Η ΕΕΑ, υπό τη Δ/νση της Προϊσταμένη της Αγγελικής Γ. Σίμωσι, πραγματοποίησε σε συνεργασία με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών, υποβρύχια έρευνα κατά μήκος των νότιων ακτών της Νάξου, με σκοπό τη διερεύνηση και χαρτογράφηση της περιοχής, στα πλαίσια τριετούς προγράμματος.
Υπεύθυνοι της υποβρύχιας έρευνας από πλευράς ΕΕΑ ήταν η καταδυόμενη αρχιτέκτονας Αικατερίνη Ταγωνίδου και από πλευράς του Νορβηγικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών ο Sven Ahrens, υπεύθυνος προγράμματος και επιμελητής του ναυτικού Μουσείου του Όσλο.
Κατά την υποβρύχια έρευνα, που έλαβε χώρα από 25/9 έως 4/10/2016, για πρώτη φορά καταγράφηκε αρχαιολογικά η περιοχή κατά μήκος των δυσπρόσιτων ακτών της νότιας Νάξου, από Αλυκό μέχρι Πάνορμο (Πάνερμο), με φωτογραμμετρία, ορθοφωτογραφία, τρισδιάστατα μοντέλα των αρχαίων αποθέσεων, τρισδιάστατα βυθομετρικά μοντέλα με ηχοβολιστική τορπίλη (towfish), φωτογραφίες με βαθμονομημένη κάμερα, σχέδια, μετρήσεις με GPS και σόναρ και δειγματοληψία κεραμικής.
Ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσίασαν ο όρμος Πάνορμος ο ύφαλος νότια του όρμου, ο όρμος Αγ. Σώζος, το Ακρωτήριο Μονής, ο όρμος Αντριός, όπου εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν αγκυροβόλια, λιμενικές υποδομές, λιθοσωροί έρματος πλοίων, λίθινες και σιδερένιες άγκυρες και ναυάγια ρωμαϊκών/βυζαντινών χρόνων με σπάνιους τύπους αμφορέων. Από τα πρώτα στοιχεία της υποβρύχιας έρευνας γίνεται προφανές ότι οι προαναφερόμενοι όρμοι απετέλεσαν φυσικούς λιμένες για φορτοεκφόρτωση εμπορευμάτων και κατά την αρχαιότητα.
Στην έρευνα συμμετείχαν επίσης: οι Β. Γλέζος, Σ. Μουρέας, Frode Kvalø, Hilde Vangstad, Hallvard Indgjerd.
2017
Για δεύτερη συνεχή χρονιά η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών υλοποίησε, στα πλαίσια τριετούς συνεργατικού προγράμματος, υποβρύχια έρευνα κατά μήκος των νοτίων ακτών της Νάξου.
Η έρευνα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού για πρώτη φορά διερευνάται συστηματικά ο υποθαλάσσιος χώρος της νότιας Νάξου, από το Αλυκό μέχρι τον Πάνορμο. Πρόκειται για μια απομονωμένη περιοχή ιδανική για την έρευνα λιμένων, που παραμένουν κατά κύριο λόγο αλώβητοι από τις σύγχρονες επεμβάσεις.
Βασικός στόχος του προγράμματος αποτελεί η καταγραφή και χαρτογράφηση των θέσεων αγκυροβολίας κατά τους αρχαίους και βυζαντινούς χρόνους. Η φετινή έρευνα διήρκεσε από τις 18 μέχρι 29 Σεπτεμβρίου 2017 και με βάση τα αποτελέσματα της προηγούμενης ερευνητικής περιόδου (2016), επικεντρώθηκε σε θέσεις αυξημένου ενδιαφέροντος.
• Από τον όρμο του Αγ. Σώζοντος, ΝΑ του Ακρωτηρίου Μονή, ανελκύστηκαν 5 λίθινες άγκυρες και διαγνωστικά δείγματα κεραμικής, όπως αμφορέας υστεροκλασικών χρόνων, χρηστικά αγγεία κλασικής εποχής, ακέραιο τμήμα πήλινου αγωγού υστερο-ρωμαϊκών/βυζαντινών χρόνων κ.ά., που υποδηλώνουν ότι το φυσικό λιμάνι χρησιμοποιούνταν από την αρχαϊκή έως τη βυζαντινή περίοδο ως αγκυροβόλιο. Στον ίδιο όρμο βρέθηκαν επίσης σιδερένιες άγκυρες και εξαρτήματα αγκυρών (στύποι).
• Στον όρμο Αντριός βρέθηκαν έρματα και θραύσματα κεραμικής, που μαρτυρούν δραστηριότητα από τους ρωμαϊκούς και υστερο–ρωμαϊκούς χρόνους.
• Στον όρμο Πάνορμος υπάρχουν 15 λιθοσωροί ερμάτων, που αποδεικνύουν την φορτοεκφόρτωση των πλοίων στην περιοχή. Τα ευρήματα της κεραμικής υποδηλώνουν τη χρήση της θέσης κατά κύριο λόγο κατά τη ρωμαϊκή και υστερο-ρωμαϊκή περίοδο.
• Στην Τουρκοσπηλιά δυτικά του Ακρωτηρίου Πάνορμος διαπιστώθηκε μια νέα θέση με πλούσια συγκέντρωση κεραμικής. Τα αντικείμενα που ανελκύστηκαν (κυρίως αμφορείς) χρονολογούνται από τον 1ο αι. π.Χ. μέχρι τα υστερο-ρωμαϊκά και τα βυζαντινά χρόνια.
