Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας

Η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, κοινό πρόγραμμα των Υπουργείων Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας - Δημοσίων Έργων, αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές και φιλόδοξες παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του Ιστορικού Κέντρου της Πόλης και αποκτά ιδιαίτερη σημασία με την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από τη χώρα μας.

Είναι πια κοινή συνείδηση ότι το μεγαλύτερο παραγωγικό κεφάλαιο της χώρας και της Αθήνας είναι η πολιτιστική της κληρονομιά και το ιστορικό της πρόσωπο. Μετά από αναζητήσεις δεκαετιών, άρχισε να μορφοποιείται η ιδέα της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας.

Τον Ιούλιο του 1996 ανατέθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού οι μελέτες Συνολικής Ανάδειξης των Αρχαιολογικών Χώρων του Κεραμεικού, Αρχαίας Αγοράς, Ολυμπιείου, Ρωμαϊκής Αγοράς και Βιβλιοθήκης Αδριανού, Βόρειας και Νότιας Κλιτύος Ακρόπολης και Φιλοπάππου, και το Φεβρουάριο του 1997 υπογράφηκαν οι συμβάσεις από τους μελετητές.

Ημερομηνία:
15/07/2002 -
Τόπος:
Αθήνα, Αττικής
Δράσεις και έργα του Προγράμματος:
Αρχές και αντικείμενο συνολικής ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων Στόχος του έργου που επιτελέσθηκε στον αρχαιολογικό χώρο Βόρειας και Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως στο πλαίσιο της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας υπήρξε η σύνδεση των Κλιτύων μεταξύ τους και η συνολική απόδοσή τους στο κοινό, η ανάδειξη των μνημείων και η αύξηση της αντιληπτικότητάς τους και τέλος η βελτίωση της λειτουργικότητας του χώρου, μέσα από την επέκταση ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών. Οι επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν βασίσθηκαν στις επιστημονικές μελέτες του Ι. Τραυλού και του Μ. Κορρέ για την αρχαία πολεοδομία της περιοχής καθώς και στην μελέτη Συνολικής Ανάδειξης του Αρχαιολογικού Χώρου, η οποία εκπονήθηκε επίσης στο πλαίσιο της Ενοποίησης. Όλες οι επεμβάσεις στα μνημεία καθώς και οι τεχνικές κατασκευές έγιναν με συμβατά υλικά, με διακριτό τρόπο και με εξασφαλισμένη την αναστρεψιμότητά τους. Για όλες τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν έγινε σχολαστική καταγραφή στο τηρούμενο ημερολόγιο έργου καθώς και αναλυτική φωτογραφική και σχεδιαστική τεκμηρίωση, παράλληλα με τη σύνταξη των τριμηνιαίων και ετήσιων τευχών απολογισμού των εργασιών και των δελτίων παρακολούθησης του έργου. Ιδιαίτερη μέριμνα λήφθηκε τέλος, ήδη από την έναρξη του έργου, για την αναλυτική αρχαιολογική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε ο αρχαιολογικός χάρτης, που περιλαμβάνει όλες τις επιμέρους αποτυπώσεις των μνημείων, πραγματοποιήθηκε συστηματική αποδελτίωση του αρχείου από το 1898, συγκροτήθηκαν φωτογραφικά αρχεία, και τέλος έγινε καταλογογράφηση των ευρημάτων των παλαιών ανασκαφών που φυλάσσονται σε Μουσεία εκτός αρμοδιότητας της Εφορείας. Οι εργασίες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Β' και Γ' ΚΠΣ άρχισαν το Δεκέμβριο του 1997 και ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 2004, οπότε και απορροφήθηκε το προβλεπόμενο ποσό χρηματοδότησης. Οι πρόδρομες εργασίες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Β' ΚΠΣ αφορούσαν στην αναλυτική αρχαιολογική και επιστημονική τεκμηρίωση των μνημείων καθώς και στην αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, για την χάραξη των κατευθυντήριων γραμμών και την παρακολούθηση της μελέτης. Παράλληλα έγιναν ευρείας κλίμακας καθαρισμοί και αποχωματώσεις για την ανάκτηση της μετανασκαφικής εικόνας των μνημείων και την χάραξη των διαδρομών, διευθετήσεις διάσπαρτων μαρμάρινων μελών, αντιστηρίξεις πρανών και αρχαίων αναλημμάτων. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε επίσης στην εκτέλεση τεχνικών έργων, όπως η έναρξη της εγκατάστασης δικτύου πυρόσβεσης και η αντικατάσταση μεγάλων τμημάτων της περίφραξης του χώρου. Τα έργα αυτεπιστασίας που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ αφορούσαν κατά κύριο λόγο στην εφαρμογή των εγκεκριμένων επεμβάσεων για την οριζοντιογραφική αποκατάσταση του δικτύου των αρχαίων διαδρομών, την υλοποίηση των επιστρώσεων καθώς και την χωροθέτηση των νέων εισόδων του αρχαιολογικού χώρου. Ειδικότερα: Α) Διαμορφώθηκαν και επιστρώθηκαν οι διαδρομές σε έκταση μήκους 1.000 περίπου μέτρων, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια οργανωμένη περιμετρική πορεία του επισκέπτη μέσα στον αρχαιολογικό χώρο συμβατή με την αρχαία τοπογραφία, αλλά όχι πάντα στο αρχαίο επίπεδο. Κεντρικό άξονα αποτέλεσαν οι αρχαίες οδοί που περιέβαλλαν το ιερό του Διονύσου και ο Περίπατος. Β) Πραγματοποιήθηκαν μικρής κλίμακας αναστηλώσεις, στερεώσεις και συντηρήσεις μνημείων με στόχο την προστασία και την ανάδειξή τους. Γ) Συντηρήθηκαν τα σημαντικότερα γλυπτά και υλοποιήθηκε η έκθεση τους σε δύο στέγαστρα, τα οποία κατασκευάσθηκαν από την Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α.Ε. Δ) Αναβαθμίσθηκαν οι υποδομές εξυπηρέτησης κοινού, με την τοποθέτηση κλιμάκων ανόδου για την εύκολη πρόσβαση στα μνημεία, δημιουργήθηκαν καθιστικά και χώροι στάσης-θέασης και τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες στα σημαντικότερα μνημεία, ώστε να εξασφαλισθεί η αναγνωσιμότητά τους, καθώς και λίθινες πινακίδες σήμανσης. Ζ) Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην βελτίωση του μηχανολογικού εξοπλισμού και την κατασκευή των απαραίτητων δικτύων για την ασφάλεια του χώρου. Παράλληλα η ΕΑΧΑ Α.Ε. ανέλαβε την αντικατάσταση μεγάλων τμημάτων της περίφραξης καθώς και τη διαμόρφωση νέας εισόδου στην συμβολή της Δ. Αρεοπαγίτου με την οδό Θρασύλλου., ενώ η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων τέλος υλοποίησε την καττην κατασκευή των φυλακίων-εκδοτηρίων στην κύρια είσοδο καθώς και σε μια δεύτερη είσοδο που διαμορφώθηκε στη Βόρεια Κλιτύ Ιστορική Αναδρομή Οι προσπάθειες για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας ανάγονται στις πρώτες προσπάθειες σχεδιασμού της νέας ελληνικής πρωτεύουσας και συνεχίζονται στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα. Ενδεικτικά: Την 31 Μαρτίου 1833, δηλαδή δύο μήνες μετά την εκλογή του Όθωνα ως βασιλιά και τρεις μήνες προ του ορισμού της δια διατάγματος ως πρωτεύουσας η Αθήνα γίνεται ανεξάρτητη. Τον Νοέμβριο του 1831 οι Σταμάτης Κλεάνθης και Εδουάρδος Schaubert συνέταξαν το Τοπογραφικό της Αθήνας με το τείχος της, τα ερείπια της αρχαιότητας αλλά και τα μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων και της Τουρκοκρατίας, και τον Μάιο του 1832 έλαβαν εντολή σύνταξης του νέου σχεδίου πόλεως. Την 29 Ιουνίου 1833 υπογράφεται διάταγμα ορίζον την Αθήνα πρωτεύουσα και εγκρίνεται το από αυτούς εκπονηθέν σχέδιο με ελαφρές μόνο