Το 1975 κατά τη διάρκεια εκσκαφικών εργασιών στη νότια πλευρά του κόλπου της Ηγουμενίτσας είχε τυχαία εντοπιστεί και μερικώς ερευνηθεί μαυσωλείο και αγροικία των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, η επέκταση των εγκαταστάσεων του νέου λιμένα της Ηγουμενίτσας επέτρεψε την ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας του χώρου, με σκοπό αυτός να ενταχθεί μελλοντικά ως επισκέψιμος στις εγκαταστάσεις του λιμανιού.

Η αγροικία του Λαδοχωρίου αποτελεί τυπικό δείγμα αρχιτεκτονικής της αυτοκρατορικής περιόδου. Είναι ένα ορθογώνιο κτίσμα μέγιστων διαστάσεων 28 x 20 μ., που διαμορφώνεται αρχιτεκτονικά με πτέρυγες γύρω από κεντρικό δωμάτιο – αυλή. Στη νότια πτέρυγα υπήρχε εργαστηριακή εγκατάσταση για την παραγωγή κρασιού με δύο ληνούς συνδεδεμένους με κοινό υπολήνιο. Οι χώροι διαμονής βρισκόταν σε ανώτερο επίπεδο στη βόρεια πλευρά, όπου σχηματιζόταν και πρόσταση-εξώστης με θέα προς τον κόλπο της Ηγουμενίτσας.

Από την προκαταρκτική εξέταση της κεραμικής και των άλλων κινητών ευρημάτων της έρευνας προκύπτει μια μακρότατη διάρκεια ζωής της αγροικίας, 2,5 αιώνων περίπου, από τις αρχές 2ου αι. έως και τα μέσα του 4ου αι. μ.Χ.

Λίγα μέτρα δυτικά του κτιρίου υπάρχει ταφικός θάλαμος, στο εσωτερικό του οποίου εντοπίστηκαν τμήματα τριών μαρμάρινων σαρκοφάγων, που χρονολογούνται από τις αρχές του 2ου ως τις αρχές του 3ου αι. μ.Χ. Η καλύτερα διατηρημένη (σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων) απεικονίζει στην κύρια μακρά πλευρά σκηνές από τα «λύτρα» του Έκτορα (τα δώρα δηλαδή του Πρίαμου προς τον Αχιλλέα, ενώ το κάλυμμα μίας από τις σαρκοφάγους στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας απεικονίζει τον ανακεκλιμένο είκοσι ενός ετών Αντώνιο.

Ο χώρος μέσα και γύρω από το μαυσωλείο χρησιμοποιήθηκε για ενταφιασμούς σε κεραμοσκεπείς ή απλούς λακκοειδείς τάφους για μακρότατο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον ως τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ.

Χρηματοδότης: ΕΣΠΑ 2014-2020