Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΣΚΑΪ 100.3» και τον δημοσιογράφο, Άρη Πορτοσάλτε, σημείωσε ότι "Υπάρχει, πλέον, αυτό το θετικό κλίμα, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις δύο πλευρές. Αλλά, όπως ο είπε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης και σε πρόσφατη συνέντευξή του, χρειάζεται χρόνος και είναι προφανές ότι χρειάζεται χρόνος για μια τέτοιου είδους συμφωνία. Πάντως, είναι θετικό το ότι πλέον η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει τον αρνητισμό προηγούμενων κυβερνήσεων και το Βρετανικό Μουσείο συνομολογεί ότι υπάρχει ένα καλό κλίμα. Αυτό δε σημαίνει ότι αύριο το πρωί μπορεί κανείς να πει ότι τα Γλυπτά θα επιστρέψουν στην Αθήνα, θα επανενωθούν. Ακόμα χρειάζεται χρόνος και δουλειά». Και τόνισε ότι «τα Γλυπτά πρέπει να επανενωθούν στην ολότητά τους, καθώς αποτελούν μέρος του μνημείου, το οποίο ίσταται. Επί της ουσίας είναι το ίδιο το μνημείο το οποίο απαιτεί τη συνένωση, την επανένωση του γλυπτού του διακόσμου».
Η Υπουργός Πολιτισμού έβαλε μία ακόμη διάσταση στο θέμα: «Αλλά, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι από κει που υπήρχε ένας πάγος που δεν γινόταν τίποτα, είναι θετικό το ότι οι δύο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι, οι οποίες έχουν πάρα πολλά και πολύ σοβαρά θέματα -είναι όλα αυτά που συζήτησαν οι δύο Πρωθυπουργοί να μοιραστούν μεταξύ τους- ότι και για αυτό το θέμα μιλάνε. Μπορούν και μιλάνε. Μην ξεχνάτε ότι από το από τη δεκαετία του '80, μετά την υποβολή του αιτήματος από την από τη Μελίνα, υπήρχε ένα εμπάργκο ανάμεσα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Βρετανικό Μουσείο. Το εμπάργκο αυτό έχει, πλέον, σπάσει. Υπάρχουν οι συνεννοήσεις και οι ανταλλαγές πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Βρετανικό Μουσείο, άλλα και στα άλλα δημόσια μουσεία, το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό. Με το να κρατάς παγωμένες τις σχέσεις, δεν καταφέρνεις τίποτα, ποτέ.»
Επίσης, η Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι μετά από πενήντα χρόνια έχουν αλλάξει πολλά. «Μην ξεχνάτε ότι από το από τη δεκαετία του '80, μετά την υποβολή του αιτήματος από την από την Μελίνα, υπήρχε το εμπάργκο ανάμεσα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Βρετανικό Μουσείο. Το εμπάργκο αυτό έχει, πλέον, σπάσει. Υπάρχουν οι συνεννοήσεις και οι ανταλλαγές πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Βρετανικό Μουσείο, άλλα δημόσια μουσεία, το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό. Με το να κρατάς παγωμένες τις σχέσεις, δεν καταφέρνεις τίποτα, ποτέ».
Για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η Υπουργός Πολιτισμού επεσήμανε ότι «εξελίσσεται φυσιολογικά, και είμαστε μέσα στα πλαίσια τα οποία ορίζει ο νόμος με τον οποίο κυρώσαμε την χορηγία, τον περασμένο Μάιο, του ζεύγους Σπύρου και Ντόροθυ Λάτση. Αυτή τη στιγμή εκπονούνται οι μελέτες. Δεν είναι μια μελέτη, δεν είναι δύο μελέτες, είναι ένα πολύ σύνθετο έργο, αλλά είμαστε συνεπείς στα χρονοδιαγράμματά μας. Τυπικά, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει το σύνολο των μελετών -που είναι πάνω από 100- να ολοκληρωθούν το πρώτο πεντάμηνο του 2027. Θεωρώ ότι νωρίτερα θα έχουν ολοκληρωθεί εκείνες οι μελέτες, οι οποίες θα επιτρέψουν να ξεκινήσουμε τις πρόδρομες εργασίες».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, στον ραδιοφωνικό σταθμό, «ΣΚΑΪ 100.3» και τον δημοσιογράφο, Άρη Πορτοσάλτε.
ΑΡΗΣ ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η Υπουργός Πολιτισμού είναι μαζί μας. Κυρία Μενδώνη καλημέρα σας.
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ: Καλημέρα σας κύριε Πορτοσάλτε, σε εσάς και τους ακροατές σας.
Α.Π.: Σας ευχαριστώ πολύ, κυρία Υπουργέ.
Λ.Μ.: Σας ευχαριστώ και εγώ.