τροποποιήσεις. Το σχέδιο αυτό, προορισμένο για έναν πληθυσμό 40.000 ανθρώπων, προβλέπει απαλλοτριώσεις για την διάνοιξη οδών, την δημιουργία ελεύθερων χώρων, αλλά και μεγάλη έκταση αρχαιολογικής ζώνης γύρω από την Ακρόπολη. Στο Υπόμνημα των Schaubert - Κλεάνθη προς την Αντιβασιλεία στο Ναύπλιο το 1932 για επεξηγήσεις επί του Πολεοδομικού σχεδίου της πόλεως των Αθηνών, που περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία για την κατάσταση της Αθήνας την εποχή αυτή, αναφέρονται μεταξύ άλλων: «. . . . . . . . . . Εάν η σημερινή (οικονομική) κατάσταση της Ελλάδος δεν επιτρέπει την άμεση έναρξη ανασκαφών, δεν πρέπει οι επερχόμενες γενεές να κατηγορήσουν τους σημερινούς για έλλειψη προνοητικότητας. Στο χώρο αυτό υπάρχουν καλλιτεχνικοί θησαυροί, καθώς και σημαντικές ιστορικές επιγραφές, όπως απέδειξαν οι ανασκαφές που έγιναν χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο στις οικοδομές κοντά στο Πρυτανείο και στον Πύργο των Ανέμων (Αέρηδες). Ως εκ τούτου, αναμένεται η ανεύρεση όχι μόνο των θεμελίων παλαιών κτηρίων αλλά και σημαντικά κατάλοιπα όπως στην περίπτωση των Αέρηδων. Μεταξύ των μνημείων πρέπει να γίνουν ανασκαφές μέχρι του εδάφους της αρχαίας πόλης, ούτως ώστε να αποκαλυφθεί το αρχαίο οδικό σύστημα με τους δρόμους και τις πλατείες. Σε αραιά διαστήματα θα μπορούσε να διατηρηθεί και μια μικρή γραφική εκκλησία ερειπωμένη του βυζαντινού μεσαίωνα, σαν χαριτωμένη αντίθεση στα έργα των αρχαίων. Ο χώρος μεταξύ των μνημείων θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε κήπο με δένδρα και χλοοτάπητα, διαλέγοντας τις προνομιούχες τοποθεσίες για παρατηρητήρια των αρχαιοτήτων, ούτως ώστε το σύνολο να γίνει μουσείο της αρχαίας τέχνης, που δεν θα υπήρχε δεύτερο στον κόσμο. . . . . . . . . . .» Θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι πολλά από τα (με την σημερινή κατάσταση ανάδειξης) αρχαία στην περιοχή της Αθήνας, τα χρωστάμε σε εκείνο το πρώτο σχέδιο του Ελληνικού Κράτους. Μέσα στο σχέδιο αυτό είναι εμφανής η ιδέα της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων και του αρχαιολογικού πάρκου. Οι αντιδράσεις σ' αυτό το σχέδιο, κυρίως λόγω των απαλλοτριώσεων, οδηγούν την Κυβέρνηση στην μετάκληση του σύμβουλου του Λουδοβίκου της Βαυαρίας Αρχιτέκτονα Leo von Klenze και στη σύνταξη νέου σχεδίου το οποίο εγκρίνεται την 18 Σεπτεμβρίου 1834. Το σχέδιο αυτό, ενώ δεν έχει ουσιώδες διαφορές από το πρώτο, περιορίζει το πλάτος των οδών, το μέγεθος των πλατειών και την έκταση της αρχαιολογικής ζώνης. Παρά ταύτα διατηρεί σε σημαντική έκταση τους γύρω από την Ακρόπολη αρχαιολογικούς χώρους και χώρους πρασίνου. Η αδυναμία της τότε Ελληνικής Κυβέρνησης να υλοποιήσει τις απαλλοτριώσεις που προέβλεπαν τα προηγούμενα σχέδια την οδηγεί να συμπεριλάβει στο σχέδιο πόλεως και μέρος της γύρω από την Ακρόπολη περιοχής, συντάσσοντας νέο σχέδιο, με τους Hansen - Schaubert, που εγκρίθηκε δια διατάγματος την 11η Νοεμβρίου 1836. Το σχέδιο αυτό είναι ουσιαστικά το ισχύον ακόμη και σήμερα για την περιοχή της Πλάκας. Η πυρκαγιά του έτους 1884 διευκόλυνε την διενέργεια ανασκαφών από την Αρχαιολογική Εταιρεία και την ανάδειξη της Ρωμαϊκής Αγοράς και της Βιβλιοθήκης του Αδριανού . Ευρύτερη αποκάλυψη αρχαιολογικής περιοχής έγινε, ξεκινώντας λίγο πριν από τον πόλεμο και συνεχιζόμενη μεταπολεμικά, στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς από την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών των Αθηνών, καθώς και στην περιοχή του Κεραμεικού από το αντίστοιχο Γερμανικό Ινστιτούτο από τον περασμένο αιώνα. Μία ατελείωτη σειρά τροποποιήσεων του αρχικού σχεδίου της Αθήνας ακολούθησε με την έκδοση υπερδισχιλίων διαταγμάτων, με την ιστορία των οποίων ασχολήθηκε ο γνωστός αρχιτέκτων - πολεοδόμος Κώστας Μπίρης. Μεταξύ αυτών και εκείνα των μετακληθέντων από το Δήμαρχο Σπύρο Μερκούρη: Ludwig Hoffman το 1908 (σχέδιο 1910), ο οποίος αναφέρει: «.... να μπορέσω κάπως να βοηθήσω ώστε να γλυτώσουν τα κατάλοιπα της αρχαίας τέχνης από μία γειτνίαση μου φαίνεται σαν μια άγια εντολή. » Tomas Manson το 1918, που παρουσιάζει ορισμένες ομοιότητες με το προηγούμενο . Με το σχέδιο του Αριστείδη Μπαλάνου επιχειρείται αναποτελεσματικά επέμβαση στην περιοχή των λόφων Σκουζέ, του Αρχαιολογικού χώρου του Κολωνού και της Ιεράς οδού, στα Σεπόλια και την Κολοκυνθού, το 1917. Ο Κώστας Μπίρης, διευθυντής σχεδίου πόλεως του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος συνέταξε και μελέτες και προτάσεις για την βελτίωση της πολεοδομικής καταστάσεως των Αθηνών με την μελέτη του: - Σχέδιον ανασυγκροτήσεως της Πρωτευούσης, Αθήνα ,1946. - Για την σύγχρονη Αθήνα μελέτες και αγώνες, Αθήνα, 1958. Από την πρώτη προέρχεται και το σχέδιο που αφορά στην δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου στις περιοχές Ακροπόλεως, Πλάκας, Δημοσίου Σήματος, Ιεράς Οδού. Από τότε έχουν υπάρξει διάφορες προτάσεις και μελέτες. Όλες, πάντως, είχαν παραμείνει σε γενικό επίπεδο επεξεργασίας και δεν έφθασαν σε συγκεκριμένο πρόγραμμα υλοποίησης. Η πρώτη επίσημη ένταξη από το κράτος της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων σε συγκεκριμένο προγραμματικό πλαίσιο, έγινε με το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας του 1985 μετά από πρόταση του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο προέβλεπε βασικές ρυθμίσεις της ενοποίησης και τη θεωρούσε ως μια από τις βασικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του αθηναϊκού χώρου. Το επόμενο βήμα έγινε το 1988, πάλι από το Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο ανέθεσε μια σύνθετη μελέτη για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στο κέντρο της Αθήνας σε ομάδα μελετητών. Κάθε ένας από τους τελευταίους ήταν υπεύθυνος για μια επιμέρους τομεακή μελέτη, που αποτέλεσε τμήμα της συνολικής μελέτης (Master Plan), που προωθούσε την υλοποίηση του μεγάλου αυτού οράματος της Μελίνας Μερκούρη. Ενός οράματος που η πραγματοποίησή του θα αναβαθμίσει τη ζωή στην Αθήνα, αφού θα αποδώσει στους Αθηναίους και ξένους επισκέπτες ένα αρχαιολογικό πάρκο μήκους 4 χιλιομέτρων και έκτασης 7.000 στρεμμάτων, που θα διασχίζει το κέντρο της πόλης. ΄Εναν μοναδικό στον κόσμο πόλο πολιτισμού, αναψυχής και γνώσης. Τον πνεύμονα που η Αθήνα απαιτεί για να σηματοδοτήσει την ανατροπή της σημερινής της υποβάθμισης. