Η συμβολή στην ανακάλυψη των διαφόρων πεδίων του πολιτισμού μπορεί να αναπτυχθεί σημαντικά με την αμοιβαία συνεργασία ανάμεσα σε σχολείο και μουσείο.H πολύπλευρη συγκρότηση ιστορικών γνώσεων και η ανάπτυξη κριτικού πνεύματος, μέσα από την αντιπαραβολή των διαφορετικών προσεγγίσεων ενός γνωστικού αντικειμένου, μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που προσφέρεται από το μουσείο. Επιδιώκοντας αυτή την ιδιότυπη πρόσβαση και την θεματική επαφή με τα πολιτιστικά αγαθά, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης οργάνωσε και λειτουργεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα που αναφέρεται σε μαθητές Α΄-Β΄ Γυμνασίου.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα MIKΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΑ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ απευθύνεται στις πρώτες ηλικίες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στοχεύει στη συγκρότηση μουσειακής μαθησιακής εμπειρίας από τα παιδιά,κατά τη συνάντησή τους με τα προϊόντα του πολιτισμού, καθώς και στην απόκτηση γνώσεων πάνω σε θέματα τοπικής ιστορίας. Το πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη στο σχεδιασμό του τη σχολική διδακτέα ύλη της Ιστορίας, ιδιαίτερα αυτή της Α΄Γυμνασίου. Καταβλήθηκε προσπάθεια ώστε οι μαθητές να προσεγγίσουν την προσφερόμενη γνώση ξεκινώντας από αναφορές στην καθημερινή ζωή και τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Μακεδονίας, από τα προϊστορικά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια.Επίσης, στόχος του προγράμματος είναι και η άμεση επαφή με το πρωτογενές αρχαιολογικό υλικό, όπως αυτό παρουσιάζεται μέσα από τις θεματικές ενότητες της έκθεσης του Μουσείου «Η ζωή στην προϊστορική Μακεδονία», «Στη Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα» και «Ο Χρυσός των Μακεδόνων», ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν μουσειακή εμπειρία και την εικαστική ευχαρίστηση της προσέγγισης και παιδευτικής αφομοίωσης πολιτισμικών στοιχείων του παρελθόντος.
Το μουσείο επιδιώκει να προσφέρει πληροφορίες, γνώσεις και εμπειρίες πολύ βαρύτερες από μια απλή εξιστόρηση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ενεργός συμμετοχή του σχολικού κοινού σε όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος, ώστε να συνδημιουργεί τη γνώση με τον εκπαιδευτή. Η εξοικείωση με αυτό τον τρόπο αναζήτησης και αφομοίωσης της γνώσης, θα είναι χρήσιμη σε κάθε επαφή των νέων με την αρχαιολογική πληροφορία. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα κοινό που να κατανοεί,να προσεγγίζει και να σέβεται ουσιαστικά, και όχι μόνον επιφανειακά ή επειδή πρέπει, τα κατάλοιπα του παρελθόντος. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα επιδιώκει αυτή τη γόνιμη αμφίδρομη συνδημιουργία με το νεαρό κοινό του και προσπαθεί συνεχώς να την ενθαρρύνει.
Το πρόγραμμα MIKΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΑ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ εφαρμόζεται στην αίθουσα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Α.Μ.Θ. για μιάμιση περίπου ώρα. Κάθε φορά, απευθύνεται σε ένα μόνο σχολικό τμήμα (20-30 παιδιά). Συμμετέχουν σχολεία που εποπτεύονται από τις Διευθύνσεις Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης. Επίσης, μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή και μεμονωμένα σχολεία, ακόμη και εκτός πόλεως ή νομού Θεσσαλονίκης, εφόσον υπάρχουν κενά στο ετήσιο πρόγραμμα επισκέψεων των σχολείων, που καταρτίζεται συνήθως τον Σεπτέμβριο από το Μουσείο.Το πρόγραμμα ξεκινά το Νοέμβριο, διαρκεί για όλη τη σχολική χρονιά (εκτός του Ιουνίου) και προσφέρεται από το Αρχαιολογικό Μουσείο χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τους μαθητές.
Το πρόγραμμα άρχισε να λειτουργεί το Νοέμβριο του 2006 (σχ.έτος 2006-07). Περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες για τη ιδιωτική ζωή, την κατοικία με τους χώρους αποθήκευσης, παρασκευής και κατανάλωσης τροφής, τις διατροφικές συνήθειες, τις πρώτες ύλες,τα μαγειρικά σκεύη, το εμπόριο, τις συνταγές, τα συμπόσια, κυρίως στην Μακεδονία από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.Στην εφαρμογή του προγράμματος συμβάλλουν διάφορα παιχνίδια, όπως ο σχεδιασμός ενός μενού της αρχαιότητας, η ένδυση και ο στολισμός κάποιων από τα παιδιά κατά την αναφορά στα συμπόσια, μουσικά ακούσματα και κατόπιν περιήγηση (περίπου 20 λεπτά) στις εκθέσεις «Η ζωή στην προϊστορική Μακεδονία»,«Στη Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ…» και «Χρυσός των Μακεδόνων». Στα παιδιά προσφέρεται έντυπο φυλλάδιο εργασίας για να το αναγνώσουν και να το συμπληρώσουν κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος.Το έντυπο είναι σημαντικό βοήθημα στην εξέλιξη της μαθησιακής διαδικασίας, ενώ επικουρικά χρησιμοποιείται και βοηθητικό εποπτικό υλικό, όπως απομιμήσεις αρχαίων ενδυμάτων και κοσμημάτων, αντίγραφα αγγείων,ειδωλίων και γλυπτών, εικόνες με αναπαραστάσεις, σχέδια, κάρτες, βιβλία κ.ά.
Επειδή στα παιδιά δίνεται η ελευθερία να δράσουν, να δουν,να παίξουν, να δημιουργήσουν με πηλό,να εκφράσουν σκέψεις και συναισθήματα, μπορούν βαθμιαία να ανακαλύψουν, με ευχάριστο τρόπο, διαφορετικές και κοινές διατροφικές συνήθειες, παραλλαγές, όμοια και ανόμοια στοιχεία στον σύγχρονο τρόπο διατροφής με τον αντίστοιχο κατά την προϊστορική εποχή και την αρχαιότητα. Έτσι, με απλές ερωτήσεις και απαντήσεις βασισμένες στην παρατήρηση και την εμπειρία από την καθημερινή τους ζωή, προσεγγίζουν και εξοικειώνονται με τα αρχαία, στα οποία μπορούν πλέον να ανιχνεύσουν κομμάτια της δικής τους καθημερινότητας.