Α.Π.: Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από αυτήν την καλή ατμόσφαιρα που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και Ελληνικής Κυβερνήσεως, στις προσπάθειες συνεννόησης για την επιστροφή, για την συνένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα ,στο Μουσείο Ακροπόλεως, που είναι η φυσική τους θέση. Η Ελλάδα, ο Παρθενώνας, αλλά και το Μουσείο το οποίο κτίστηκε πριν, πια, από 15 χρόνια προκειμένου να στεγάσει αυτόν τον αυτόν τον ελληνικό πολιτισμό, που είναι παγκόσμιας αίγλης και απηχήσεως.
Λ.Μ.: Ναι, το Μουσείο της Ακρόπολης είναι ο φυσικός χώρος, όπως λέτε και εσείς. Είναι προφανές ότι τα Γλυπτά θα πρέπει να ενωθούν, να επανενωθούν στην ολότητά τους, καθώς αποτελούν μέρος του μνημείου, το οποίο ίσταται και το οποίο επί της ουσίας είναι το ίδιο το οποίο απαιτεί τη συνένωση, την επανένωση του γλυπτού του διακόσμου. Δεν μιλάμε εδώ για ένα άγαλμα. Εδώ, μιλάμε για ένα μέρος του αρχιτεκτονικού συνόλου του Παρθενώνα, που φέρει τον γλυπτό διάκοσμο. Λοιπόν, νομίζω ότι τα πράγματα είναι ακριβώς όπως τα είπατε, οι συνομιλίες συνεχίζονται. Υπάρχει αυτό το θετικό κλίμα, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις δύο πλευρές. Αλλά, όπως ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε και σε πρόσφατη συνέντευξή του, χρειάζεται χρόνος και είναι προφανές ότι χρειάζεται χρόνος για μια τέτοιου είδους συμφωνία. Πάντως είναι θετικό το ότι πλέον η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει τον αρνητισμό προηγούμενων και το Βρετανικό Μουσείο συνομολογεί ότι υπάρχει ένα καλό κλίμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο το πρωί μπορεί κανείς να πει ότι τα Γλυπτά θα επιστρέψουν στην Αθήνα, θα επανενωθούν. Ακόμα χρειάζεται χρόνος και δουλειά.
Α.Π.: Ναι, ωραία, φαντάζομαι…
Λ.Μ.: Αλλά, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι από κει που υπήρχε ένας πάγος που δεν γινόταν τίποτα, είναι θετικό το ότι οι δύο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι, οι οποίες έχουν πάρα πάρα πολλά και πολύ σοβαρά θέματα -είναι αυτά όλα που συζήτησαν οι δύο Πρωθυπουργοί- να μοιραστούν μεταξύ τους ότι και για αυτό το θέμα μιλάνε. Μπορούν και μιλάνε. Μην ξεχνάτε ότι από το από τη δεκαετία του '80, μετά την υποβολή του αιτήματος από την από την Μελίνα, υπήρχε ένα εμπάργκο ανάμεσα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Βρετανικό Μουσείο. Το εμπάργκο αυτό έχει, πλέον, σπάσει, υπάρχουν οι συνεννοήσεις και οι ανταλλαγές πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Βρετανικό Μουσείο, άλλα δημόσια μουσεία, το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό. Με το να κρατάς παγωμένες τις σχέσεις, δεν καταφέρνεις τίποτα, ποτέ.
Α.Π.: Ναι, βέβαια, έχει αποκλιμακωθεί και ο τόνος της Ελλάδος. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι εκείνο το πράγμα που είχαμε το καταγγελτικό, της βαριάς απαίτησης, φέρτε τα πίσω κλέφτες και τα λοιπά, αυτά έχουν έχουν φύγει από το λεξιλόγιό μας.
Λ.Μ.: Κοιτάξτε, ναι, αυτά ήταν ένα λεξιλόγιο το οποίο είχε υιοθετηθεί 50 χρόνια πριν. Αυτή τη στιγμή είναι και η γενικότερη, η διεθνής, κατάσταση και στα θέματα του πολιτισμού αλλά και γενικότερα. Αλλά, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι από κει που υπήρχε ένας πάγος που δεν γινόταν τίποτα, είναι θετικό το ότι οι δύο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι, οι οποίες έχουν πάρα πάρα πολλά και πολύ σοβαρά θέματα -είναι αυτά όλα που συζήτησαν οι δύο Πρωθυπουργοί- να μοιραστούν μεταξύ τους ότι και για αυτό το θέμα μιλάνε. Μπορούν και μιλάνε. Μην ξεχνάτε ότι από το από τη δεκαετία του '80, μετά την υποβολή του αιτήματος από την από την Μελίνα, υπήρχε ένα εμπάργκο ανάμεσα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Βρετανικό Μουσείο. Το εμπάργκο αυτό έχει, πλέον, σπάσει, υπάρχουν οι συνεννοήσεις και οι ανταλλαγές πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Βρετανικό Μουσείο, άλλα δημόσια μουσεία, το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό. Με το να κρατάς παγωμένες τις σχέσεις, δεν καταφέρνεις τίποτα, ποτέ.