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της περιοχής και τα παραδοσιακά σύνολα του Ιστορικού Κέντρου (Πλάκα, Ψυρρή, Θησείο), καθώς και την περιοχή του Εμπορικού Τριγώνου και του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας. Η παρέμβαση αυτή προβλέπει ένα μεγάλο αριθμό μέτρων, όπως πεζοδρομήσεις (μεταξύ αυτών των οδών Βασιλίσσης Όλγας, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου, τμήματος της Ερμού, της Ιεράς Οδού), αναπλάσεις, συντηρήσεις και αναδείξεις μνημείων, διαμορφώσεις αρχαιολογικών χώρων κλπ. Μέσα στην περιοχή αυτή οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία αποκτούν κυρίαρχο χαρακτήρα, αναδεικνύονται και εντάσσονται στην καθημερινή ζωή. Η παρέμβαση προσφέρει στους Αθηναίους ένα αισθητικά, περιβαλλοντικά, πολιτιστικά, αναβαθμισμένο περιβάλλον. Με την παρουσία των μνημείων όλων των ιστορικών περιόδων την ζωής της πόλης, προσφέρεται στον πολίτη και τον ξένο η ιστορική συνέχεια, με μία αναβαθμισμένη διδακτικότητα και αισθητική αξία, ενώ καθίσταται η περιοχή πόλος έλξης για ψυχαγωγία και ανάπαυση, και δένονται με την καθημερινή ζωή και τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία. Παράλληλα, σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι (όπως αυτοί κατά μήκος της εθνικής οδού μέχρι την Ελευσίνα) και σημαντικές πολιτιστικές λειτουργίες εντάσσονται στο συνολικό πρόγραμμα αναβάθμισης της πόλης, με στόχο να δώσουν την συνολική εικόνα μίας αναβαθμισμένης πόλης άξιας της ιστορίας της, για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της. Τα πολιτιστικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα του προγράμματος αυτού θα είναι σημαντικότατα. Περιεχόμενο και αρχές του Προγράμματος Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της χώρας που συγκεντρώνει το 40% και ο πλέον του πληθυσμού της Ελλάδας. Είναι μία πόλη που μέσα στην ιστορική πορεία της περιβλήθηκε από την αίγλη της κοιτίδας του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας. Η ιστορική αυτή πορεία έχει αφήσει στην Αθήνα σημαντικότατα μνημεία, ζωντανούς μάρτυρες του πολιτισμού όλων των περιόδων της ζωής της. Ο πολιτισμικός χώρος της Αθήνας που τον συνθέτουν οι αρχαιολογικοί της χώροι, τα βυζαντινά μνημεία, τα νεοκλασικά κτίρια, μαζί με τη φύση και το τοπίο της αποτελούν μια μοναδική κληρονομιά, έναν ανεξάντλητο πλούτο για την ανάπτυξη της πόλης. Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία κάθε ιστορικής περιόδου συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερη πυκνότητα στο ιστορικό κέντρο της πόλης, είτε σε μεγάλα σύνολα όπως είναι κυρίως τα αρχαία μνημεία (Ακρόπολη και Νότια Κλιτύς της Ακρόπολης, Αρχαία Αγορά, Ρωμαϊκή Αγορά, Κεραμεικός, Ακαδημία Πλάτωνος) και τα νεώτερα, είτε ως σύνολα (περιοχές Πλάκας, Ψυρρή, Θησείο, Γκάζι), είτε σε μεμονωμένα μνημεία διάσπαρτα στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, κυρίως αρχαιολογικοί χώροι που προήλθαν από μεμονωμένες ανασκαφές (περιοχή Πλάκας) και Βυζαντινά Μεταβυζαντινά και Νεώτερα Μνημεία. Η περιοχή με τα περισσότερα μεμονωμένα μνημεία και σύνολα οριοθετείται σε μια έκταση με κέντρο την Ακρόπολη, που ξεκινάει από το Παναθηναϊκό Στάδιο, αγκαλιάζει την Ακρόπολη και φτάνει στην Ακαδημία Πλάτωνος. Μέσα στην ζώνη αυτή υπάρχουν περιοχές με έντονο ιστορικό, αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό, πολεοδομικό, μνημειακό, και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Τέτοιες είναι: η Ακαδημία Πλάτωνος, το Δημόσιο Σήμα, η Ιερά Οδός, το Θησείο, ο Κεραμεικός, η περιοχή του Ψυρρή, η Αρχαία Αγορά, η Ρωμαϊκή Αγορά, η Πλατεία Μοναστηρακίου, η Πλάκα, τα Αναφιώτικα, ο Λόφος Μουσών (Φιλοπάππου, Πνύκα, Αστεροσκοπείο), η Ακρόπολη και τα μνημεία της, ο χώρος Μακρυγιάννη, όπου προβλέπεται το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το Ολυμπιείο, ο Αρδηττός και το Παναθηναϊκό στάδιο, το Ζάππειο και η περιοχή του Πολιτιστικού Κέντρου. Σήμερα, παρά τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας είναι κατακερματισμένοι, ασύνδετοι μεταξύ τους και ανένταχτοι στην καθημερινή ζωή. Τα μνημεία βρίσκονται απομονωμένα και δεν συσχετίζονται πάντα ενεργά με τον πολεοδομικό και μνημειακό τους περίγυρο, με συνέπεια να διακόπτεται η ιστορική συνέχεια της πόλης στη συνείδηση όσων βιώνουν τη πόλη αυτή, είτε ως κάτοικοι, καθημερινοί περιπατητές και επισκέπτες των περιοχών αυτών, είτε ως ξένοι τουρίστες. Στους τελευταίους, η παρουσίαση των μνημείων είναι αποσπασματική και θα μπορούσαμε να πούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζεται στην επίσκεψη της Ακρόπολης. Η σημερινή κατάσταση υπαγορεύει την αναγκαιότητα υλοποίησης ενός σημαντικού έργου πνοής για την Αθήνα: τη συνένωση των αρχαιολογικών χώρων που υπάρχουν στο κέντρο της πόλης σε ένα ενιαίο λειτουργικό και αντιληπτό σύνολο, ένα αρχαιολογικό πάρκο, μέσα στο οποίο τα μνημεία και τα σύνολα θα κατέχουν τη θέση που υπαγορεύει η ανάδειξή τους, η αναβάθμιση της αισθητικής και διδακτικής τους αξίας και η προβολή της ιστορικής συνέχειας της πόλης. Η δημιουργία πόλων έλξης για τους Αθηναίους, με την ταυτόχρονη εξασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής, σ' ένα αναβαθμισμένο πολιτιστικά, αισθητικά, περιβαλλοντικά και λειτουργικά χώρο, θα προβάλει την ιστορική φυσιογνωμία της Αθήνας. Παράλληλα ο επισκέπτης της περιοχής θα έχει μια περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα της διαχρονικής εξέλιξης της πόλης και ταυτόχρονα ένα χώρο αναβαθμισμένο που θα του προσφέρει την δυνατότητα μιας μεγαλύτερης χρονικά επίσκεψης, άνετης, ευχάριστης, και πληρέστερα ενημερωτικής. Η Μελίνα Μερκούρη διέβλεψε ότι το παραγωγικό κεφάλαιο της Αθήνας είναι η πολιτισμική της κληρονομιά και, στηριγμένη πάνω σ' αυτή, η σύγχρονη πολιτιστική της παραγωγή. Έτσι ξεκίνησε από το 1985 το πρόγραμμα της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, που αποτελούσε επί δεκαετίες το όραμα πολλών αρχιτεκτόνων, ένα όραμα ζωής με έργα πνοής για την Αθήνα. Η έκταση της περιοχής της μελέτης είναι περίπου 7.000 στρέμματα και αναπτύσσεται σε ένα μήκος γύρω στα 4.000 μέτρα. Ολόκληρη η περιοχή αυτή υφίσταται μια κατάτμηση από σημαντικές οδικές αρτηρίες που αποτελούν στην ουσία ιστορικά και πολιτιστικά φράγματα. Χώροι και μνημεία ενταγμένα στο ιστορικό κέντρο της πόλης που αποτελεί σήμερα την αιχμή του περιβαλλοντικού προβλήματος υποβαθμίζονται καθημερινά μέσα σε μια περιοχή που κύρια χαρακτηριστικά της είναι το νέφος, το κυκλοφοριακό πρόβλημα και η έλλειψη ελεύθερων και πρασίνων χώρων και η σημαντική υποβάθμιση των ίδιων και του περιβάλλοντος χώρου τους. Με την επέμβαση αυτή εφαρμόζονται οι σύγχρονες αξίες προστασίας της πολιτισμικής κληρονομιάς, με την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και συνόλων κάθε κατηγορίας και χρονολόγησης. Όλα τα μνημεία είναι σεβαστά, σε αντίθεση με τις αρχές που επικράτησαν στα πρώτα μετά την απελευθέρωση χρόνια, όπου η εξαφάνιση πολλών μνημείων της βυζαντινής ή νεωτέρων περιόδων υπήρξε το τίμημα της ανάδειξης των αρχαίων μνημείων (π.χ. περίπτωση Αρχαίας και Ρωμαϊκής Αγοράς, Βιβλιοθήκης Αδριανού κ.