Πρωτολογία
«Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα. Σύμφωνα με την ενημέρωση που έχω από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, δεν έχει περιέλθει σε γνώση τους καμία διοικητική ενέργεια για την επέκταση της καθορισμένης λατομικής περιοχής Καντάνου. Ο αδειοδοτημένος λατομικός χώρος εξόρυξης, της εταιρείας «Λατομεία Σελίνου» Α.Ε. εξακολουθεί να είναι έκτασης 59.598 τ.μ., όπως εγκρίθηκε με την Υπουργική Απόφαση του Οκτωβρίου του 2015.. Επίσης, σύμφωνα με την απάντηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Ερώτηση που καταθέσατε στις 9 Ιουνίου τ.έ., καμία επέκταση της εξορυκτικής ή λατομευτικής ζώνης δεν έχει εγκριθεί από την Αποκεντρωμένη Διεύθυνση Κρήτης.
Οι εγκρίσεις που εκδόθηκαν, και στις οποίες αναφέρεστε, αφορούν στην παραχώρηση αναδασωτέων περιοχών για χρήση στην εταιρεία «Λατομεία Σελίνου» Α.Ε., κατόπιν της τροποποιητικής ΑΕΠΟ του έτους 2018. Συγκεκριμένα:
Τον Δεκέμβριο, 2018, εγκρίθηκε από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση και σχετική γνωμοδότηση του αρμόδιου Συμβουλίου του ΥΠΠΟΑ, η τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων, που είχαν τεθεί με την αρχική Απόφαση του 2013. Η τροποποίηση αυτή, αφορούσε την παράταση του χρονοδιαγράμματος της δραστηριότητας και των εργασιών αποκατάστασης έως το 2048. Αυτό, το οποίο επισημάνατε και εσείς. Επιπλέον, η έγκριση περιελάμβανε την παραχώρηση στην εταιρεία προς χρήση επτά πρώην αναδασωτέων εκτάσεων που βρίσκονται εντός της λατομικής ζώνης, συνολικού εμβαδού 38.416,81 τ.μ. Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Κρήτης έλαβε γνώση των δεδομένων αυτών μόλις το 2020 -δεν είχε ειδοποιηθεί δηλαδή από το 2018- κατά την εξέταση της νέας τροποποιητικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την ένταξη νέων δραστηριοτήτων στο λατομικό χώρο. Σύμφωνα με την έγκριση αυτή, οι επτά χώροι έχουν αποχαρακτηριστεί από αναδασωτέες, προκειμένου να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες λειτουργίας του λατομείου ως χώροι αποθήκευσης υλικών, πρόσβασης και στάθμευσης του μηχανοκίνητου εξοπλισμού. Δύο από τις εκτάσεις αυτές (Β2 και Β3) βρίσκονται εντός των ορίων του χαρακτηρισμένου ιστορικού τόπου και μία (Β1) στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο του ιστορικού τόπου και με άμεση οπτική επαφή. Είναι φανερό ότι η προηγούμενη Κυβέρνηση δεν έλαβε καθόλου υπόψη της το καθεστώς προστασίας.
Αναφορικά με την λειτουργία του λατομείου, διευκρινίζω ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού τον Οκτώβριο του 2015, ενώ το 2016 εγκρίθηκε η νομιμοποίηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Όλα αυτά γίνονται επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ. Επισημαίνεται, ότι στην περιοχή λειτουργούσαν λατομεία πριν την κήρυξη του ιστορικού τόπου το 2010, με αποτέλεσμα να προκληθούν βλάβες από συσσώρευση υλικών και κίνηση οχημάτων βαρέως τύπου στο τμήμα του δρόμου που είναι χαρακτηρισμένος ως ιστορικός τόπος. Η απόφαση του Οκτωβρίου 2015 περιελάμβανε τον όρο να κατατεθεί από την εταιρεία μελέτη αποκατάστασης του πληγέντος τμήματος στην καμπή του ιστορικού δρόμου και εν συνεχεία να υλοποιήσει το σχετικό έργο. Όμως, πάλι τίποτα δεν έγινε, μέχρι σήμερα.
Σήμερα, το ενδιαφέρον του Υπουργείου Πολιτισμού για την αποκατάσταση του ιστορικού τόπου επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η εν λόγω μελέτη για την αποκατάσταση του δρόμου εγκρίθηκε στις 12 Μαρτίου 2020, κατόπιν γνωμοδότησης του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Κρήτης. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου είναι σε επικοινωνία αυτή τη στιγμή -με εντάσεις οφείλω να πω- με την εταιρεία, λόγω του μεγάλου και κοστοβόρου έργου. Όμως είναι υποχρεωμένη η εταιρεία - αυτό προσπαθεί να επιβάλει το Υπουργείο Πολιτισμού- να υλοποιήσει το έργο.
