Παύλος Τσίμας: Υπήρχε ένα αίτημα από τον καλλιτεχνικό κόσμο και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η υπουργός κ. Λίνα Μενδώνη αντέδρασε και ανακοίνωσε κάποια πρώτα μέτρα και ένα πρώτο κεφάλαιο 15 εκ. ευρώ που θα δοθεί για ενίσχυση πολιτιστικών δράσεων. Είναι στην τηλεφωνική γραμμή η κ. Μενδώνη της ζήτησα να μιλήσουμε σήμερα για το τι σημαίνουν αυτά τα μέτρα και τι συγκεκριμένα θα κάνει το υπουργείο Πολιτισμού. Καταρχήν είστε καλά;
Λίνα Μενδώνη: Δόξα τω Θεώ. Για την ώρα καλά είμαστε. Και ελπίζω να είμαστε όλοι συνεπείς για να συνεχίσουμε να είμαστε όλοι καλά.
ΠΤ: Είναι κρίμα, γιατί είναι μια στιγμή που γινόντουσαν ωραία πράγματα στον πολιτισμό, υπήρχαν πολλές δράσεις και οι μεγάλοι φορείς, το Εθνικό θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και οι μικροί φορείς, τα μικρά θέατρα τα μικρά σχήματα, οι μουσικές παραστάσεις ήταν σε μια περίοδο που επιτέλους έβγαζαν το κεφάλι και έκαναν σπουδαία πράγματα και με μεγάλη ανταπόκριση στον κόσμο και τώρα έρχεται αυτό για να μας γυρίσει πάρα πολύ πίσω και δεν ξέρω τι κόστος τελικά θα έχει…
ΛΜ: Είναι αλήθεια. Πράγματι ο Πολιτισμός το τελευταίο διάστημα, τους τελευταίους μήνες, πήγαινε πάρα πολύ καλά. Πήγαιναν πολύ καλά και οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, αρχαιολογικοί χώροι- μουσεία, πήγαιναν πάρα πολύ καλά και οι εποπτευόμενοι φορείς αλλά και η ελεύθερη αγορά. Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή είμαστε σε μία ανάσχεση. Δεν μπορούμε να προγραμματίσουμε και να υπολογίσουμε ακριβώς πόσο θα είναι το κόστος όλης αυτής της περιπέτειας την οποία ζούμε. Το βέβαιο πάντως είναι ότι όλοι οι φορείς και οι υπηρεσίες του υπουργείου ετοιμάζονται και για την επόμενη ημέρα.
Σίγουρα θα υπάρχουν απώλειες στα έσοδα. Από την άλλη πλευρά, το επίπεδο της δημιουργίας, όσο κι αν ακούγεται περίεργο ή παράξενο για πολλούς, πηγαίνει πάρα πολύ καλά. Διότι οι δημιουργοί όλοι αφιερώνουν το χρόνο τους και σε μια προσπάθεια αλληλεγγύης και αυτό πρέπει να το επισημάνουμε. Ο κόσμος του Πολιτισμού είναι εξαιρετικά αλληλέγγυος προς όλο τον άλλο κόσμο. Σήμερα όλοι μας, όσοι μένουμε σπίτι, σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα, οφείλουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό την ψυχική μας ισορροπία στον πολιτισμό και στις δραστηριότητες του πολιτισμού. Από αυτή την άποψη υπάρχει μία ελπίδα ότι γίνονται πράγματα.
Οι οικονομικές συνέπειες προφανώς θα είναι μεγάλες. Θα είναι μεγάλες και στην πολιτεία, στο κομμάτι δηλαδή που αφορά στα έσοδα αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, θα είναι πολύ σημαντικές στους εποπτευόμενους φορείς. Είναι ακόμη όμως πιο σημαντικές οι επιπτώσεις στον κόσμο του Πολιτισμού που ανήκει στην ελεύθερη αγορά. Τα μικρά θέατρα, τους αυτοαπασχολούμενους στον πολιτισμό, τους καλλιτέχνες.