α. ) Συνολικά, σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος, η ζώνη της ενοποίησης θα αποτελεί τμήμα ευρύτερου δικτύου, το οποίο θα έχει ως επίκεντρο τους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά θα περιλαμβάνει επίσης τους σημαντικότερους χώρους πρασίνου της Αθήνας. Οι αρχαιολογικοί χώροι θα συνδεθούν οργανικά με κοινόχρηστους και ελεύθερους χώρους, κοινωφελείς εγκαταστάσεις, χώρους πολιτιστικών δραστηριοτήτων και αναψυχής. Η περιοχή θα συσχετισθεί με διαδρομές καθημερινής χρήσης από τους Αθηναίους σε συνδυασμό με τις λειτουργίες του εμπορικού κέντρου, και θα συνδεθεί με υπάρχουσες και προβλεπόμενες πολιτιστικές λειτουργίες. Με τα μέτρα που θα ληφθούν για την παρέμβαση αυτή θα αποδοθεί στους κατοίκους της Αθήνας ένα αρχαιολογικό πάρκο μήκους 4 χλμ. και έκτασης 7.000 στρεμμάτων, ένα αισθητικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά αναβαθμισμένο Ιστορικό Κέντρο, δημιουργώντας έτσι μια όαση ζωής και πολιτισμού σε μια ανθρώπινη πόλη. Το επίπεδο προσέγγισης, κυμαίνεται μεταξύ ρυθμιστικού και πολεοδομικής μελέτης. Περιλαμβάνει, δηλαδή, γενικές προτάσεις στρατηγικής, αλλά παράλληλα φθάνει σε αρκετά λεπτομερειακές προτάσεις, σε συγκεκριμένους τομείς. Για την πραγματοποίηση του προγράμματος αυτού συστάθηκε το 1993 στο Υπουργείο Πολιτισμού το Γραφείο Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας με αποκλειστικό αντικείμενο την εξυπηρέτηση της άρτιας εκπόνησης των μελετών ενοποίησης. Στόχοι του Προγράμματος 1. Η ενοποίηση νοείται ως δημιουργία μιας ζώνης στην οποία θα αποκατασταθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η φυσική συνέχεια των διαφόρων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Η συνέχεια αυτή θα περιλαμβάνει μία σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων, αφ' ενός με την μεγαλύτερη δυνατή επέκτασή τους, αφ' ετέρου με την διαμόρφωση του μεταξύ τους χώρου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια. Τα μνημεία κάθε ιστορικής περιόδου γίνονται σεβαστά, εντάσσονται στο συνολικό πλέγμα διαμόρφωσης με την αισθητική αναβάθμιση και προβολή τους εξασφαλίζοντας την ιστορική συνέχεια. 2. Οι παρεμβάσεις στο εσωτερικό των αρχαιολογικών χώρων είναι περιορισμένες και αναστρέψιμες και έχουν στόχο την οργάνωση και τη διευκόλυνση της λειτουργίας των χώρων και τον εκσυγχρονισμό των εξυπηρετήσεων του κοινού, καθώς και ρυθμίσεις για εκείνους τους αρχαιολογικούς χώρους που θα αποκαλυφθούν μέσω των ανασκαφών και θα συνδεθούν οργανικά ή λειτουργικά με τους υπάρχοντες. 3. Οι παρεμβάσεις στο άμεσο περιβάλλον των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων γίνονται με διαμόρφωση των χώρων και την αισθητική αναβάθμιση κτισμάτων και διαφόρων κατασκευών. 4. Αναβάθμιση περιοχών σε ορισμένες ζώνες του ευρύτερου περιβάλλοντος, με ειδικό χαρακτήρα. Οι επεμβάσεις αποβλέπουν, μέσω ενός συστήματος περιορισμών (χρήσεις γης, συντελεστής δόμησης, κάλυψης κλπ), ειδικών ρυθμίσεων και κινήτρων, στην δημιουργία ενός αναβαθμισμένου ενδιάμεσου χώρου μεταξύ των πρώτων και του πολεοδομικού ιστού της πόλης. Οι αναπλάσεις μιας σειράς περιοχών θα επιφέρουν σημαντική αναβάθμισή τους σε όλες τις πολεοδομικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους. 5. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να φέρει τον Αθηναίο σε επαφή με την πολιτιστική του κληρονομιά και να δημιουργήσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη γνώση της πόλης στην οποία διαβιώνει. Ένα δίκτυο πεζοδρόμων μέσα σε χώρους πρασίνου και ανάμεσα σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, θα προσφέρει έναν ευχάριστο περίπατο. Το δίκτυο αυτό, παράλληλα, θα είναι σε στενή σχέση με το δίκτυο εμπορικών λειτουργιών του κέντρου της πόλης, ώστε οι διελεύσεις μέσα από τη ζώνη των ενοποιημένων χώρων να προκύπτουν όχι μόνο μετά από συνειδητή επιλογή αλλά και ως αυτόματη συνέπεια της γενικότερης χρήσης και διακίνησης στο ευρύτερο κέντρο της πόλης για την κάλυψη και αυτών των καθημερινών αναγκών. 6. Παράλληλα, ο επισκέπτης των μνημείων της περιοχής, είτε αυτός είναι ο τουρίστας είτε ο κάτοικος της πόλης, θα βρουν έναν πόλο έλξης σε όλη την έκταση της επέμβασης, με αποτέλεσμα αφ' ενός το αναβαθμισμένο πολιτιστικό όφελος από την επίσκεψη -λόγω της αυξανομένης διδακτικότητας των μνημείων και της πληρέστερης λειτουργίας και διαχείρισης των χώρων, αφ' ετέρου με την προσφορά μιας ευχάριστης διαδρομής, που θα κάνει επιθυμητή και εφικτή μια μεγάλης διάρκειας επίσκεψη σε χώρους, με έναν ευχάριστο περίπατο ή με την μετακίνηση με ελαφρό μέσο (τραμ) σε διάφορες περιοχές της ενοποίησης. 7. Η πρόταση πρέπει να εναρμονίζεται με το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας, το οποίο αποτελεί και το πραγματικό της πλαίσιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστούν προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί στην πορεία της εφαρμογής του. 8. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων της αναβάθμισης των Δυτικών συνοικιών και της δημιουργίας νέων πολιτιστικά και περιβαλλοντικά κέντρων σ' αυτές. 9. Αντιμετώπιση της εντατικοποίησης της χρήσης γης στις κεντρικές περιοχές. 10. Αποφυγή νέων αυξημένων κυκλοφοριακών φόρτων και αύξηση των μέσων ταχυτήτων ροής τροχοφόρων και πεζών στο μέτρο του δυνατού. Είναι φανερό ότι οι κυκλοφοριακές παρεμβάσεις σχετίζονται με τις γενικότερες επεμβάσεις στην περιοχή της πρωτεύουσας και κυρίως με τα έργα του Δακτυλίου (ανισόπεδοι κόμβοι κλπ. ). Ορισμένες πρόσθετες παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο έχουν ως στόχο την βελτίωση των κυκλοφοριακών παραμέτρων ή την ενοποίση των χώρων χωρίς επιπτώσεις σ' αυτές. Η πρόταση περιλαμβάνει φυσικά ένα μεγάλο αριθμό από επιμέρους έργα, ρυθμίσεις και κατευθύνσεις που αφορούν στο σύνολο της περιοχής ή σε κεντρικές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις. 11. Σημαντικές αναμένεται να είναι από την εφαρμογή του προγράμματος οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, τόσο μέσω άμεσων σχετικών παρεμβάσεων (πεζοδρομήσεις, αύξηση πρασίνου, αύξηση ελεύθερων και ακάλυπτων χώρων κλπ) όσο και έμμεσα, μέσω παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα (βελτίωση οδικού δικτύου, αύξηση της μέσης ταχύτητας κυκλοφορίας, μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων, της ηχορύπανσης, χρήση του φυσικού αερίου κλπ). Οι επιπτώσεις θα είναι ευνοϊκές τόσο για τους κατοίκους της Αθήνας, όσο και στη σωτηρία των μοναδικών μνημείων που φιλοξενεί η περιοχή και τω οποίων η φθορά από τη ρύπανση είναι μεγάλη. 12. Η ένταξη μεγάλου αριθμού πολιτιστικών χρήσεων στην περιοχή θα φέρει σ' επαφή την σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία με την κληρονομιά μας, θα εντάξει στα μνημεία μας ενδεδειγμένες χρήσεις και θα φέρει τους κατοίκους και επισκέπτες κοντά σ' αυτά. Ταυτόχρονα θα πρέπει να τονιστεί και ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της επέμβασης με την κατασκευή του συνόλου των έργων που προβλέπονται, την αναβάθμιση των περιοχών και την αύξηση των επισκεπτών τουριστών.
Ηλεκτρονική Διεύθυνση:
http://www.astynet.gr
Θέμα:
Αρχαιότητες
Έτος:
2002

