Το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης του Κάστρου Παλαιών Βόλου, προϋπολογισμού 1.000.000 ευρώ, εκτελέστηκε με αυτεπιστασία από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (σημ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας), στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδος - Ηπείρου 2007 - 2013”. Πρόκειται για εργασίες στερέωσης, συντήρησης, αποκατάστασης και διαμόρφωσης κατά μήκος της δυτικής, βόρειας και ανατολικής πλευράς του οχυρωματικού περιβόλου, συνολικού μήκους περίπου 275 μέτρων. Συγκεκριμένα, οι επεμβάσεις έλαβαν χώρα σε τέσσερα διαφορετικά τμήματα• κατά μήκος της οδού Λαχανά έως την οδό Δοϊράνης, επί της οδού Κρέοντος και ανατολικά επί της οδού Φερών μεταξύ των οδών Αγ. Θεοδώρων και Κρέοντος και νοτιότερα, στο χώρο πίσω από το κτίριο του Μουσείου της πόλης του Βόλου. Η σχετική μελέτη είχε εκπονηθεί το 2008 από την Προϊσταμένη της Εφορείας, αρχαιολόγο Ασπασία Ντίνα και τον αρχιτέκτονα μηχανικό Ιωάννη Βλαχοστέργιο. Το 2013 συντάχθηκε νέα συμπληρωματική μελέτη ώστε να συμπεριληφθούν δύο νέα τμήματα, το μεν πρώτο στο δυτικό σκέλος, το δε δεύτερο στη βόρεια πλευρά, με σκοπό να αποκατασταθεί μεγαλύτερο μέρος της οχύρωσης. Η νέα μελέτη συντάχθηκε από επιστημονική ομάδα της Εφορείας που αποτελούνταν από την αρχαιολόγο Αρχ. Αναστασιάδου και τους πολιτικούς μηχανικούς Αικ. Πλασταρά και Μιχ. Χατζηγιάννη.
Οι εργασίες ξεκίνησαν την άνοιξη του 2011 και ολοκληρώθηκαν στις 30-9-2014, υπό το γενικό συντονισμό της προϊσταμένης της Εφορείας Ασπ. Ντίνα, και κατόπιν της αναπληρώτριας προϊσταμένης Σ. Σδρόλια. Η ευθύνη της επίβλεψης του έργου ανατέθηκε σε ομάδα αποτελούμενη από τους Πολιτικούς Μηχανικούς Αικ. Πλασταρά και Μιχ. Χατζηγιάννη, την Αρχαιολόγο Ασπ. Ντίνα, κατόπιν την Αρχαιολόγο Αρχ. Αναστασιάδου και τη Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων Αν. Ντίνα.
Πριν την έναρξη των αναστηλωτικών εργασιών πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη αποψίλωση και καθαρισμός της βλάστησης και των αυτοφυών δέντρων που δημιουργούσαν προβλήματα στο μνημείο. Ακολούθησαν κατά τόπους αποχωματώσεις για την ανάδειξη του τείχους και των αποκάλυψη νέων τμημάτων, θαμμένων στις επιχώσεις. Μικρής κλίμακας ανασκαφικές εργασίες έλαβαν χώρα, όπου κρίθηκε αναγκαίο για την επαρκή αρχαιολογική τεκμηρίωση.
Στο πλαίσιο του έργου και για την αναστήλωση και ανάδειξη της βορειοανατολικής γωνίας του οχυρωματικού
περιβόλου πραγματοποιήθηκε απαλλοτρίωση ενός οικοπέδου επί της οδού Φερών.
συνέχεια από την πάνω σελίδα
Παράλληλα, για τους ίδιους λόγους, καθαιρέθηκαν δύο ετοιμόρροπα ισόγεια κτίσματα, τα οποία εφάπτονταν στην εσωτερική παρειά του τείχους και βρίσκονταν σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Υπουργείου Πολιτισμού επί της οδού Βελισσαρίου.
Ακολούθησαν εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης. Στα σημεία όπου η θεμελίωση του τείχους ήταν ορατή, πραγματοποιήθηκε προσεκτικός καθαρισμός και ενίσχυσή της και προκειμένου να προστατευθεί από τα όμβρια ύδατα διαμορφώθηκε το εξωτερικό πρανές της τοιχοποιίας παρά τη βάση της με ελαφρά κλίση.
Τα σαθρά τμήματα των τοιχοποιιών αποκαταστάθηκαν με χρήση ενεμάτων, ενώ όταν αυτό δεν ήταν εφικτό λόγω της εκτεταμένης καταστροφής, γινόταν κατά περιοχές διάλυση και επανακατασκευή τους. Αφού απομακρύνθηκαν τα σαθρά κονιάματα και πραγματοποιήθηκε βαθύς καθαρισμός των αρμών, οι όψεις αποκαταστάθηκαν. Όπου υπήρχαν κενά στην λιθοδομή τους συμπληρώθηκαν με τοπικές ανακτήσεις σύμφωνα με τον τρόπο δόμησης των όμορων τμημάτων. Τα ανώτερα τμήματα των τοιχοποιιών στερεώθηκαν, κατασκευάστηκαν με κλίση προς την εξωτερική πλευρά για την απομάκρυνση των ομβρίων και στεγανοποιήθηκαν με υδραυλικό κονίαμα. Τα παλαιά αρμολογήματα ως επί το πλείστον διατηρήθηκαν, εφόσον βρίσκονταν σε καλή ή μέτρια κατάσταση. Όπου διαπιστώθηκε καταστροφή των παλαιών λόγω αποσαθρώσεως, κατασκευάστηκαν νέα. Για τη στερέωση και την αποκατάσταση των τοιχοποιιών χρησιμοποιήθηκαν κονιάματα
συμβατά με τα υφιστάμενα και κατάλληλα ενέματα πλήρωσης, η σύνθεση των οποίων βασίστηκε σε εργαστηριακές αναλύσεις κονιαμάτων.
Τέλος, εκτελέσθηκαν εργασίες ανάδειξης, στις οποίες συγκαταλέγονται η φυτοτεχνική διαμόρφωση των πρανών με αειθαλή φυτά χαμηλής ή μέτριας ανάπτυξης και η εγκατάσταση δικτύου ηλεκτροφωτισμού του μνημείου, σε εφαρμογή των αντίστοιχων εγκεκριμένων μελετών που εκπονήθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου.
Ως στόχος του έργου της συντήρησης και αποκατάστασης του Κάστρου Παλαιών τέθηκε, πέρα από τον προφανή της στερέωσης του μνημείου ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω καταστροφή του, η δημιουργία αναγνωρίσιμων και επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων, ενταγμένων στον ιστό και στη ζωή της σύγχρονης πόλης, που θα συμβάλουν τόσο στην πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής, όσο και στην αισθητική της αναβάθμιση.
Εντάσσεται στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2007-2013
Χρηματοδότης: Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
