Νότης Παπαδόπουλος: Δεν υπήρξε, τελικά, τσιμέντωμα της Ακρόπολης. Ολα αυτά τα οποία έλεγε κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ, δυστυχώς και ο Σύλλογος των Ελλήνων Αρχαιολόγων, απορρίφθηκαν από την επιτροπή της UNESCO που έκανε αυτοψία.
Λίνα Μενδώνη: Αυτό λέει το πόρισμα, αλλά ούτως ή άλλως, αυτά τα οποία ισχυριζόταν και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν, στην ουσία, απαντηθεί από τις χιλιάδες των επισκεπτών, τα σχόλια τους, τις αντιδράσεις τους. Η έκθεση της UNESCO αναρτήθηκε στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς -WHC- ένα απολύτως θεσμικό όργανο, ο κατεξοχήν οργανισμός ο οποίος μπορούσε να ελέγξει ένα μνημείο ενταγμένο στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το Υπουργείο Πολιτισμού κάλεσε την UNESCO και ζήτησε να ασκήσει τον έλεγχο. Δεν ξέρω αν όλοι το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά το Υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από την UNESCO να έρθει να ελέγξει όλα αυτά τα οποία ακούγονταν, διότι εμείς, και προσωπικά εγώ, ήμουν απόλυτα βέβαιη ότι ο Μανόλης Κορρές και όλα τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ήξεραν πάρα πολύ καλά τι είναι αυτά τα οποία προτείνονται και τι είναι αυτά τα οποία εγκρίνουν. Ο Μανόλης Κορρές έχει δώσει τη ζωή του στην Ακρόπολη. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν θα μπορούσε να κάνει ποτέ κάτι το οποίο θα ήταν εις βάρος του μνημείου.
Ν.Π: Μου είχε πει κάποια στιγμή ότι κρέμεται από αυτές τις σκαλωσιές 25 χρόνια
Λ.Μ.: Εγώ θα έλεγα ότι κρέμεται περισσότερα. Δεν τα είπε όλα, όταν χρησιμοποιείται το μνημείο με αυτόν τον τρόπο και δυσφημίζεται η χώρα, στο βωμό της αντιπολίτευσης. Αυτό ισχύει για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά ισχύει και για τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος... Όπως, ενδεχομένως γνωρίζετε, προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για το θέμα της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αντιδρώντας και στο σχέδιο του Chipperfield, το οποίο βγήκε με μία εξαιρετικά ορθόδοξη διαδικασία. Από εκεί και πέρα ο καθένας επιλέγει το ρόλο που θέλει να έχει στη δημόσια ζωή.
Ν.Π. : Βλέπω ότι υπάρχουν και αντιδράσεις για αυτή την απόφασή σας να κάνετε τα πέντε σημαντικότερα κρατικά μουσεία ΝΠΔΔ, όπως είναι, νομίζω, το Μουσείο της Ακρόπολης. Έτσι δεν είναι;
Λ.Μ.: Ακριβώς.
Ν.Π. : Γιατί αντιδρούν;
Λ.Μ. : Θα σας πω, γιατί αντιδρούν. Αλλά θέλω να σας πω, για να το γνωρίζετε κι εσείς και οι ακροατές σας, ότι αυτό δεν ήταν μια απόφαση που προέκυψε ξαφνικά. Είναι μια συζήτηση η οποία ξεκίνησε, στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του 2000. Το 2003, σε διεθνές συνέδριο που έγινε με αφορμή την Προεδρία, τότε, της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έγκριτοι αρχαιολόγοι, ανάμεσα στους οποίους ο Δημήτρης Κωνστάντιος, διευθυντής τότε του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών, είχε επιχειρηματολογήσει γιατί τα μουσεία πρέπει να είναι ΝΠΔΔ. Πολύ πριν δηλαδή, να έχουμε το Μουσείο της Ακρόπολης. Υπάρχουν επιπλέον συζητήσεις και πράξεις οι οποίες έγιναν στη δεκαετία του '80 και του '90. Στη συνέχεια, το 2009, εγκαινιάστηκε το Μουσείο της Ακρόπολης, ως ΝΠΔΔ. Ο τότε Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, εναντίον της απόφασης της τότε ηγεσίας του Υπουργείου. Το μοντέλο αυτό δοκιμάστηκε αυτά τα χρόνια με το Μουσείο της Ακρόπολης. Ηρθε η στιγμή τα μεγάλα μουσεία να ανεξαρτητοποιηθούν από τον σφιχτό εναγκαλισμό του Δημοσίου. Θα έλεγα ότι πνίγει αυτούς τους οργανισμούς η γραφειοκρατία. Πρέπει να ξεφύγουν και με πρότυπο του Μουσείου της Ακρόπολης, να λειτουργήσουν και τα πέντε αυτά μουσεία, ως ΝΠΔΔ.
