Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας αποτελεί την Περιφερειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία είναι επιφορτισμένη με την καταγραφή, μελέτη, τεκμηρίωση, προστασία και εν γένει ανάδειξη της νεώτερης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και στεγάζεται σε δύο παραδοσιακά κτήρια του οικισμού της Άνω Πόλης. Η Υπηρεσία συγκροτήθηκε το 1980, με την επωνυμία "4η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων", σε εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος 941/15-10-1977 (ΦΕΚ 320/Α/17-10-1977). Η σημερινή της υπόσταση καθορίστηκε από το Προεδρικό Διάταγμα 104/27-08-2014 (ΦΕΚ 171/Α/28-08-2014), βάσει του οποίου λειτουργεί σε επίπεδο Διεύθυνσης, με τρία αυτοτελή τμήματα (Προστασίας Νεωτέρων Μνημείων και Κινητών Πολιτιστικών Αγαθών, Μελετών και Έργων Αναστήλωσης Μνημείων, Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων, Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης) και κύριο νομοθετικό εργαλείο τον νόμο 3028/2002, "Περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς" (ΦΕΚ 153/Α/28-06-2002).

​Σε εναρμόνιση με το Προεδρικό Διάταγμα 104/2014, οι δραστηριότητες της Υπηρεσίας περιλαμβάνουν τη μέριμνα για τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση και την υπαγωγή στις προστατευτικές διατάξεις του νόμου 3028/2002 κατασκευών και εκτάσεων, ως "μνημείων" και "ιστορικών τόπων", αντίστοιχα, την προστασία και εν γένει ανάδειξη των ήδη χαρακτηρισμένων "μνημείων" και "ιστορικών τόπων" και τον σχεδιασμό και την εκτέλεση τεχνικών έργων στα προστατευόμενα μνημεία όλων των εποχών, καθώς και στα μουσεία και λοιπά πολιτιστικά κτήρια της Κεντρικής Μακεδονίας. 

​Το πολύπλευρο έργο της Υπηρεσίας επιτελείται με βασικό στόχο τη διάσωση και προβολή της νεώτερης πολιτιστικής κληρονομιάς της Κεντρικής Μακεδονίας, ως σημαντικού και αναντικατάστατου μάρτυρα της ιστορικής εξέλιξης της συγκεκριμένης περιοχής, αλλά και της χώρας μας γενικότερα. 

Σε εναρμόνιση με το Προεδρικό Διάταγμα 104/2014, οι αρμοδιότητες της Υπηρεσίας περιλαμβάνουν: 

- τον εντοπισμό, την καταγραφή και την τεκμηρίωση κινητών και ακίνητων πολιτιστικών αγαθών των νεώτερων χρόνων, με προέκταση τη διατύπωση προτάσεων για τον χαρακτηρισμό τους, ως "μνημείων" ή "ιστορικών τόπων". 

- την τεκμηρίωση για τη θέσπιση ειδικών όρων δόμησης και χρήσης περιμετρικά των "μνημείων". 

- την έγκριση αιτημάτων εκτέλεσης εργασιών, επεμβάσεων και αλλαγών χρήσης στα "μνημεία" και στο άμεσο περιβάλλον τους, καθώς και στους "ιστορικούς τόπους", όπως επίσης την εποπτεία των αντίστοιχων έργων που εκτελούνται από τρίτους. 

- την εποπτεία και εν γένει προστασία των "νεώτερων κινητών μνημείων". 

- τη μελέτη, συντήρηση, αποκατάσταση και αισθητική παρουσίαση των κινητών και ακινήτων "νεωτέρων μνημείων", με τα καλλιτεχνικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία, καθώς και με τον εξοπλισμό τους. 

- την πραγματοποίηση αυτοψιών στο πλαίσιο της διερεύνησης της ύπαρξης ή μη διακόσμου και γενικότερα της διευκόλυνσης της εκπόνησης μελετών για "νεώτερα μνημεία". 

- τον σχεδιασμό και την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, αποκατάστασης, αναστήλωσης και περιμετρικής διαμόρφωσης των προστατευόμενων μνημείων όλων των ιστορικών περιόδων.

- τον σχεδιασμό και την εκτέλεση εργασιών ανέγερσης ή επισκευής, αναδιαρρύθμισης και επέκτασης ήδη υφιστάμενων μουσείων και λοιπών πολιτιστικών κτηρίων.