ΠΤ: Ακούμε όλοι μας ιστορίες καλλιτεχνών που ετοίμαζαν ένα κύκλο συναυλιών ή κάποιες παραστάσεις που ματαιώνονται… οι οποίοι στην πραγματικότητα μένουν χωρίς έσοδα και χωρίς τρόπο να συντηρήσουν τον εαυτό τους
ΛΜ: Αυτό στο οποίο ελπίζουμε όλοι, και το ελπίζουμε για πολλούς λόγους είναι ότι το διάστημα αυτό θα είναι μικρό και θα περιοριστεί. Οπότε ας μη μιλάμε ακόμη για ματαίωση αλλά να μιλάμε για αναβολή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΠΤ: Ετοιμαζόμουν να σας ρωτήσω, αν έχετε κάποιες πρώτες σκέψεις
ΛΜ: Προχθές ανακοινώθηκε το πρόγραμμα όπως το είχε φτιάξει η κ. Ευαγγελάτου. Αυτή τη στιγμή εκείνη είναι σε συνεννόηση με τους υπεύθυνους των παραστάσεων και των παραγωγών που έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμα και στη συνέχεια εκείνη με μένα και συνεργάτες μου στο υπουργείο Πολιτισμού. Για την ώρα λοιπόν λέμε ότι θα μπορούσε το Φεστιβάλ να πραγματοποιηθεί, με πολύ μεγάλη ανταπόκριση εκ μέρους των συμμετεχόντων, τον Ιούλιο και το Σεπτέμβριο. Εάν τα πράγματα τελειώσουν έτσι όπως ελπίζουμε, τέλος Απριλίου, μέσα στο Μάιο, θα έχουμε αυτό το περιθώριο. Επομένως, για την ώρα, προτιμώ κι εγώ -είμαι άλλωστε από τη φύση μου αισιόδοξος άνθρωπος- να μιλώ για αναβολή και όχι για ματαίωση.
ΠΤ: Στο μεταξύ βέβαια χρειάζεται κάπως να υποστηριχτούν. Θίασοι που θέλουν να ετοιμάσουν κάτι, ακόμη και το Εθνικό θέατρο αν θέλει να ετοιμάσει κάτι για την Επίδαυρο ή για το Ηρώδειο. Φαντάζομαι χρειάζεται μια υποστήριξη για αντέξει μια απώλεια ενός εκατομμυρίου ευρώ που υπολογίζει….
ΛΜ: Οι εποπτευόμενοι φορείς δεν έχουν το ίδιο πρόβλημα. Επομένως, αυτό το ένα εκατομμύριο που χάνεται ναι μεν είναι πρόβλημα, ωστόσο είναι πρόβλημα αν θέλετε λογιστικό οικονομικό αλλά εν τέλει είναι κάτι που αντιμετωπίζεται. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ελεύθερη αγορά. Πρέπει να πω ότι δεν υπήρξε ποτέ άλλη στιγμή στον Σύγχρονο Πολιτισμό και μάλιστα στην ελεύθερη αγορά, που βγήκε ένα πακέτο ενίσχυσης 15 εκατομμυρίων.
Αυτά τα 15 εκατομμύρια αφορούν μόνο την ελεύθερη αγορά. Δεν σχετίζονται με τις προσκλήσεις και τις προκηρύξεις, τις οποίες ετησίως κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού και ενισχύει το θέατρο, τον χορό, τον κινηματογράφο. Είναι επιπλέον. Οι προηγούμενες προσκλήσεις έχουν βγει ήδη από τον Ιανουάριο και είναι στη διαδικασία των επιλογών. Σιγά σιγά θα αρχίσουν οι χρηματοδοτήσεις τους. Έχουν πάρει το δρόμο τους και προχωρούν. Αυτό το πακέτο αφορά εντελώς καινούργια πράγματα. Για παράδειγμα, εκτός από το θέατρο, τον κινηματογράφο, δράσεις για το βιβλίο, τον χορό, είπαμε να συμπεριληφθούν οι τομείς του design, του animation, του gaming, ο ψηφιακός πολιτισμός. Ακριβώς γιατί είναι αυτός ο δημιουργικός και πολιτιστικός τομέας, ο οποίος πλήττεται.
ΠΤ: Αν το κατάλαβα σωστά δεν είναι επιδότηση, πάρτε κάποια λεφτά, είναι χρηματοδότηση νέων δράσεων.