Ν.Π.: Εξηγήστε το λίγο παρακαλώ αυτό, γιατί αυτός ο σφιχτός εναγκαλισμός του Δημοσίου δεν βοηθάει τα μουσεία;
Λ.Μ.: Γιατί τα μουσεία είναι οργανισμοί οι οποίοι πρέπει να είναι ζωντανοί, να παρέχουν υπηρεσίες, όσο το δυνατόν καλύτερες στους επισκέπτες, να καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα απαιτήσεων και δημιουργικής προσφοράς. Είναι δυνατόν, προκειμένου να πάρει μια πρωτοβουλία ένα μουσείο και μάλιστα μιας τέτοιας εμβέλειας μουσείο, να πρέπει να περάσουν οι εγκρίσεις από όλη την ιεραρχία; Να ξεκινήσει από τον τμηματάρχη του Υπουργείου για να φτάσει στον Υπουργό το οποιοδήποτε θέμα;
Ν.Π.: Είναι καταρχήν πολύ χρονοβόρο, λέτε, οτιδήποτε τέτοιο...
Λ.Μ.: Είναι πάρα πολύ χρονοβόρο. Από την άλλη πλευρά, στερεί πρωτοβουλίες τις οποίες παίρνουν και ασκούν ένα διοικητικό συμβούλιο και ένας γενικός διευθυντής, που εκτελεί την πολιτιστική πολιτική η οποία χαράσσεται πάντοτε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Όμως, υλοποιείται από τα διοικητικά συμβούλια και τον γενικό διευθυντή. Μπορούν να κινηθούν πολύ πιο άνετα, να αναζητήσουν πόρους…
Ν.Π.: Δώστε μας ένα παράδειγμα.
Λ.Μ.: Το Μουσείο της Ακρόπολης μέχρι την περίοδο της πανδημίας το 2020 λειτουργούσε με την δική του οικονομική αυτοτέλεια. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υποστηρίζεται οικονομικά ή ότι τα συγκεκριμένα μουσεία δεν θα υποστηριχθούν από το ελληνικό κράτος, δηλαδή, από το Υπουργείο Πολιτισμού. Όμως, μπορούσε και διαχειριζόταν τους πόρους του πολύ πιο εύκολα και άνετα. Προσέθετε και νέους πόρους τους οποίους αντλούσε το ίδιο από χορηγίες. Εκμεταλλευόταν το ίδιο το αναψυκτήριο του, τα πωλητήρια του. Γι' αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Μουσείο της Ακρόπολης, ως ΝΠΔΔ, είναι με διεθνείς κριτικές και διεθνείς προδιαγραφές στα καλύτερα μουσεία του κόσμου.
Ν.Π.: Οι αρχαιολόγοι λένε ότι αυτό το κάνατε γιατί θέλετε να αποκόψετε από τη διοίκηση του μουσείου την αρχαιολογική υπηρεσία και να βάζετε εκεί δικά σας πρόσωπα.