Α.Π.: Είναι και αυτό το αντιαποικιακό ρεύμα, το οποίο έτσι απλώνεται όλο και περισσότερο πια. Είναι απλωμένο μάλλον στις κοινωνίες, οπότε και η βρετανική αντίληψη έχει υποχωρήσει και εκείνη. Οπότε, υπάρχει μία συνάντηση εν πάση περιπτώσει με τις υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Πώς είναι τα πράγματα, πώς εξελίσσεται το σχέδιο για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο κυρία Μενδώνη;
Λ.Μ.: Εξελίσσεται φυσιολογικά, είμαστε μέσα στα πλαίσια τα οποία ορίζει ο νόμος με τον οποίο κυρώσαμε την χορηγία τον περασμένο Μάιο, την χορηγία του ζεύγους Σπύρου και Ντόροθυ Λάτση. Αυτή τη στιγμή εκπονούνται οι μελέτες. Δεν είναι μια μελέτη, δεν είναι δύο μελέτες, είναι ένα πολύ σύνθετο έργο, αλλά είμαστε συνεπείς στα χρονοδιαγράμματά μας. Τυπικά, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει το σύνολο των μελετών -που είναι πάνω από 100- να ολοκληρωθούν το πρώτο πεντάμηνο του 2027. Θεωρώ ότι νωρίτερα θα έχουν ολοκληρωθεί εκείνες οι μελέτες, οι οποίες θα επιτρέψουν να ξεκινήσουμε τις πρόδρομες εργασίες.
Α.Π.: Συνεπώς, το έργο τι χρονοδιάγραμμα έχει; Αυτή η πρόσοψη, δηλαδή, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπως έχουμε δει το σχέδιο;
Λ.Μ.: Μα, στην πραγματικότητα, δεν είναι πρόσοψη, αυτό είναι το θέμα. Είναι ότι πρόκειται για μια επέκταση αρκετών χιλιάδων τετραγωνικών και μια αποκατάσταση, μια πλήρης αποκατάσταση του υπάρχοντος διατηρητέου κτηρίου, το οποίο πλέον είναι χαρακτηρισμένο μνημείο άρα έχει και αυτό τις δικές του δουλειές και το οποίο ήδη είναι έχει αρχίσει να γερνά. Είναι ένα πολύ πιο σύνθετο έργο.
Α.Π.: Που είναι υπόγειο στο μεγάλο του μέρος;
Λ.Μ.: Ναι, στο μεγάλο του μέρος είναι υπόγειο…
Α.Π.: Περιηγούμαστε υπόγειες αίθουσες, δηλαδή.
Λ.Μ.: Υπόγειες αίθουσες, ακριβώς. Είναι εν υπογείω. Αυτό το οποίο εγώ έχω να επισημάνω -γιατί ακούω διαφορά- είναι ότι οι σημερινή πρόσοψη του Εθνικού Μουσείου και ο κήπος -μπορεί να είναι λίγο διαφορετικός ο κήπος, αλλά κήπος θα υφίσταται όπως και το ίδιο το νεοκλασικό αυτό κτήριο, το οποίο επαναλαμβάνω είναι μνημείο χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού- δεν πρόκειται ούτε να κρυφτεί ούτε να χάσει κάτι από αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα και αισθητικά πάρα πολύ ωραία πρόσοψη του.
Α.Π.: Άρα ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση του έργου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, της μεγάλης αυτής της δουλειάς;
Λ.Μ.: Από ό,τι φαίνεται, αυτό το οποίο ιδανικά θα μπορούσα να πω, είναι ότι το 2027 θα έχουμε τον ανάδοχο πλέον, για το σύνολο του έργου. Θεωρώ ότι δύσκολα θα πάμε πριν από μία τριετία.
Α.Π.: Άρα 2030…
Λ.Μ.: Θα πάμε για 2029-30, για να έχουμε μία λογική σε αυτά που λέμε.