Ημερομηνία:

15/07/2002 -

Τόπος:

Αθήνα, Αττικής

Δράσεις και έργα του Προγράμματος:

Αρχές και αντικείμενο συνολικής ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων

Στόχος του έργου που επιτελέσθηκε στον αρχαιολογικό χώρο Βόρειας και Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως στο πλαίσιο της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας υπήρξε η σύνδεση των Κλιτύων μεταξύ τους και η συνολική απόδοσή τους στο κοινό, η ανάδειξη των μνημείων και η αύξηση της αντιληπτικότητάς τους και τέλος η βελτίωση της λειτουργικότητας του χώρου, μέσα από την επέκταση ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών.
Οι επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν βασίσθηκαν στις επιστημονικές μελέτες του Ι. Τραυλού και του Μ. Κορρέ για την αρχαία πολεοδομία της περιοχής καθώς και στην μελέτη Συνολικής Ανάδειξης του Αρχαιολογικού Χώρου, η οποία εκπονήθηκε επίσης στο πλαίσιο της Ενοποίησης.
Όλες οι επεμβάσεις στα μνημεία καθώς και οι τεχνικές κατασκευές έγιναν με συμβατά υλικά, με διακριτό τρόπο και με εξασφαλισμένη την αναστρεψιμότητά τους. Για όλες τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν έγινε σχολαστική καταγραφή στο τηρούμενο ημερολόγιο έργου καθώς και αναλυτική φωτογραφική και σχεδιαστική τεκμηρίωση, παράλληλα με τη σύνταξη των τριμηνιαίων και ετήσιων τευχών απολογισμού των εργασιών και των δελτίων παρακολούθησης του έργου. Ιδιαίτερη μέριμνα λήφθηκε τέλος, ήδη από την έναρξη του έργου, για την αναλυτική αρχαιολογική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση. Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε ο αρχαιολογικός χάρτης, που περιλαμβάνει όλες τις επιμέρους αποτυπώσεις των μνημείων, πραγματοποιήθηκε συστηματική αποδελτίωση του αρχείου από το 1898, συγκροτήθηκαν φωτογραφικά αρχεία, και τέλος έγινε καταλογογράφηση των ευρημάτων των παλαιών ανασκαφών που φυλάσσονται σε Μουσεία εκτός αρμοδιότητας της Εφορείας. Οι εργασίες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Β' και Γ' ΚΠΣ άρχισαν το Δεκέμβριο του 1997 και ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 2004, οπότε και απορροφήθηκε το προβλεπόμενο ποσό χρηματοδότησης.

Οι πρόδρομες εργασίες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Β' ΚΠΣ αφορούσαν στην αναλυτική αρχαιολογική και επιστημονική τεκμηρίωση των μνημείων καθώς και στην αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, για την χάραξη των κατευθυντήριων γραμμών και την παρακολούθηση της μελέτης. Παράλληλα έγιναν ευρείας κλίμακας καθαρισμοί και αποχωματώσεις για την ανάκτηση της μετανασκαφικής εικόνας των μνημείων και την χάραξη των διαδρομών, διευθετήσεις διάσπαρτων μαρμάρινων μελών, αντιστηρίξεις πρανών και αρχαίων αναλημμάτων. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε επίσης στην εκτέλεση τεχνικών έργων, όπως η έναρξη της εγκατάστασης δικτύου πυρόσβεσης και η αντικατάσταση μεγάλων τμημάτων της περίφραξης του χώρου.
Τα έργα αυτεπιστασίας που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ αφορούσαν κατά κύριο λόγο στην εφαρμογή των εγκεκριμένων επεμβάσεων για την οριζοντιογραφική αποκατάσταση του δικτύου των αρχαίων διαδρομών, την υλοποίηση των επιστρώσεων καθώς και την χωροθέτηση των νέων εισόδων του αρχαιολογικού χώρου.
Ειδικότερα:
Α) Διαμορφώθηκαν και επιστρώθηκαν οι διαδρομές σε έκταση μήκους 1.000 περίπου μέτρων, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια οργανωμένη περιμετρική πορεία του επισκέπτη μέσα στον αρχαιολογικό χώρο συμβατή με την αρχαία τοπογραφία, αλλά όχι πάντα στο αρχαίο επίπεδο. Κεντρικό άξονα αποτέλεσαν οι αρχαίες οδοί που περιέβαλλαν το ιερό του Διονύσου και ο Περίπατος. Β) Πραγματοποιήθηκαν μικρής κλίμακας αναστηλώσεις, στερεώσεις και συντηρήσεις μνημείων με στόχο την προστασία και την ανάδειξή τους. Γ) Συντηρήθηκαν τα σημαντικότερα γλυπτά και υλοποιήθηκε η έκθεση τους σε δύο στέγαστρα, τα οποία κατασκευάσθηκαν από την Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α.Ε. Δ) Αναβαθμίσθηκαν οι υποδομές εξυπηρέτησης κοινού, με την τοποθέτηση κλιμάκων ανόδου για την εύκολη πρόσβαση στα μνημεία, δημιουργήθηκαν καθιστικά και χώροι στάσης-θέασης και τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες στα σημαντικότερα μνημεία, ώστε να εξασφαλισθεί η αναγνωσιμότητά τους, καθώς και λίθινες πινακίδες σήμανσης. Ζ) Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην βελτίωση του μηχανολογικού εξοπλισμού και την κατασκευή των απαραίτητων δικτύων για την ασφάλεια του χώρου. Παράλληλα η ΕΑΧΑ Α.Ε. ανέλαβε την αντικατάσταση μεγάλων τμημάτων της περίφραξης καθώς και τη διαμόρφωση νέας εισόδου στην συμβολή της Δ. Αρεοπαγίτου με την οδό Θρασύλλου., ενώ η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων τέλος υλοποίησε την καττην κατασκευή των φυλακίων-εκδοτηρίων στην κύρια είσοδο καθώς και σε μια δεύτερη είσοδο που διαμορφώθηκε στη Βόρεια Κλιτύ
Ιστορική Αναδρομή

Οι προσπάθειες για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας ανάγονται στις πρώτες προσπάθειες σχεδιασμού της νέας ελληνικής πρωτεύουσας και συνεχίζονται στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα.
Ενδεικτικά:

Την 31 Μαρτίου 1833, δηλαδή δύο μήνες μετά την εκλογή του Όθωνα ως βασιλιά και τρεις μήνες προ του ορισμού της δια διατάγματος ως πρωτεύουσας η Αθήνα γίνεται ανεξάρτητη.

Τον Νοέμβριο του 1831 οι Σταμάτης Κλεάνθης και Εδουάρδος Schaubert συνέταξαν το Τοπογραφικό της Αθήνας με το τείχος της, τα ερείπια της αρχαιότητας αλλά και τα μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων και της Τουρκοκρατίας, και τον Μάιο του 1832 έλαβαν εντολή σύνταξης του νέου σχεδίου πόλεως.

Την 29 Ιουνίου 1833 υπογράφεται διάταγμα ορίζον την Αθήνα πρωτεύουσα και εγκρίνεται το από αυτούς εκπονηθέν σχέδιο με ελαφρές μόνο τροποποιήσεις. Το σχέδιο αυτό, προορισμένο για έναν πληθυσμό 40.000 ανθρώπων, προβλέπει απαλλοτριώσεις για την διάνοιξη οδών, την δημιουργία ελεύθερων χώρων, αλλά και μεγάλη έκταση αρχαιολογικής ζώνης γύρω από την Ακρόπολη.

Στο Υπόμνημα των Schaubert - Κλεάνθη προς την Αντιβασιλεία στο Ναύπλιο το 1932 για επεξηγήσεις επί του Πολεοδομικού σχεδίου της πόλεως των Αθηνών, που περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία για την κατάσταση της Αθήνας την εποχή αυτή, αναφέρονται μεταξύ άλλων:
«. . . . . . . . . .
Εάν η σημερινή (οικονομική) κατάσταση της Ελλάδος δεν επιτρέπει την άμεση έναρξη ανασκαφών, δεν πρέπει οι επερχόμενες γενεές να κατηγορήσουν τους σημερινούς για έλλειψη προνοητικότητας. Στο χώρο αυτό υπάρχουν καλλιτεχνικοί θησαυροί, καθώς και σημαντικές ιστορικές επιγραφές, όπως απέδειξαν οι ανασκαφές που έγιναν χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο στις οικοδομές κοντά στο Πρυτανείο και στον Πύργο των Ανέμων (Αέρηδες). Ως εκ τούτου, αναμένεται η ανεύρεση όχι μόνο των θεμελίων παλαιών κτηρίων αλλά και σημαντικά κατάλοιπα όπως στην περίπτωση των Αέρηδων.

