Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη σε επίκαιρη ερώτηση της βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ, Κυριακής Μάλαμα, περί της ακύρωσης του διαγωνισμού για το αναβατόριο που θα συνδέει την Κάτω με την Άνω Πόλη της Μονεμβασιάς
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απαντώντας στην επίκαιρη ερώτηση της βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Κυριακής Μάλαμα, για την ακύρωση του διαγωνισμού τοποθέτησης αναβατορίου στη Μονεμβασιά και για τις ενστάσεις επί των έργων, διευκρίνισε ότι ο διαγωνισμός δεν ακυρώθηκε για περιβαλλοντικούς λόγους, όπως ισχυρίζεται η ερωτώσα. «Ακυρώθηκε εξαιτίας ερμηνείας νομικής. Σύμφωνα με την ΕΑΔΗΣΥ η υπό ανάθεση σύμβαση εσφαλμένα χαρακτηρίστηκε σύμβαση έργου, καθώς πρόκειται για μεικτή σύμβαση έργου και προμήθειας. Η ΕΑΔΗΣΥ δεν έκρινε καθόλου επί των περιβαλλοντικών ζητημάτων, ούτε έκανε την παραμικρή νύξη για ανάγκη διασφάλισης ηπιότερης λύσης. Κατόπιν των ανωτέρω, ο διαγωνισμός στη Μονεμβασιά επαναπροκηρύσσεται κανονικά από τον Δήμο και το Υπουργείο Πολιτισμού και σε αυτή την περίπτωση έχει φροντίσει ώστε να μην υπάρχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα αρνητικό στην ένταξη του έργου στο φυσικό και μνημειακό περιβάλλον της Μονεμβασιάς».
Η Υπουργός Πολιτισμού απάντησε και στις κατηγορίες που απευθύνονται προς τον Δήμο Μονεμβασίας, ο οποίος συμμετέχει στην υλοποίηση του έργου στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου και του Αναπτυξιακού Οργανισμού Πάρνωνας Α.Ε. «H συμμετοχή του Δήμου στο εν λόγω έργο, είπε η Λίνα Μενδώνη, είναι κρίσιμη, καθώς πρόκειται για τον κατεξοχήν φορέα της τοπικής κοινωνίας, η οποία επανεξέλεξε, στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, την ίδια Δημοτική Αρχή, ενώ γνώριζε το πρόγραμμά της και τα έργα της. Άρα, η τοπική κοινωνία στην πλειοψηφία της έχει εκφραστεί για το έργο. Το έργο το επικροτούν κατά πλειοψηφία οι κάτοικοι, οι δημότες και όχι ένας Σύλλογος Φίλων», κατέληξε.
Αναφερόμενη η Υπουργός στο χαρακτηρισμό του έργου ως «φαραωνικού», αναρωτήθηκε αν η ερωτώσα έχει ιδία αντίληψη περί τίνος πρόκειται. «Και έρχεστε και μας λέτε ότι εκεί που θα μπει το αναβατόριο, το οποίο είναι «φαραωνικό»… Μα το έχετε δει; Έχετε δει καθόλου για τι πρόκειται για να το ονομάζετε έτσι όποιοι το ονομάζουν; Ότι θα καταστραφεί το τείχος της Μονεμβασιάς. Τι είναι αυτά τα πράγματα; Ποιοι είναι αυτοί που τα λένε; Θα σας παραπέμψω λίγα χρόνια πριν, όταν γινόταν το μεγάλο έργο της αναστήλωσης και αποκατάστασης της Αγίας Σοφίας, είχε τοποθετηθεί εργοταξιακό αναβατόριο. Είναι πεποίθηση της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η καθολική προσβασιμότητα βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατίας. Ας μην το ξεχνάμε αυτό και μην το περιορίζουμε στα λόγια».
Τα εμβληματικά μνημεία της Άνω Πόλης της Μονεμβασιάς, δηλαδή το συγκρότημα της κεντρικής πύλης με τον ανώνυμο κοντινό ναό, οι δύο οικίες και το δίκτυο των δρόμων, το οποίο συνδέει την πύλη με το λαμπρότερο βυζαντινό μνημείο της Μονεμβασιάς, τον ναό της Αγίας Σοφίας – το σημαντικότερο μνημείο της Μονεμβασιάς είναι αυτός ο ναός που βρίσκεται στην Άνω Πόλη.