Λ.Μ.: Αυτά δεν θέλω καν να τα σχολιάσω και θα σας πω γιατί: Αυτή τη στιγμή όλοι οι γενικοί διευθυντές οι οποίοι τοποθετήθηκαν - είναι μάλσιτα πέντε κυρίες οι γενικές διευθύντριες - προέρχονται όλες από τον κορμό της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Στα διοικητικά συμβούλια ,στους ανά τον κόσμο μουσειακούς οργανισμούς, μπαίνουν άνθρωποι οι οποίοι είναι επιτυχημένοι στο επάγγελμα τους, καταξιωμένοι στην κοινωνία και κάποιοι εξ αυτών σχετίζονται με τους οργνανισμούς. Αυτό ακριβώς έγινε και στην περίπτωση των πέντε μουσείων. Είναι θέματα τα οποία μπορεί κανείς να συζητάει και να αναλύει ώρες. Εγώ, θα σας πω ένα παράδειγμα:. Η αρμόδια γενική διεύθυνση η οποία είχε μέχρι προχθές υπό την εποπτεία της και τα μουσεία αυτά, έχει, επίσης, υπό την εποπτεία της 70, περίπου, διευθύνσεις σε όλη την Ελλάδα. Το διοικητικό συμβούλιο είναι αυτό το οποίο θα ασκεί, θα ελέγχει, θα εποπτεύει και ο γενικός διευθυντής του μουσείου θα εκτελεί. Αντιλαμβάνεστε πόσο αμεσότερη θα είναι η εποπτεία και η αξιολόγηση; Αντιλαμβάνεστε ότι όλα αυτά ενοχλούν έναν φορέα όπως, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων του ΥΠΠΟΑ.
Ν.Π.: Είδα κάποιες φωτογραφίες από την Αμφίπολη και τον λόφο Καστά. Θυμάμαι ότι την τελευταία φορά που είχαμε μιλήσει -πάνε χρόνια- τότε είχατε μόλις μπει στην Αμφίπολη. Μου λέγατε ότι ήταν από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία που είχατε δει, με 25 μέτρα ύψος.
Λ.Μ.: Πράγματι. Είναι από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία.
Ν.Π.: Πότε θα δοθεί στο κοινό; Πότε θα μπορέσει ο απλός κόσμος να μπει μέσα και να το δει;
Λ.Μ.: Αυτή τη στιγμή μπορούν να μπουν – δηλαδή, μπαίνουν - ειδικές ομάδες κοινού. Αυτό το είχαμε πει. Καθυστερήσαμε μερικούς μήνες γιατί συνέβησαν φυσικά φαινόμενα, πλημμυρικά φαινόμενα που δεν το επέτρεψαν. Αυτή τη στιγμή το συγκεκριμένο μνημείο είναι επισκέψιμο από ειδικές ομάδες κοινού. Από εκεί και πέρα, όπως είπα και προχθές που ήμουν στην Αμφίπολη, ο συγκεκριμένος αρχαιολογικός χώρος και το συγκεκριμένο μνημείο, θα μπορέσει να λειτουργήσει πλήρως , το 2027 - 2028.
Ν.Π.: Έχουμε χρόνια, δηλαδή, μπροστά μας.
Λ.Μ.: Ναι, γιατί θα πρέπει να αναδειχθεί και όλος ο περιβάλλων χώρος και ο τύμβος αυτός καθαυτός. Σε αυτό το μνημείο, επειδή δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ δεύτερη είσοδος-έξοδος, σημαίνει ότι δεν υπάρχει κυκλική ροή των επισκεπτών.
Ν.Π.: Μπαίνουν και βγαίνουν από την ίδια πόρτα, δηλαδή.
