Συντήρηση και διαχείριση υλικού που έχει ανελκυστεί από το ναυάγιο του "Μέντωρ". Γυαλί – κεραμικό.
Στο ναυάγιο του Μέντωρα 2009 μέχρι και το 2012 έχουν πραγματοποιηθεί τρεις ερευνητικές αποστολές από την Ε.Ε.Α. Το παρακάτω κείμενο και πινάκες αφορούν το υλικό που έχει ανελκυστεί και αφορά αποκλειστικά γυάλινα και κεραμικά ευρήματα του ναυαγίου. Σε αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται το υλικό, που ανελκύστηκε από τις έρευνες της Ε.Ε.Α. και φιλοξενείται σε περιοδική έκθεση στο κτίριο του Πάσα στην Πύλο.
Η κατάσταση των αντικειμένων του "Μέντωρ" στο χώρο του ναυαγίου είναι ιδιαίτερη. Εκτός από το γεγονός του ναυάγιου και τις συνηθισμένες διεργασίες ταφής που το ακλουθούν και φθείρουν τα αντικείμενα, στην σημερινή κατάσταση του έχει συντελέσει και το παρακάτω γεγονός. Δυο χρόνια μετά την βύθιση του "Μέντωρ" ο λόρδος Έλγιν οργάνωσε την ανέλκυση των μάρμαρων από το ναυάγιο. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν η θραύση, αναμόχλευση και ο κατακερματισμός των αντικειμένων που δεν ήταν προς ανέλκυση. Ο κυρίως όγκος των αντικειμένων είναι ένα μεγάλο σύμπαγες συσσωμάτωμα στην πρύμη του σκάφους. Το συσσωμάτωμα αποτελούν αντικείμενα από γυαλί, μέταλλα, κεραμικά, ξύλα, λίθοι της περιοχής του ναυάγιου, απολιθώματα και αντικείμενα που συναποτελούνται από δυο ή παραπάνω υλικά (π.χ. πιστόλες). Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν τα προϊόντα διάβρωσης των αντικειμένων, οργανικές ύλες σε αποσύνθεση, πιθανώς μπαρούτι, τραγάνα και ασβεστιτικά απολιθώματα θαλασσίων οργανισμών.
Κατά τις ανασκαφικές περιόδους του 2009, 2011 και 2012, εκτός από την ανέλκυση των ελευθέρων αντικειμένων, ξεκίνησε και η προσπάθεια απόσπασης αντικειμένων από το συσσωμάτωμα.
Η μορφή του υλικού μετά την αφαλάτωση του, ήταν:
α)αντικείμενα ακέραια ή σχεδόν ακέραια, β)τμήματα αντικείμενων με το συσσωμάτωμα τους, γ) μεγάλες ομάδες γυάλινων θραυσμάτων διαφόρων τύπων γυαλιού μαζί με κεραμικά όστρακα.
Εργασίες συντήρησης:
Αρχικά πραγματοποιήθηκε μηχανικός καθαρισμός στα θραύσματα και τα όστρακα.
Στη συνέχεια έγινε ο πρώτος διαχωρισμός του υλικού στις παρακάτω κατηγορίες:
1)Γυαλί. Το γυαλί διαχωρίστηκε ανά κατηγορίες ανάλογα με το χρώμα του σε :α) Πράσινο διάφανες γυαλί,
β) Ανοιχτό πράσινο διάφανες γυαλί, γ) Άχρωμο διάφανες γυαλί, δ) Μπλε διάφανες γυαλί, ε) Μαύρο γυαλί,
στ) Λευκό αδιαφανές γυαλί (οπαλίνα), ζ) Γαλάζιο αδιαφανές γυαλί (οπαλίνα), και η) Γαλαζοπράσινο αδιαφανές γυαλί (οπαλίνα).
2)Κεραμικό. Το κεραμικό διαχωρίστηκε σε δυο κατηγορίες: α)λευκή και γαλάζια πορσελάνη. β) λοιπή κεραμική. Στον πρώτο διαχωρισμό διατηρήθηκε η ομαδοποίηση της παράδοσης και στη συνεχεία διερευνήθηκαν οι ομάδες παράδοσης για συνανήκοντα, συγκολούμενα θραύσματα/ όστρακα. Κατόπιν ενοποιηθήκαν οι ομάδες παράδοσης στις παραπάνω κατηγορίες και συνέχισε η διερεύνηση.
Τα συσσωματώματα καθαριστήκαν. Κατά την διάρκεια καθαρισμού των συσσωματωμάτων πρόεκυψαν τα παρακάτω αντικείμενα: 1)αργυρό νόμισμα των ελληνιστικών χρόνων, 2) πτυσσόμενο εγχειρίδιο, 3) σιδερένια μπάλα κανονιού, 4) δυο ακέραια φιαλίδια το ένα με γυάλινο πώμα το άλλο με ξύλινο, 5)τρία μεταλλικά καρφιά, 6) ένα ποτήριον σε ποσοστό διατήρησης πάνω από το 70% και δυο τμήματα άλλων ποτηριών όλα από άχρωμο διάφανες γυαλί, 7)τρεις βάσεις φιαλών , 8)λαιμός φιάλης και βάση αγγείου από γαλάζιο αδιαφανές γυαλί (οπαλίνα), 9) θραύσματα γυαλιών και όστρακα κεραμικών.
Μετά τον καθαρισμό τους και την συγκόλληση τους τα γυάλινα και κεραμικά ευρήματα εντάχτηκαν στις ομάδες που αναφέρονται παραπάνω. Παρατηρήθηκε ότι στα αντικείμενα, που καθαριστήκαν από τα συσσωματώματα σε ελεγχόμενο χώρο και όχι στο τόπο της ανασκαφής υπήρχε η δυνατότητα να συλλεχτούν και κατόπιν να συγκολληθούν και τα μικρότερα θραύσματα υάλου, που η περισυλλογή τους σε συνθήκες υποβρύχιας ανασκαφής είναι πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη.
Οι συγκολλήσεις πραγματοποιηθήκαν με την χρήση PARALOID B72 και λωρίδων “ magic tape”. Το αποτέλεσμα της διερεύνησης και των συγκολλήσεων ήταν από τον αριθμό των 2816 θραυσμάτων να συγκολληθεί το 19.4%. Η ανασκαφή στο ναυάγιο του "Μέντωρ" είναι συνεχιζόμενη και αναμένεται πληθώρα θραυσμάτων και όστρακων που θα συμπληρώσουν τα ήδη υπάρχοντα αντικείμενα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν έγιναν δελτία συντήρησης ανά αντικείμενο. Δελτία συντήρησης ανά αντικείμενο θα κατατεθούν μετά το πέρας της ανασκαφής και την εξέταση του υλικού που θα προκύψει.
Χρηματοδότης: ΥΠΠΟΑ