«Για την αποκατάσταση της Άνω Πόλης, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει διαθέσει 3.000.000 ευρώ σε προηγούμενη προγραμματική περίοδο και σήμερα η προσβασιμότητα σε αυτά είναι εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς επιτελείται αποκλειστικά από την Κάτω Πόλη μέσω ενός εξαιρετικά ολισθηρού καλντεριμιού. Το μονοπάτι αυτό είναι πιο επικίνδυνο στην κατάβασή του. Επομένως είναι απολύτως ακατάλληλο για άτομα μεγάλης ηλικίας, για άτομα με αναπηρία και γενικά για εμποδιζόμενα άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας. Αυτό λοιπόν έθετε αυτομάτως το πρόβλημα για το οποίο έπρεπε να βρούμε λύση».
Στη συνέχεια, η Υπουργός συσχέτισε το θόρυβο για το αναβατόριο της Μονεμβασιάς με τον αντίστοιχο θόρυβο για το αναβατόριο της Ακρόπολης. «Μιλάτε για καταστροφή του βόρειου τείχους της Μονεμβασιάς. Τα ίδια λέγατε και για την Ακρόπολη», είπε η Υπουργός, ζητώντας να περιβάλλονται με εμπιστοσύνη οι αρμόδιες υπηρεσίες, που είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια και την προσβασιμότητα στο έργο: «Πιστεύετε ότι αν υπήρχαν θέματα ασφαλείας δεν θα τα είχαν δει και οι υπηρεσιακοί παράγοντες, οι μηχανικοί του Υπουργείου Πολιτισμού θα έβαζαν τις υπογραφές τους για ένα έργο το οποίο θα ήταν έτσι κι έτσι, γιατί κάποιος τους είπε να το κάνουν έτσι κι έτσι; Τι είναι αυτά τα πράγματα; Έχετε εμπιστοσύνη στους δημόσιους λειτουργούς ή δεν έχετε; Έχετε εμπιστοσύνη στην ποιότητα των έργων που εκτελεί η αρχαιολογική υπηρεσία ή δεν έχετε;
Η Υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε και στην πεποίθηση «της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η καθολική προσβασιμότητα βρίσκεται στον πυρήνα της Δημοκρατίας», μια αρχή που υπαγορεύει και την ανάγκη του έργου στη Μονεμβασιά. Επ' αυτού, η Λίνα Μενδώνη σημείωσε στη δευτερολογία της:
«Αυτό το οποίο εγώ αντιλαμβάνομαι είναι ότι ναι μεν στα λόγια θέλουμε την προσβασιμότητα, αλλά τι είναι αυτό που έγινε μέχρι πριν από τεσσεράμισι χρόνια για την ουσιαστική προσβασιμότητα όλων των συμπολιτών μας και των συνανθρώπων μας στον πολιτισμό; Σχεδόν τίποτα. Αυτό το οποίο γίνεται για να μπορέσουν οι άνθρωποι με φυσικές αδυναμίες να απολαμβάνουν τα πολιτιστικά αγαθά όπως και όλοι εμείς γίνεται τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια. Αυτή είναι η πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού, αυτή είναι η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αυτή την πολιτική θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε».
Κλείνοντας, η Υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στην παρέμβαση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, το Τριτοβάθμιο Όργανο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καταθέτοντας στα πρακτικά και την επιστολή που έστειλε στο Υπουργείο Πολιτισμού η οποία εκφράζει «την έντονη επιθυμία του αναπηρικού κινήματος της χώρας για τη διασφάλιση της πρόσβασης στο Κάστρο της Μονεμβασιάς και την τοποθέτηση αναβατορίου αντίστοιχου με αυτό που τοποθετήθηκε στο Βράχο της Ακρόπολης. Η χρήση παρόμοιων εξοπλισμών είναι απόλυτα αναγκαία για να επιτευχθεί με ασφάλεια η πρόσβαση των επισκεπτών με αναπηρία στο Κάστρο».
Το κείμενο της πρωτολογίας της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη:
Καλημέρα σε όλους.
Κυρία Βουλευτή, καταρχήν το κείμενο της ερώτησης το οποίο έχετε υποβάλει είναι εντελώς διαφορετικό από αυτά τα οποία είπατε σήμερα. Απλώς το επισημαίνω, δεν με ενοχλεί, μπορώ να σας απαντήσω σε όλα. Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή.