Λ.Μ.: Ακριβώς. Επομένως, ο μέγιστος αριθμός επισκεπτών που θα μπορούσε να είναι μέσα – και αυτό δεν το καθορίζω εγώ, αλλά έχει αποδειχτεί από μετρήσεις των συνθηκών οι οποίες δημιουργούνται μέσα στο μνημείο - είναι μάξιμουμ οκτώ άτομα. Αυτό σημαίνει ότι όταν ο χώρος θα είναι επισκέψιμος, ένα πούλμαν το οποίο συνήθως έχει 50 -55 επισκέπτες θέλει συγκεκριμένο χώρο αναμονής για να μπορέσουν να μπουν μέσα όλοι, με ένα μίνιμουμ επίσκεψης, στα 15-20 λεπτά. Για να είναι ο χώρος επισκέψιμος, θα πρέπει στον περιβάλλοντα χώρο να δημιουργηθούν αυτές οι υποδομές ώστε οι επισκέπτες που θα περιμένουν να μην ταλαιπωρούνται ούτε από τις καιρικές συνθήκες, τη βροχή, την πολλή ζέστη, ούτε να κάθονται να περιμένουν χωρίς κάποια απασχόληση. Επομένως, πρέπει να δημιουργηθούν βασικές υποδομές οι οποίες αυτή τη στιγμή είναι στο επίπεδο των μελετών. Παράλληλα, είναι υπό εκπόνηση οι μελέτες για την οριστική ανάδειξη του μνημείου. Ολα αυτά απαιτούν το χρόνο τους. Είναι ένα μνημείο εντυπωσιακό μεν, δύσκολο δε. Γι' αυτό και για να μη λέμε πράγματα τα οποία δεν μπορούν να γίνουν, θεωρώ ότι χρειάζεται ακόμα μία πενταετία δουλειάς. Επίσης , πρέπει να γίνουν τα δέοντα από τους αρμοδίους φορείς για την οδική προσβασιμότητα του μνηείου.
Ν.Π.: Έχω ένα μήνυμα από τον Χρήστο Νικολόπουλο: πότε θα βγει η έκθεση για το πόρισμα εναντίον της Αυτοδιαχείρισης; Έχουν περάσει δύο χρόνια.
Λ.Μ.: Αυτό είναι κάτι το οποίο χειρίζεται ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Ευχαρίστως, να ρωτήσω και να ενημερώσω τον κ. Νικολόπουλο. Άλλωστε ο κ. Νικολόπουλος επικοινωνεί απευθείας μαζί μου. Δεν χρειάζεται μέσω ραδιοφώνου.
Ν.Π.: Με τους ηθοποιούς βρέθηκε λύση στο θέμα; Πώς σταμάτησαν ξαφνικά να κάνουν κινητοποιήσεις;
Λ.Μ.: Γι' αυτό δεν θα ρωτήσετε εμένα, πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους. Θεωρώ ότι η κυβέρνηση έχει κάνει πάρα πολλά θετικά βήματα. Δεν σημαίνει ότι είναι επαρκή, αλλά έχει κάνει παρά πολλά θετικά βήματα για να ενδυναμώσει και να ενισχύσει τους κλάδους των καλλιτεχνικών επαγγελμάτων. Από εκεί και πέρα το γιατί σταμάτησαν τις απεργειακές κινητοποιήσεις, είναι κάτι που θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους.
Ν.Π.: Τελευταία ερώτηση για να μην σας παίρνω πάρα πολύ από τον χρόνο σας. Έχετε κάτι νεότερο από την προσπάθεια ανάκτησης των γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο;
Λ.Μ.: Γενικά, το θέμα της διεκδίκησης της οριστικής επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και στο Μουσείο της Ακρόπολης νομίζω ότι βρίσκεται σε ένα πολύ καλό σημείο και η τελευταία επιστροφή των θραυσμάτων από το Βατικανό, ενδυνάμωσε περαιτέρω αυτή την προσπάθεια, την οποία καταβάλλει συνολικά η ελληνική κυβέρνηση, υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε πει ότι ορισμένα πράγματα θα τα δούμε αμέσως μετά τις εκλογές, όταν θα είχε γίνει ολόκληρη η διαδικασία και η αντιπολίτευση να μη ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιείται το θέμα των γλυπτών για λόγους προεκλογικούς. Αυτό το οποίο εγώ μπορώ να σας πω είναι αυτό το οποίο μόλις είπα και το επαναλαμβάνω: Σήμερα βρισκόμαστε στο καλύτερο δυνατό σημείο. Το ελληνικό αίτημα ακούγεται διεθνώς περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Όμως, θα μου επιτρέψετε να πω και νομίζω ότι εσείς το καταλαβαίνετε απολύτως, ότι μία στρατηγική η οποία ανακοινώνεται για τέτοια θέματα, δεν είναι στρατηγική. Οι κινήσεις γίνονται και γίνονται μέσα στο πλαίσιο του εθνικού αιτήματος και του εθνικού στόχου της οριστικής επανένωσης του συνόλου των γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης.