Μεταξύ των μνημείων πρέπει να γίνουν ανασκαφές μέχρι του εδάφους της αρχαίας πόλης, ούτως ώστε να αποκαλυφθεί το αρχαίο οδικό σύστημα με τους δρόμους και τις πλατείες. Σε αραιά διαστήματα θα μπορούσε να διατηρηθεί και μια μικρή γραφική εκκλησία ερειπωμένη του βυζαντινού μεσαίωνα, σαν χαριτωμένη αντίθεση στα έργα των αρχαίων. Ο χώρος μεταξύ των μνημείων θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε κήπο με δένδρα και χλοοτάπητα, διαλέγοντας τις προνομιούχες τοποθεσίες για παρατηρητήρια των αρχαιοτήτων, ούτως ώστε το σύνολο να γίνει μουσείο της αρχαίας τέχνης, που δεν θα υπήρχε δεύτερο στον κόσμο.
. . . . . . . . . .»

Θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι πολλά από τα (με την σημερινή κατάσταση ανάδειξης) αρχαία στην περιοχή της Αθήνας, τα χρωστάμε σε εκείνο το πρώτο σχέδιο του Ελληνικού Κράτους. Μέσα στο σχέδιο αυτό είναι εμφανής η ιδέα της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων και του αρχαιολογικού πάρκου.

Οι αντιδράσεις σ' αυτό το σχέδιο, κυρίως λόγω των απαλλοτριώσεων, οδηγούν την Κυβέρνηση στην μετάκληση του σύμβουλου του Λουδοβίκου της Βαυαρίας Αρχιτέκτονα Leo von Klenze και στη σύνταξη νέου σχεδίου το οποίο εγκρίνεται την 18 Σεπτεμβρίου 1834. Το σχέδιο αυτό, ενώ δεν έχει ουσιώδες διαφορές από το πρώτο, περιορίζει το πλάτος των οδών, το μέγεθος των πλατειών και την έκταση της αρχαιολογικής ζώνης. Παρά ταύτα διατηρεί σε σημαντική έκταση τους γύρω από την Ακρόπολη αρχαιολογικούς χώρους και χώρους πρασίνου.
Η αδυναμία της τότε Ελληνικής Κυβέρνησης να υλοποιήσει τις απαλλοτριώσεις που προέβλεπαν τα προηγούμενα σχέδια την οδηγεί να συμπεριλάβει στο σχέδιο πόλεως και μέρος της γύρω από την Ακρόπολη περιοχής, συντάσσοντας νέο σχέδιο, με τους Hansen - Schaubert, που εγκρίθηκε δια διατάγματος την 11η Νοεμβρίου 1836. Το σχέδιο αυτό είναι ουσιαστικά το ισχύον ακόμη και σήμερα για την περιοχή της Πλάκας.

Η πυρκαγιά του έτους 1884 διευκόλυνε την διενέργεια ανασκαφών από την Αρχαιολογική Εταιρεία και την ανάδειξη της Ρωμαϊκής Αγοράς και της Βιβλιοθήκης του Αδριανού .

Ευρύτερη αποκάλυψη αρχαιολογικής περιοχής έγινε, ξεκινώντας λίγο πριν από τον πόλεμο και συνεχιζόμενη μεταπολεμικά, στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς από την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών των Αθηνών, καθώς και στην περιοχή του Κεραμεικού από το αντίστοιχο Γερμανικό Ινστιτούτο από τον περασμένο αιώνα.

Μία ατελείωτη σειρά τροποποιήσεων του αρχικού σχεδίου της Αθήνας ακολούθησε με την έκδοση υπερδισχιλίων διαταγμάτων, με την ιστορία των οποίων ασχολήθηκε ο γνωστός αρχιτέκτων - πολεοδόμος Κώστας Μπίρης.
Μεταξύ αυτών και εκείνα των μετακληθέντων από το Δήμαρχο Σπύρο Μερκούρη:
Ludwig Hoffman το 1908 (σχέδιο 1910), ο οποίος αναφέρει: «.... να μπορέσω κάπως να βοηθήσω ώστε να γλυτώσουν τα κατάλοιπα της αρχαίας τέχνης από μία γειτνίαση μου φαίνεται σαν μια άγια εντολή. »
Tomas Manson το 1918, που παρουσιάζει ορισμένες ομοιότητες με το προηγούμενο .

Με το σχέδιο του Αριστείδη Μπαλάνου επιχειρείται αναποτελεσματικά επέμβαση στην περιοχή των λόφων Σκουζέ, του Αρχαιολογικού χώρου του Κολωνού και της Ιεράς οδού, στα Σεπόλια και την Κολοκυνθού, το 1917. Ο Κώστας Μπίρης, διευθυντής σχεδίου πόλεως του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος συνέταξε και μελέτες και προτάσεις για την βελτίωση της πολεοδομικής καταστάσεως των Αθηνών με την μελέτη του:
- Σχέδιον ανασυγκροτήσεως της Πρωτευούσης, Αθήνα ,1946.
- Για την σύγχρονη Αθήνα μελέτες και αγώνες, Αθήνα, 1958.

Από την πρώτη προέρχεται και το σχέδιο που αφορά στην δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου στις περιοχές Ακροπόλεως, Πλάκας, Δημοσίου Σήματος, Ιεράς Οδού.
Από τότε έχουν υπάρξει διάφορες προτάσεις και μελέτες. Όλες, πάντως, είχαν παραμείνει σε γενικό επίπεδο επεξεργασίας και δεν έφθασαν σε συγκεκριμένο πρόγραμμα υλοποίησης. Η πρώτη επίσημη ένταξη από το κράτος της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων σε συγκεκριμένο προγραμματικό πλαίσιο, έγινε με το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας του 1985 μετά από πρόταση του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο προέβλεπε βασικές ρυθμίσεις της ενοποίησης και τη θεωρούσε ως μια από τις βασικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του αθηναϊκού χώρου.

Το επόμενο βήμα έγινε το 1988, πάλι από το Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο ανέθεσε μια σύνθετη μελέτη για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στο κέντρο της Αθήνας σε ομάδα μελετητών. Κάθε ένας από τους τελευταίους ήταν υπεύθυνος για μια επιμέρους τομεακή μελέτη, που αποτέλεσε τμήμα της συνολικής μελέτης (Master Plan), που προωθούσε την υλοποίηση του μεγάλου αυτού οράματος της Μελίνας Μερκούρη. Ενός οράματος που η πραγματοποίησή του θα αναβαθμίσει τη ζωή στην Αθήνα, αφού θα αποδώσει στους Αθηναίους και ξένους επισκέπτες ένα αρχαιολογικό πάρκο μήκους 4 χιλιομέτρων και έκτασης 7.000 στρεμμάτων, που θα διασχίζει το κέντρο της πόλης. ΄Εναν μοναδικό στον κόσμο πόλο πολιτισμού, αναψυχής και γνώσης. Τον πνεύμονα που η Αθήνα απαιτεί για να σηματοδοτήσει την ανατροπή της σημερινής της υποβάθμισης.

Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της περιοχής και τα παραδοσιακά σύνολα του Ιστορικού Κέντρου (Πλάκα, Ψυρρή, Θησείο), καθώς και την περιοχή του Εμπορικού Τριγώνου και του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας. Η παρέμβαση αυτή προβλέπει ένα μεγάλο αριθμό μέτρων, όπως πεζοδρομήσεις (μεταξύ αυτών των οδών Βασιλίσσης Όλγας, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου, τμήματος της Ερμού, της Ιεράς Οδού), αναπλάσεις, συντηρήσεις και αναδείξεις μνημείων, διαμορφώσεις αρχαιολογικών χώρων κλπ.

