Η ανάδειξη και η οργάνωση του αρχαιολογικού χώρου στο Εμποριό Χίου, που χρονολογείται στον 8ο - 6ο αι. π.Χ., πραγματοποιείται από την Κ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στα πλαίσια του επιχειρισιακού προγράμματος "Πολιτισμός", με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Πολιτισμού, και θα διαρκέσει τρία χρόνια.
Η ανασκαφή που έγινε στον λόφο Προφήτης Ηλίας από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή (1952-1955) έφερε στο φως τειχισμένη ακρόπολη, στα όρια της οποίας βρέθηκαν ναός της Αθηνάς, βωμοί, που διασώζονται τουλάχιστον σε δύο φάσεις και μέγαρο. Στη δυτική πλευρά του λόφου επισημάνθηκαν 50 οικίες του οικισμού, που χρονολογούνται στον 7ο και 6ο αι. π.Χ.
Από την εποχή των ανασκαφών μέχρι σήμερα τα οικοδομικά λείψανα του ναού και των οικιών έχουν υποστεί φθορές από το δάσος, που είχε αναπτυχθεί στο χώρο λόγω της εγκατάλειψης, και από την πρόσφατη πυρκαγιά που το κατέστρεψε, τις καιρικές συνθήκες και τον χρόνο. Οι ανθρωπογενείς επεμβάσεις συνιστούν ακόμη έναν καταστοφικό παράγοντα, καθόσον ο αρχαίος οικισμός περισφίγγεται από τον συνεχώς αναπτυσσόμενο παραθεριστικό οικισμό.
Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε απαραίτητη η προστασία του αρχαίου οικισμού με νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο καθορίζεται αδόμητη ζώνη στην περιοχή γύρω από αυτόν (αρ. κηρ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/14245/664/30-3-90, ΦΕΚ 257/Β/10-4-90), καθώς και η ανάδειξη και η οργάνωση του χώρου, ώστε να γίνει προσβάσιμος και επισκέψιμος από το κοινό. Με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί πλέον η δυνατότητα στο κοινό να γνωρίσει έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους των πρώιμων ιστορικών χρόνων στο ΒΑ. Αιγαίο.
Οι ενέργειες που έχουν γίνει, καθώς και όσες βρίσκονται σε εξέλιξη, για την ανάδειξη και οργάνωση του αναφερόμενου αρχαιολογικού χώρου είναι οι παρακάτω:
Η προς ανάδειξιν έκταση έχει περιφραχθεί στο σύνολό της. Στην είσοδο δημιουργείται μικρός υπαίθριος χώρος στάθμευσης και κτήρια εξυπηρέτησης επισκεπτών (φυλάκειο, εκδοτήριο εισιτηρίων, χώροι υγιεινής, αναψυκτήριο και WC) και μικρό εκθετήριο, το οποίο θα χρησιμοποιείται και για εκπαιδευτικά προγράμματα. Από το σημείο αυτό και μέχρι την κορυφή του λόφου έχουν διαμορφωθεί διαδρομές για την ομαλή διέλευση των επισκεπτών, με ελαφρά στεγασμένους χώρους ανάπαυσης του κοινού.
Όπου είναι δυνατόν θα δημιουργηθούν και χώροι πρασίνου. Επίσης διαμορφώνονται διαδρομές πρόσβασης προς τα οικιστικά λείψανα. Τα ίδια τα οικιστικά λείψανα στερεώνονται και συντηρούνται. Ο χώρος θα φωτιστεί στο σύνολό του και τοπικά για την καλύτερη ανάδειξη και προστασία του.
Όλος ο χώρος, καθώς και οι εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης του κοινού θα εξοπλιστούν με την απαραίτητη επίπλωση, εποπτικό υλικό, ενημερωτικές πινακίδες, μακέτες, οθόνη αφής κ.λπ.
Τέλος, για την πληρέστερη ενημέρωση του κοινού θα εκδοθούν ενημερωτικά φυλλάδια.