Το έργο εγκατάστασης αναβατορίου στον αρχαιολογικό χώρο της Μονεμβασιάς, μαζί με τα συνοδά έργα, δηλαδή τη στερέωση των βραχωδών πρανών και το δίκτυο διαδρομών περιήγησης έχει έναν και μοναδικό σκοπό: την ισότιμη πρόσβαση όλων στην Άνω Πόλη, κατοίκων και επισκεπτών. Είναι ωραίο να λέμε ότι όλοι το θέλουμε. Το θέμα είναι ποιοι τα κάνουν αυτά τα έργα. Εντάσσεται λοιπόν αυτό το έργο στο συνολικό σχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού για καθολική προσβασιμότητα στα πολιτιστικά αγαθά.
Είναι πεποίθηση της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η καθολική προσβασιμότητα βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατίας. Ας μην το ξεχνάμε αυτό και μην το περιορίζουμε στα λόγια.
Τα εμβληματικά μνημεία της Άνω Πόλης της Μονεμβασιάς, δηλαδή το συγκρότημα της κεντρικής πύλης με τον ανώνυμο κοντινό ναό, οι δύο οικίες και το δίκτυο των δρόμων, το οποίο συνδέει την πύλη με το λαμπρότερο βυζαντινό μνημείο της Μονεμβασιάς, τον ναό της Αγίας Σοφίας – το σημαντικότερο μνημείο της Μονεμβασιάς είναι αυτός ο ναός που βρίσκεται στην Άνω Πόλη. Για την αποκατάσταση λοιπόν της Άνω Πόλης, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει διαθέσει τρία εκατομμύρια ευρώ σε προηγούμενη προγραμματική περίοδο και σήμερα η προσβασιμότητα σε αυτά είναι εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς επιτελείται αποκλειστικά από την Κάτω Πόλη μέσω ενός εξαιρετικά ολισθηρού καλντεριμιού. Το μονοπάτι αυτό είναι πιο επικίνδυνο στην κατάβασή του. Επομένως είναι απολύτως ακατάλληλο για άτομα μεγάλης ηλικίας, για άτομα με αναπηρία και γενικά για εμποδιζόμενα άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας. Αυτό λοιπόν έθετε αυτομάτως το πρόβλημα για το οποίο έπρεπε να βρούμε λύση.
Ως η πλέον ενδεδειγμένη κρίθηκε η εγκατάσταση αναβατορίου σύνδεσης της Κάτω Πόλης με την Άνω Πόλη. Για το έργο αυτό έχει γνωμοδοτήσει ομοφώνως δύο φορές το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αφού έγινε λεπτομερής επιστημονική και τεχνική εκτίμηση των επιπτώσεων του έργου στο χώρο της Καστροπολιτείας. Μετά την έγκριση των μελετών, το έργο εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης. Υλοποιείται, όπως είπατε, με τρία υποέργα. Εδώ θέλω να πω το εξής: είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή του Δήμου στο συγκεκριμένο έργο γιατί πρόκειται για τον κατεξοχήν φορέα της τοπικής κοινωνίας, η οποία επανεξέλεξε στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές την ίδια δημοτική αρχή, γνώριζε το πρόγραμμά της, γνώριζε τα έργα της – άρα η τοπική κοινωνία, στην πλειοψηφία της, έχει εκφραστεί για το έργο αυτό – γιατί στην ερώτησή σας και αυτό ήταν η αφορμή, ήταν η ένσταση ενός Συλλόγου Φίλων της Μονεμβασιάς. Οι κάτοικοι της Μονεμβασιάς θέλουν το έργο, γι' αυτό κάνατε την ερώτηση για την ένσταση του Συλλόγου σε συνδυασμό με την απάντηση της ΕΑΔΗΣΥ.
Το δεύτερο υποέργο που είναι η διαμόρφωση των διαδρομών προφανώς υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας με αυτεπιστασία. Ξέρει η Εφορεία να κάνει τέτοια έργα.
Και το τρίτο υποέργο αφορά την ενίσχυση, την αποκατάσταση της ανωδομής του τείχους της Άνω Πόλης στη Μονεμβασιά, στη θέση άφιξης του αναβατορίου. Επομένως, τα τείχη ενισχύονται, γιατί λέτε στη γραπτή σας ερώτηση ότι υπάρχει πρόβλημα με τα τείχη.