ΛΜ: Ακριβώς, νέων δράσεων. Στην πραγματικότητα, το Υπουργείο δίνει χρήματα, είτε απευθείας, μέσω των προσκλήσεων, είτε μέσω των εποπτευόμενων φορέων του στην αγορά, για να απασχοληθούν οι άνθρωποι της ελεύθερης αγοράς, του ελεύθερου θεάτρου, οι μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι δημιουργοί, καλλιτέχνες, εικαστικοί.
ΠΤ: Όσοι μπορούν να ενταχθούν στα μέτρα που έχει ανακοινώσει το Υπουργείο Οικονομικών, με τα οποία ενισχύονται οι ατομικές, οι μικρές επιχειρήσεις, που μπορεί να είναι ένα θέατρο, αυτά που δίνετε εσείς είναι επιπλέον αυτών που μπορεί να πάρει ένας φορέας από αυτά που μπορούν να πάρουν όλοι.
ΛΜ: Προφανώς. Αυτά τα 15 εκατομμύρια είναι συγκεκριμένες δράσεις. Από εκεί και πέρα, οι πολιτιστικές επιχειρήσεις, οι άνθρωποι του Πολιτισμού, οι καλλιτέχνες, οι επαγγελματίες του Πολιτισμού, εντάσσονται στα γενικότερα μέτρα τα οποία έχουν ανακοινώσει αρμοδίως το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Εργασίας. Είναι πολύς ο κόσμος. Πρέπει να πω ότι η ανταπόκριση την οποία βρήκα και στους δύο συναδέλφους μου Υπουργούς και στον κ. Σταϊκούρα και στον κ. Βρούτση, για να ενταχθούν ολόκληροι τομείς των εργαζόμενων στον Πολιτισμό, ήταν πάρα πολύ μεγάλη.
ΠΤ: Υπήρξαν περιστάσεις που όλα αυτά αντιμετωπίζονταν ως περιττές πολυτέλειες, ότι έχουμε άλλα σοβαρότερα να ασχοληθούμε, που δεν είναι αλήθεια. Έχουμε άλλα σοβαρότερα προφανώς, αλλά και ο Πολιτισμός είναι μεγάλη ιστορία, ειδικά για την Ελλάδα και για όλες τις χώρες του κόσμου.
ΛΜ: Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι κάτι λιγότερο σημαντικό από άλλες δραστηριότητες. Θέλω να επισημάνω ότι όταν ακούμε ότι άλλες χώρες έχουν ανακοινώσει πακέτα μέτρων με περισσότερα χρήματα απ' ό,τι εμείς, θέλω να διευκρινίσω ότι όταν η Ιταλία ανακοινώνει 150 εκατομμύρια για παράδειγμα, είναι μέσα και τα χρήματα που στην προκειμένη περίπτωση τη δική μας, τοποθετούνται στα συνολικά μέτρα της Κυβέρνησης. Η Ιταλία μέσα από αυτά τα 150-160 εκατομμύρια, που δίνει επιπλέον στους τομείς Πολιτισμού και Τουρισμού -γιατί εκεί το Υπουργείο είναι ενιαίο- έχει μέσα και το ανάλογο επίδομα των 800 ευρώ στους απασχολούμενους, και την ενίσχυση των επιχειρήσεων, και την επιδότηση των ενοικίων και φυσικά τα πάντα για τον Τουρισμό. Επομένως, δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό απ' ό,τι κάνουν οι άλλες χώρες. Εννοείται βεβαίως στα πλαίσια που επιτρέπει η δική μας οικονομία. Βγαίναμε από μία δεκαετή κρίση. Δεν μπορούν να συγκριθούν οι οικονομίες της Ελλάδας με της Γερμανίας, για παράδειγμα.
ΠΤ: Θα μπορούσε να είναι και ένα επιχείρημα αντίστροφο. Ότι χρειάζονται στήριξη όσοι δοκιμάστηκαν αυτή τη δεκαετία και τώρα, πάνω που είχαν την ελπίδα ότι μπορούν να σταθούν στα πόδια τους δέχονται ένα καινούργιο πλήγμα, έχουν ανάγκη υποστήριξης. Αλλά αυτό αφορά όλους.
ΛΜ: Έτσι ακριβώς. Γι' αυτό και ο Πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και οι υπόλοιποι -κάποιοι τουλάχιστον- ηγέτες της Ευρώπης, συζητούν το κορωνοομόλογο και την επιπλέον στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
