Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, ένα από τα ωραιότερα βυζαντινά μνημεία της Πελοποννήσου, υπήρξε πιθανότατα καθολικό μονής. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του δικιόνιου σταυροειδή εγγεγραμμένου ναού με τρεις προεξέχουσες τρίπλευρες αψίδες στα ανατολικά. Ο αρχικός του πυρήνας ανάγεται στον 12ο αι. Στα δυτικά προσκολλάται νάρθηκας, ενώ ακόμη δυτικότερα υπάρχει ανοικτή κιονοστήρικτη στοά. Στο μέσο της βόρειας πλευράς διαμορφώνεται κιονοστήρικτο προστώο με μικρό καμαροσκεπές πρόσκτισμα στα δυτικά του. Παρόμοιας μορφής προστώο υπήρχε και στο μέσο της νότιας πλευράς. Στα δυτικά του ναού υψώθηκε σε μεταγενέστερη φάση ένας πύργος κωδωνοστασίου. Η τοιχοποιία του μνημείου είναι ιδιαίτερα επιμελημένη με ευρεία χρήση αρχαίου οικοδομικού υλικού και πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο. Στο εσωτερικό σώζονται τοιχογραφίες της λεγόμενης «ακαδημαϊκής τάσης» της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής. Στην ίδια φάση ανήκουν και οι δυσδιάκριτες τοιχογραφίες του νάρθηκα, ενώ σε μεταγενέστερη περίοδο (14ος-15ος αιώνας) ανάγεται η παράσταση ολόσωμων αγίων στο νότιο τοίχο του κυρίως ναού. Αξίζει να επισημανθεί η ποιότητα των αρχιτεκτονικών γλυπτών της Ζωοδόχου Πηγής. Το μαρμάρινο τέμπλο και τα δύο προσκυνητάρια αποτελούν έξοχες δημιουργίες του λεγόμενου «εργαστηρίου της Σαμαρίνας», η δράση του οποίου τοποθετείται στο δεύτερο μισό του 12ου αι. Τα δύο θωράκια του τέμπλου έχουν τοποθετηθεί σε δεύτερη χρήση ως πλάκες στην Αγία Τράπεζα και στην Τράπεζα της Πρόθεσης αντίστοιχα. Πολύ αξιόλογο είναι και το δάπεδο του ναού κατασκευασμένο με την τεχνική του μαρμαροθετήματος, που σώζεται αποσπασματικά σε όλους τους χώρους του (Ιερό Βήμα, κυρίως ναό, νάρθηκα).
Το έργο «Συντήρηση τοιχογραφιών Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Σαμαρίνας» υλοποιήθηκε με αυτεπιστασία από την 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Εντάχθηκε με προϋπολογισμό 170.000 Ευρώ στον άξονα προτεραιότητας «012-Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής Πελοποννήσου» του Ε.Π. Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων 2007-2013. Οι εργασίες ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2011 και ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβριο του 2013.

Στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιήθηκε η συντήρηση του τοιχογραφικού διακόσμου και η αποκατάσταση της στέγης. Συγκεκριμένα ανακεραμώθηκε η στέγη, αποκαταστάθηκε ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος, τοποθετήθηκαν νέες ξύλινες θύρες, στερεώθηκε και συντηρήθηκε ο τοιχογραφικός διάκοσμος και καθαρίστηκε το μαρμάρινο τέμπλο.


Χρηματοδότης: ΕΣΠΑ 2007-2013