Με την εγκατάσταση αυτού του αναβατορίου εξασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβαση. Εξασφαλίζεται η ταχύτερη προσέγγιση σε περίπτωση αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών, είτε είναι ασθενείς είτε τραυματίες, είτε κατάσβεση πυρκαγιάς. Η αξιοποίηση της επένδυσης των τριών εκατομμυρίων ευρώ που έγινε από το Υπουργείο Πολιτισμού δεν πηγαίνει ολίγον χαμένη. Για την κατασκευή του αναβατορίου προφανώς έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι τεχνικές προδιαγραφές και έχουν φροντίσει το Υπουργείο Πολιτισμού, οι υπηρεσίες του και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να μην υπάρχει καμία προσβολή στο χώρο.
Τώρα ως προς την ακύρωση του διαγωνισμού. Ο διαγωνισμός δεν ακυρώθηκε όπως λέτε στη γραπτή σας ερώτηση για θέματα περιβαλλοντικά. Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε εξαιτίας ερμηνείας νομικής. Και τι εννοώ; Σύμφωνα με την ΕΑΔΗΣΥ η υπό ανάθεση σύμβαση εσφαλμένα χαρακτηρίστηκε σύμβαση έργου, καθώς πρόκειται για μεικτή σύμβαση έργου και προμήθειας. Η ΕΑΔΗΣΥ δεν έκρινε καθόλου επί των περιβαλλοντικών ζητημάτων, ούτε έκανε την παραμικρή νύξη για ανάγκη διασφάλισης ηπιότερης λύσης, όπως λέτε στο γραπτό σας κείμενο. Κατόπιν των ανωτέρω, ο διαγωνισμός στη Μονεμβασιά επαναπροκηρύσσεται κανονικά από τον Δήμο και το Υπουργείο Πολιτισμού και σε αυτή την περίπτωση έχει φροντίσει ώστε να μην υπάρχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα αρνητικό στην ένταξη του έργου στο φυσικό και μνημειακό περιβάλλον της Μονεμβασιάς.
Το Υπουργείο Πολιτισμού θα συνεχίσει να εργάζεται συστηματικά για την καθολική πρόσβαση στον πολιτισμό.
Το κείμενο της δευτερολογίας της Υπουργού Λίνας Μενδώνη:
Καταρχήν, δυο λόγια για τα θέματα της κοινωνίας και του σημαντικού τμήματος που αμφισβητεί: στη δημοκρατία λειτουργούν οι πλειοψηφίες. Είπα λοιπόν ότι η δημοτική αρχή, η οποία είχε δημοσιοποιήσει όλο τον προγραμματισμό της, επομένως και το συγκεκριμένο έργο, επανεξελέγη παρά την ένταση που υπήρχε. Επομένως η κοινωνία για το έργο έχει τοποθετηθεί, σας το είπα και προηγουμένως.
Όλη αυτή η συζήτηση μου θυμίζει τις αντίστοιχες ενστάσεις που είχατε για τον ανελκυστήρα στην Ακρόπολη. Είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, κυρία Βουλευτή, έχουν τεχνογνωσία και έχουν κάνει εξαιρετικά δύσκολα και πολύπλοκα έργα. Καθώς λοιπόν οι ίδιοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν την ευθύνη για την ασφάλεια, εάν συμβεί οτιδήποτε, η ευθύνη είναι σχεδόν αποκλειστική στους δημόσιους λειτουργούς που υπηρετούν στο Υπουργείο Πολιτισμού. Πιστεύετε ότι αν υπήρχαν θέματα ασφαλείας δεν θα τα είχαν δει και οι υπηρεσιακοί παράγοντες, οι μηχανικοί του Υπουργείου Πολιτισμού θα έβαζαν τις υπογραφές τους για ένα έργο το οποίο θα ήταν έτσι κι έτσι, γιατί κάποιος τους είπε να το κάνουν έτσι κι έτσι; Τι είναι αυτά τα πράγματα; Έχετε εμπιστοσύνη στους δημόσιους λειτουργούς ή δεν έχετε; Έχετε εμπιστοσύνη στην ποιότητα των έργων που εκτελεί η αρχαιολογική υπηρεσία ή δεν έχετε;