Α.Π.: Θα αλλάξει και ο τρόπος που εκτίθενται… σήμερα έχουμε μια σειρά εκθεμάτων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, άλλος τόσος θησαυρός είναι στα υπόγεια όλα αυτά θα καταφέρουμε να τα εκθέσουμε, πια, όταν με το καλό γίνουν αυτές οι μεγάλες αίθουσες…
Λ.Μ.: Βεβαίως. Ήδη έχουμε ξεκινήσει, δηλαδή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, σε συνεννόηση πάντα με τους μελετητές -και με ειδικούς μελετητές- και εκπονούν τη μουσειολογική μελέτη προκειμένου να προχωρήσουν στη μουσειογραφική όσο εξελίσσονται και οι άλλες μελέτες, για να έχουμε πλέον μια επανέκθεση του συνόλου. Όχι μόνο τα έργα τα οποία θα εκτεθούν στην επέκταση, αλλά επανέκθεση συνολικά και του παλαιού κτηρίου σε συνδυασμό πάντα με την επέκταση. Δεν θα έχουμε δηλαδή δύο ξεκομμένα πράγματα. Θα έχουμε ένα Μουσείο με κοινή φιλοσοφία το οποίο θα αναπτύσσεται στο σημερινό κτήριο και στην επέκταση του.
Α.Π.: Αυτή η ενδεχόμενη ανταλλαγή, δηλαδή το να έρθουν εδώ, να έρθει η ζωφόρος, να έρθουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα και εμείς να στείλουμε αντιστοίχως με περιοδικές εκθέσεις; Ή με κάτι πιο σταθερό, άλλη πολιτιστική μας κληρονομιά στη Βρετανία;
Λ.Μ.: Εμείς έχουμε ούτως ή άλλως το θεσμικό μας πλαίσιο, το οποίο δεν θα αλλάξει για αυτό το λόγο. Μέσα στο θεσμικό πλαίσιο, ο αρχαιολογικός νόμος δηλαδή, επιτρέπει τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, που μπορεί να είναι από κάποιους μήνες -σύμφωνα πάντα με το θεσμικό πλαίσιο- μέχρι 4 χρόνια η ίδια έκθεση. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα, αυτή τη μάζα πολιτιστικών αγαθών που μπορεί κάθε έτος -αυτά είναι τα θέματα που θα συζητηθούν, εφόσον καταλήξουμε- έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε στο Βρετανικό Μουσείο περιοδικές εκθέσεις.
Α.Π.: Ώστε να καλυφθεί και το δικό τους κενό. Να γίνει η δική μας επανένωση, αλλά να καλυφθεί και το δικό τους κενό.
Λ.Μ.: Ακριβώς. την άλλη πλευρά βέβαια και το Βρετανικό Μουσείο έχει, επίσης, αρχαιότητες ελληνικές, οι οποίες θα μπορούν να συνδυάζονται με τα δικά μας.
Α.Π.: Καλή θέληση να υπάρχει που λέμε…
Λ.Μ.: Καλή θέληση να υπάρχει ναι. Πάντως το θεσμικό μας πλαίσιο ούτε θα αλλάξει και το ισχύον θεσμικό μας πλαίσιο μας επιτρέπει να καλύψουμε αυτό το κενό.
Α.Π.: Ωραία και τελευταία ερώτηση με το Τατόι. Πώς πάμε, που είμαστε;
Λ.Μ.: Το Τατόι προχωρεί πολύ καλά, τώρα ξεκινούν οι εντάξεις έργων της Γ΄ φάσης, δηλαδή κτήρια τα οποία δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμα, αλλά έχουμε πλήρεις μελέτες. Σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Αττικής έχει εκδοθεί η σχετική πρόσκληση και υποβάλει το Υπουργείο Πολιτισμού τις προτάσεις του, ώστε παράλληλα με το έργο το οποίο γίνεται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης -γιατί οι πρώτες αποκαταστάσεις έχουν ολοκληρωθεί είμαστε τώρα στο έργο του Ταμείου Ανάκαμψης το οποίο ολοκληρώνεται με τη συμβατική προθεσμία στο τέλος του 2025- και ξεκινάμε και Γ΄ φάση. Αυτό το οποίο ενδιαφέρει τον κόσμο βέβαια, είναι ότι τέλος του 2025 αρχές του 2026 τα μουσεία θα μπορούν πια να αποδοθούν, να είναι επισκέψιμα. Ο περιβάλλων χώρος τους διαμορφωμένος, οι κήποι του ανακτόρου τελειωμένοι.
Α.Π.: Το ενδεχόμενο να κτιστεί κτήριο, συνεδριακό κέντρο στη μεγάλη αλέα έχει κλείσει, έχει τελειώσει
Λ.Μ.: Ακριβώς αυτό έχει κλείσει. Ήδη, έχει γίνει και όλη η απαραίτητη διαδικασία για το Προεδρικό Διάταγμα των χρήσεων. Είναι θέμα πλέον λίγου χρόνου για να σταλεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας το κτίριο δεν υπάρχει μέσα στον ιστορικό πυρήνα, έχει μεταφερθεί στα όρια του κτήματος προς το Κρυονέρι.
Α.Π.: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Υπουργέ.
Λ.Μ.: Καλημέρα σας, ευχαριστώ πολύ.