Επιπλέον, την 1η Οκτωβρίου εξετάστηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων η δεύτερη τροποποίηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που κατατέθηκε το 2019 και αφορούσε εγκατάσταση μονάδας ανακύκλωσης ΑΕΕΚ, μονάδα εγκατάστασης παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και μονάδα παραγωγής ασφαλτομίγματος. Το Συμβούλιο, σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού και πρόεδρό του, και αναφέρομαι στη γνωμοδότηση διότι δεν έχει εκδοθεί ακόμη η πράξη από την αρμόδια Γενική Διευθύντρια, γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης της εν λόγω μελέτης, θέτοντας όμως δύο βασικούς όρους:
Πρώτον να περιληφθούν όλες οι δράσεις και ενέργειες για την άμεση, και εντός διετίας, υλοποίηση της εγκεκριμένης μελέτης αποκατάστασης του πληγέντος τμήματος του δρόμου του ιστορικού τόπου και όχι το 2048! Βάζουμε δηλαδή δύο χρόνια για να μη φτάσουμε στο 2048.
Ο δεύτερος όρος είναι να αποκατασταθεί, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, το φυσικό τοπίο στις ζώνες που συνδέονται άμεσα με τον ιστορικό τόπο. Διευκρινίζεται ότι πρόκειται για τις τρεις από τις επτά ζώνες, που σύμφωνα με την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του 2018 αποχαρακτηρίστηκαν από αναδασωτέες και δόθηκαν προς εκμετάλλευση στην εταιρεία.
Με την έκδοση της Απόφασης που επίκειται, βάσει της γνωμοδότησης του Συμβουλίου, πιστεύουμε ότι θα θεραπευθούν οι αβλεψίες των προηγούμενων χρόνων, καθώς με τους δύο όρους, οι οποίοι ετέθησαν, η αποκατάσταση των προαναφερόμενων εκτάσεων δεν μετατίθεται στο έτος 2048 και εξής, όπως περιέληφθη στην Απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης. Επιπλέον, διασφαλίζεται η αποκατάσταση του μνημείου και του φυσικού τοπίου. Η εφαρμογή της και τα έργα που θα εκτελεστούν θα έχουν ως αποτέλεσμα ακριβώς την ανάσχεση της υποβάθμισης και του φυσικού και του πολιτιστικού τοπίου».
Στη Δευτερολογία της, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού είπε τα εξής:
«Κύριε βουλευτά,
Και εσείς και εγώ, διαπιστώνουμε τη συνθετότητα αυτού του θέματος, καθώς οι καθ΄ύλην αρμόδιες υπηρεσίες πολλές φορές προβαίνουν σε πράξεις, οι οποίες δεν είναι συμβατές με τις αρμοδιότητες των άλλων υπηρεσιών, τις οποίες οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη, όπως εν προκειμένω, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Όπως αντιλαμβάνεστε και εσείς, η άρση της απόφασης της παραχώρησης των αναδασωτέων εκτάσεων, δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Δεν μπορεί να γίνει αυτή η άρση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αυτό, το οποίο μπορεί να κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού και το έκανε, είναι οι δύο γνωμοδοτήσεις, η πρώτη, του Τοπικού Συμβουλίου Κρήτης και η δεύτερη, του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Δεν έχουμε σκοπό να υποχωρήσουμε. Είπα και στην πρωτολογία μου ότι υπάρχουν εντάσεις μεταξύ της υπηρεσίας και των αρμοδίων της εταιρείας για την αποκατάσταση του ιστορικού δρόμου. Είναι ένα έργο, το οποίο και κοστίζει και είναι σχετικώς δύσκολο. Αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να γίνει. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου είναι εκεί, παρούσες, για να το εξασφαλίσουν.
Όταν χαρακτηρίσαμε το 2010, τον γνωστό λεγόμενο από τους ντόπιους ως «γερμανικό» δρόμο, αυτό έγινε, πρώτον διότι αποτέλεσε το θέατρο των μαχών των Κρητών κατά των Γερμανών, στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και γιατί το ίδιο το τεχνικό έργο έχει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον, από άποψη τεχνικής και δυνατοτήτων κατασκευών των αρχών του 20ου αιώνα.
Θέλουμε, λοιπόν, το Υπουργείο Πολιτισμού και οι υπηρεσίες του, να διατηρηθεί ο δρόμος όσο γίνεται αναλλοίωτος. Εκεί όπου έχει καταστραφεί, αμέσως ή εμμέσως, να αποκατασταθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γι' αυτό και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων δεν μπορούσε να δεχτεί το 2048, ως έτος αποκατάστασης του και όρισε τη διετία. Δηλαδή, μέχρι τα τέλη του 2022 πρέπει υποχρεωτικά να αποκατασταθεί ο δρόμος. Οι υπηρεσίες θα είναι παρούσες και θα το παρακολουθήσουμε. Εμάς μας ενδιαφέρει, η απόφαση του χαρακτηρισμού ως ιστορικού τόπου να τηρείται και να μην παραβιάζεται».