Για να ξεκαθαρίζουμε μερικά πράγματα. Μιλάτε για καταστροφή του τμήματος των τειχών. Το ίδιο πράγμα ακριβώς έλεγετο και για την Ακρόπολη. Από πού προκύπτει αυτό; Υπάρχει ένα έργο, τα τείχη της Μονεμβασιάς έχουν απασχολήσει το Υπουργείο χρόνια και διαχρονικά και έχουν γίνει τεράστιες σωστικές επεμβάσεις – και έρχεστε και μας λέτε ότι εκεί που θα μπει το αναβατόριο, το οποίο είναι «φαραωνικό»… Μα το έχετε δει; Έχετε δει καθόλου για τι πρόκειται για να το ονομάζετε έτσι όποιοι το ονομάζουν;
Ότι θα καταστραφεί το τείχος της Μονεμβασιάς. Τι είναι αυτά τα πράγματα; Ποιοι είναι αυτοί που τα λένε; Θα σας παραπέμψω λίγα χρόνια πριν, όταν γινόταν το μεγάλο έργο της αναστήλωσης και αποκατάστασης της Αγίας Σοφίας, είχε τοποθετηθεί εργοταξιακό αναβατόριο. Αυτό δεν ήτανε μικρότερο από αυτό το οποίο συζητάμε ότι θα πρέπει να μπει για να εξυπηρετήσει τα άτομα με αναπηρία. Για να συγκρίνουμε λοιπόν αυτά τα πράγματα. Ακόμα και αν αυτό το αναβατόριο κάποια στιγμή χρησιμοποιηθεί, τι σχέση έχει ένα αναβατόριο, ένα τελεφερίκ με γερανό για υλικά; Ακόμα όμως και αν χρησιμοποιηθεί για να μεταφερθεί κάτι πιο εύκολα για να εκτελεστεί έργο προστασίας και αποκατάστασης των σημαντικότατων μνημείων της Άνω Πόλης Μονεμβασιάς, αυτό είναι πρόβλημα; Ποιοι είναι αυτοί που ανησυχούν; Διότι εγώ θα σας καταθέσω την παρέμβαση που κάνει η ΕΣΑμεΑ, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, το Τριτοβάθμιο Όργανο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν κάποιοι δήθεν κάτοικοι της Μονεμβασιάς (μπορεί να έχουν σπίτια εξοχικά αλλά δεν είναι κάτοικοι) και ο Σύλλογος παρεμβαίνουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Για να δούμε λοιπόν – θα το καταθέσω στα πρακτικά, όπως θα καταθέσω στα πρακτικά και την επιστολή που στέλνει στο Υπουργείο Πολιτισμού η ΕΣΑμεΑ και μιλάει για το πόσο σημαντικό είναι το έργο αυτό ακριβώς για να μπορούν σύμφωνα και με το δικό μας Σύνταγμα αλλά και με τις αρχές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών όλα τα άτομα, όλοι οι συνάνθρωποί μας, οι οποίοι έχουν κάποια δυσκολία, να μπορούν να φτάνουν στο Κάστρο της Μονεμβασιάς. Αυτό το οποίο γράφει λοιπόν η ΕΣΑμεΑ εκφράζει «την έντονη επιθυμία του αναπηρικού κινήματος της χώρας για τη διασφάλιση της πρόσβασης στο Κάστρο της Μονεμβασιάς και την τοποθέτηση αναβατορίου αντίστοιχου με αυτό που τοποθετήθηκε στο Βράχο της Ακρόπολης. Η χρήση παρόμοιων εξοπλισμών είναι απόλυτα αναγκαία για να επιτευχθεί με ασφάλεια η πρόσβαση των επισκεπτών με αναπηρία στο Κάστρο».
Αυτό το οποίο εγώ αντιλαμβάνομαι είναι ότι ναι μεν στα λόγια θέλουμε την προσβασιμότητα, αλλά τι είναι αυτό που έγινε μέχρι πριν από τεσσεράμισι χρόνια για την ουσιαστική προσβασιμότητα όλων των συμπολιτών μας και των συνανθρώπων μας στον πολιτισμό; Σχεδόν τίποτα.
Αυτό το οποίο γίνεται για να μπορέσουν οι άνθρωποι με φυσικές αδυναμίες να απολαμβάνουν τα πολιτιστικά αγαθά όπως και όλοι εμείς γίνεται τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια. Αυτή είναι η πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού, αυτή είναι η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αυτή την πολιτική θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε.