Μέσα στην περιοχή αυτή οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία αποκτούν κυρίαρχο χαρακτήρα, αναδεικνύονται και εντάσσονται στην καθημερινή ζωή. Η παρέμβαση προσφέρει στους Αθηναίους ένα αισθητικά, περιβαλλοντικά, πολιτιστικά, αναβαθμισμένο περιβάλλον. Με την παρουσία των μνημείων όλων των ιστορικών περιόδων την ζωής της πόλης, προσφέρεται στον πολίτη και τον ξένο η ιστορική συνέχεια, με μία αναβαθμισμένη διδακτικότητα και αισθητική αξία, ενώ καθίσταται η περιοχή πόλος έλξης για ψυχαγωγία και ανάπαυση, και δένονται με την καθημερινή ζωή και τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία. Παράλληλα, σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι (όπως αυτοί κατά μήκος της εθνικής οδού μέχρι την Ελευσίνα) και σημαντικές πολιτιστικές λειτουργίες εντάσσονται στο συνολικό πρόγραμμα αναβάθμισης της πόλης, με στόχο να δώσουν την συνολική εικόνα μίας αναβαθμισμένης πόλης άξιας της ιστορίας της, για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της. Τα πολιτιστικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα του προγράμματος αυτού θα είναι σημαντικότατα.
Περιεχόμενο και αρχές του Προγράμματος

Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της χώρας που συγκεντρώνει το 40% και ο πλέον του πληθυσμού της Ελλάδας. Είναι μία πόλη που μέσα στην ιστορική πορεία της περιβλήθηκε από την αίγλη της κοιτίδας του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας. Η ιστορική αυτή πορεία έχει αφήσει στην Αθήνα σημαντικότατα μνημεία, ζωντανούς μάρτυρες του πολιτισμού όλων των περιόδων της ζωής της.

Ο πολιτισμικός χώρος της Αθήνας που τον συνθέτουν οι αρχαιολογικοί της χώροι, τα βυζαντινά μνημεία, τα νεοκλασικά κτίρια, μαζί με τη φύση και το τοπίο της αποτελούν μια μοναδική κληρονομιά, έναν ανεξάντλητο πλούτο για την ανάπτυξη της πόλης. Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία κάθε ιστορικής περιόδου συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερη πυκνότητα στο ιστορικό κέντρο της πόλης, είτε σε μεγάλα σύνολα όπως είναι κυρίως τα αρχαία μνημεία (Ακρόπολη και Νότια Κλιτύς της Ακρόπολης, Αρχαία Αγορά, Ρωμαϊκή Αγορά, Κεραμεικός, Ακαδημία Πλάτωνος) και τα νεώτερα, είτε ως σύνολα (περιοχές Πλάκας, Ψυρρή, Θησείο, Γκάζι), είτε σε μεμονωμένα μνημεία διάσπαρτα στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, κυρίως αρχαιολογικοί χώροι που προήλθαν από μεμονωμένες ανασκαφές (περιοχή Πλάκας) και Βυζαντινά Μεταβυζαντινά και Νεώτερα Μνημεία.

Η περιοχή με τα περισσότερα μεμονωμένα μνημεία και σύνολα οριοθετείται σε μια έκταση με κέντρο την Ακρόπολη, που ξεκινάει από το Παναθηναϊκό Στάδιο, αγκαλιάζει την Ακρόπολη και φτάνει στην Ακαδημία Πλάτωνος. Μέσα στην ζώνη αυτή υπάρχουν περιοχές με έντονο ιστορικό, αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό, πολεοδομικό, μνημειακό, και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Τέτοιες είναι: η Ακαδημία Πλάτωνος, το Δημόσιο Σήμα, η Ιερά Οδός, το Θησείο, ο Κεραμεικός, η περιοχή του Ψυρρή, η Αρχαία Αγορά, η Ρωμαϊκή Αγορά, η Πλατεία Μοναστηρακίου, η Πλάκα, τα Αναφιώτικα, ο Λόφος Μουσών (Φιλοπάππου, Πνύκα, Αστεροσκοπείο), η Ακρόπολη και τα μνημεία της, ο χώρος Μακρυγιάννη, όπου προβλέπεται το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το Ολυμπιείο, ο Αρδηττός και το Παναθηναϊκό στάδιο, το Ζάππειο και η περιοχή του Πολιτιστικού Κέντρου.

Σήμερα, παρά τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας είναι κατακερματισμένοι, ασύνδετοι μεταξύ τους και ανένταχτοι στην καθημερινή ζωή. Τα μνημεία βρίσκονται απομονωμένα και δεν συσχετίζονται πάντα ενεργά με τον πολεοδομικό και μνημειακό τους περίγυρο, με συνέπεια να διακόπτεται η ιστορική συνέχεια της πόλης στη συνείδηση όσων βιώνουν τη πόλη αυτή, είτε ως κάτοικοι, καθημερινοί περιπατητές και επισκέπτες των περιοχών αυτών, είτε ως ξένοι τουρίστες. Στους τελευταίους, η παρουσίαση των μνημείων είναι αποσπασματική και θα μπορούσαμε να πούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζεται στην επίσκεψη της Ακρόπολης.

Η σημερινή κατάσταση υπαγορεύει την αναγκαιότητα υλοποίησης ενός σημαντικού έργου πνοής για την Αθήνα: τη συνένωση των αρχαιολογικών χώρων που υπάρχουν στο κέντρο της πόλης σε ένα ενιαίο λειτουργικό και αντιληπτό σύνολο, ένα αρχαιολογικό πάρκο, μέσα στο οποίο τα μνημεία και τα σύνολα θα κατέχουν τη θέση που υπαγορεύει η ανάδειξή τους, η αναβάθμιση της αισθητικής και διδακτικής τους αξίας και η προβολή της ιστορικής συνέχειας της πόλης. Η δημιουργία πόλων έλξης για τους Αθηναίους, με την ταυτόχρονη εξασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής, σ' ένα αναβαθμισμένο πολιτιστικά, αισθητικά, περιβαλλοντικά και λειτουργικά χώρο, θα προβάλει την ιστορική φυσιογνωμία της Αθήνας. Παράλληλα ο επισκέπτης της περιοχής θα έχει μια περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα της διαχρονικής εξέλιξης της πόλης και ταυτόχρονα ένα χώρο αναβαθμισμένο που θα του προσφέρει την δυνατότητα μιας μεγαλύτερης χρονικά επίσκεψης, άνετης, ευχάριστης, και πληρέστερα ενημερωτικής.

Η Μελίνα Μερκούρη διέβλεψε ότι το παραγωγικό κεφάλαιο της Αθήνας είναι η πολιτισμική της κληρονομιά και, στηριγμένη πάνω σ' αυτή, η σύγχρονη πολιτιστική της παραγωγή. Έτσι ξεκίνησε από το 1985 το πρόγραμμα της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, που αποτελούσε επί δεκαετίες το όραμα πολλών αρχιτεκτόνων, ένα όραμα ζωής με έργα πνοής για την Αθήνα.

Η έκταση της περιοχής της μελέτης είναι περίπου 7.000 στρέμματα και αναπτύσσεται σε ένα μήκος γύρω στα 4.000 μέτρα. Ολόκληρη η περιοχή αυτή υφίσταται μια κατάτμηση από σημαντικές οδικές αρτηρίες που αποτελούν στην ουσία ιστορικά και πολιτιστικά φράγματα. Χώροι και μνημεία ενταγμένα στο ιστορικό κέντρο της πόλης που αποτελεί σήμερα την αιχμή του περιβαλλοντικού προβλήματος υποβαθμίζονται καθημερινά μέσα σε μια περιοχή που κύρια χαρακτηριστικά της είναι το νέφος, το κυκλοφοριακό πρόβλημα και η έλλειψη ελεύθερων και πρασίνων χώρων και η σημαντική υποβάθμιση των ίδιων και του περιβάλλοντος χώρου τους.

Με την επέμβαση αυτή εφαρμόζονται οι σύγχρονες αξίες προστασίας της πολιτισμικής κληρονομιάς, με την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και συνόλων κάθε κατηγορίας και χρονολόγησης. Όλα τα μνημεία είναι σεβαστά, σε αντίθεση με τις αρχές που επικράτησαν στα πρώτα μετά την απελευθέρωση χρόνια, όπου η εξαφάνιση πολλών μνημείων της βυζαντινής ή νεωτέρων περιόδων υπήρξε το τίμημα της ανάδειξης των αρχαίων μνημείων (π.χ. περίπτωση Αρχαίας και Ρωμαϊκής Αγοράς, Βιβλιοθήκης Αδριανού κ.α. )

Συνολικά, σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος, η ζώνη της ενοποίησης θα αποτελεί τμήμα ευρύτερου δικτύου, το οποίο θα έχει ως επίκεντρο τους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά θα περιλαμβάνει επίσης τους σημαντικότερους χώρους πρασίνου της Αθήνας. Οι αρχαιολογικοί χώροι θα συνδεθούν οργανικά με κοινόχρηστους και ελεύθερους χώρους, κοινωφελείς εγκαταστάσεις, χώρους πολιτιστικών δραστηριοτήτων και αναψυχής. Η περιοχή θα συσχετισθεί με διαδρομές καθημερινής χρήσης από τους Αθηναίους σε συνδυασμό με τις λειτουργίες του εμπορικού κέντρου, και θα συνδεθεί με υπάρχουσες και προβλεπόμενες πολιτιστικές λειτουργίες. Με τα μέτρα που θα ληφθούν για την παρέμβαση αυτή θα αποδοθεί στους κατοίκους της Αθήνας ένα αρχαιολογικό πάρκο μήκους 4 χλμ. και έκτασης 7.000 στρεμμάτων, ένα αισθητικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά αναβαθμισμένο Ιστορικό Κέντρο, δημιουργώντας έτσι μια όαση ζωής και πολιτισμού σε μια ανθρώπινη πόλη.

