρεαλιστικών συνθηκών, ακόμα κι αν αυτό προσθέτει επιπλέον δυσκολίες σε μία έντονη φυσική δραστηριότητα. Τα συμπεράσματα της φετινής εφαρμογής πρόκειται να συνεκτιμηθούν με τα παλαιότερα και να διερευνηθεί η δυνατότητα νέας αύξησης στον αριθμό ημερών του προγράμματος και στην περιπλοκότητα της ανασκαφής, ίσως με την προσθήκη σταθερών κατασκευών, όπως αντιγράφων θεμελίων αρχαίων τοίχων.