Το επίπεδο προσέγγισης, κυμαίνεται μεταξύ ρυθμιστικού και πολεοδομικής μελέτης. Περιλαμβάνει, δηλαδή, γενικές προτάσεις στρατηγικής, αλλά παράλληλα φθάνει σε αρκετά λεπτομερειακές προτάσεις, σε συγκεκριμένους τομείς.
Για την πραγματοποίηση του προγράμματος αυτού συστάθηκε το 1993 στο Υπουργείο Πολιτισμού το Γραφείο Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας με αποκλειστικό αντικείμενο την εξυπηρέτηση της άρτιας εκπόνησης των μελετών ενοποίησης.
Στόχοι του Προγράμματος

1. Η ενοποίηση νοείται ως δημιουργία μιας ζώνης στην οποία θα αποκατασταθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η φυσική συνέχεια των διαφόρων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Η συνέχεια αυτή θα περιλαμβάνει μία σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων, αφ' ενός με την μεγαλύτερη δυνατή επέκτασή τους, αφ' ετέρου με την διαμόρφωση του μεταξύ τους χώρου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια. Τα μνημεία κάθε ιστορικής περιόδου γίνονται σεβαστά, εντάσσονται στο συνολικό πλέγμα διαμόρφωσης με την αισθητική αναβάθμιση και προβολή τους εξασφαλίζοντας την ιστορική συνέχεια.

2. Οι παρεμβάσεις στο εσωτερικό των αρχαιολογικών χώρων είναι περιορισμένες και αναστρέψιμες και έχουν στόχο την οργάνωση και τη διευκόλυνση της λειτουργίας των χώρων και τον εκσυγχρονισμό των εξυπηρετήσεων του κοινού, καθώς και ρυθμίσεις για εκείνους τους αρχαιολογικούς χώρους που θα αποκαλυφθούν μέσω των ανασκαφών και θα συνδεθούν οργανικά ή λειτουργικά με τους υπάρχοντες.

3. Οι παρεμβάσεις στο άμεσο περιβάλλον των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων γίνονται με διαμόρφωση των χώρων και την αισθητική αναβάθμιση κτισμάτων και διαφόρων κατασκευών.

4. Αναβάθμιση περιοχών σε ορισμένες ζώνες του ευρύτερου περιβάλλοντος, με ειδικό χαρακτήρα. Οι επεμβάσεις αποβλέπουν, μέσω ενός συστήματος περιορισμών (χρήσεις γης, συντελεστής δόμησης, κάλυψης κλπ), ειδικών ρυθμίσεων και κινήτρων, στην δημιουργία ενός αναβαθμισμένου ενδιάμεσου χώρου μεταξύ των πρώτων και του πολεοδομικού ιστού της πόλης. Οι αναπλάσεις μιας σειράς περιοχών θα επιφέρουν σημαντική αναβάθμισή τους σε όλες τις πολεοδομικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους.

5. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να φέρει τον Αθηναίο σε επαφή με την πολιτιστική του κληρονομιά και να δημιουργήσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη γνώση της πόλης στην οποία διαβιώνει. Ένα δίκτυο πεζοδρόμων μέσα σε χώρους πρασίνου και ανάμεσα σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, θα προσφέρει έναν ευχάριστο περίπατο. Το δίκτυο αυτό, παράλληλα, θα είναι σε στενή σχέση με το δίκτυο εμπορικών λειτουργιών του κέντρου της πόλης, ώστε οι διελεύσεις μέσα από τη ζώνη των ενοποιημένων χώρων να προκύπτουν όχι μόνο μετά από συνειδητή επιλογή αλλά και ως αυτόματη συνέπεια της γενικότερης χρήσης και διακίνησης στο ευρύτερο κέντρο της πόλης για την κάλυψη και αυτών των καθημερινών αναγκών.

6. Παράλληλα, ο επισκέπτης των μνημείων της περιοχής, είτε αυτός είναι ο τουρίστας είτε ο κάτοικος της πόλης, θα βρουν έναν πόλο έλξης σε όλη την έκταση της επέμβασης, με αποτέλεσμα αφ' ενός το αναβαθμισμένο πολιτιστικό όφελος από την επίσκεψη -λόγω της αυξανομένης διδακτικότητας των μνημείων και της πληρέστερης λειτουργίας και διαχείρισης των χώρων, αφ' ετέρου με την προσφορά μιας ευχάριστης διαδρομής, που θα κάνει επιθυμητή και εφικτή μια μεγάλης διάρκειας επίσκεψη σε χώρους, με έναν ευχάριστο περίπατο ή με την μετακίνηση με ελαφρό μέσο (τραμ) σε διάφορες περιοχές της ενοποίησης.

7. Η πρόταση πρέπει να εναρμονίζεται με το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας, το οποίο αποτελεί και το πραγματικό της πλαίσιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστούν προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί στην πορεία της εφαρμογής του.

8. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων της αναβάθμισης των Δυτικών συνοικιών και της δημιουργίας νέων πολιτιστικά και περιβαλλοντικά κέντρων σ' αυτές.

9. Αντιμετώπιση της εντατικοποίησης της χρήσης γης στις κεντρικές περιοχές.

10. Αποφυγή νέων αυξημένων κυκλοφοριακών φόρτων και αύξηση των μέσων ταχυτήτων ροής τροχοφόρων και πεζών στο μέτρο του δυνατού. Είναι φανερό ότι οι κυκλοφοριακές παρεμβάσεις σχετίζονται με τις γενικότερες επεμβάσεις στην περιοχή της πρωτεύουσας και κυρίως με τα έργα του Δακτυλίου (ανισόπεδοι κόμβοι κλπ. ). Ορισμένες πρόσθετες παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο έχουν ως στόχο την βελτίωση των κυκλοφοριακών παραμέτρων ή την ενοποίση των χώρων χωρίς επιπτώσεις σ' αυτές. Η πρόταση περιλαμβάνει φυσικά ένα μεγάλο αριθμό από επιμέρους έργα, ρυθμίσεις και κατευθύνσεις που αφορούν στο σύνολο της περιοχής ή σε κεντρικές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις.

11. Σημαντικές αναμένεται να είναι από την εφαρμογή του προγράμματος οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, τόσο μέσω άμεσων σχετικών παρεμβάσεων (πεζοδρομήσεις, αύξηση πρασίνου, αύξηση ελεύθερων και ακάλυπτων χώρων κλπ) όσο και έμμεσα, μέσω παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα (βελτίωση οδικού δικτύου, αύξηση της μέσης ταχύτητας κυκλοφορίας, μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων, της ηχορύπανσης, χρήση του φυσικού αερίου κλπ). Οι επιπτώσεις θα είναι ευνοϊκές τόσο για τους κατοίκους της Αθήνας, όσο και στη σωτηρία των μοναδικών μνημείων που φιλοξενεί η περιοχή και τω οποίων η φθορά από τη ρύπανση είναι μεγάλη.

12. Η ένταξη μεγάλου αριθμού πολιτιστικών χρήσεων στην περιοχή θα φέρει σ' επαφή την σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία με την κληρονομιά μας, θα εντάξει στα μνημεία μας ενδεδειγμένες χρήσεις και θα φέρει τους κατοίκους και επισκέπτες κοντά σ' αυτά.
Ταυτόχρονα θα πρέπει να τονιστεί και ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της επέμβασης με την κατασκευή του συνόλου των έργων που προβλέπονται, την αναβάθμιση των περιοχών και την αύξηση των επισκεπτών τουριστών.

Ηλεκτρονική Διεύθυνση:

http://www.astynet.gr

Θέμα:

Αρχαιότητες

Έτος:

2002

Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας

Ημερομηνία:

Τόπος:

Δράσεις και έργα του Προγράμματος:

Ηλεκτρονική Διεύθυνση:

Θέμα:

Έτος:

Ημερολόγιο

Εκδηλώσεις

Σύνδεσμοι

Υπουργείο

Δραστηριότητα

Για τον Πολίτη

Ενημέρωση