Μετά την πρόσφατη υπηρεσιακή μου επίσκεψη πριν από τις Γιορτές στη Θεσσαλία, αποτελεί για μένα ιδιαίτερη χαρά να βρίσκομαι και πάλι σήμερα εδώ στη Λάρισα, αυτή τη φορά προκειμένου να συμμετάσχω στις εργασίες του Ευρωπαϊκού και 2ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Θεσσαλίας. Μιας διοργάνωσης με υψηλή σημασία και αξία τόσο από πλευράς στρατηγικής και εφαρμοζόμενης πολιτικής, όσο και από πλευράς συμβολισμού. Για την ευκαιρία αυτή και την ευγενική πρόσκληση θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά και να συγχαρώ τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστό, τους συνδιοργανωτές του συνεδρίου και όλους όσους συνέδραμαν στην υλοποίησή του.
Σε μια περίοδο, κατά την οποία η Χώρα εξερχόμενη από μια μακρά περίοδο κρίσης, καλείται να διαμορφώσει ένα νέο όραμα και να επαναπροσδιορίσει το οικονομικό και αναπτυξιακό της μοντέλο, είναι καθοριστικό αυτό να γίνει με άξονες τη γνώση, την καινοτομία, την αποδοτικότητα της αξιοποίησης τω διαθέσιμων πόρων και την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Υπό αυτό το πρίσμα, το παρόν συνέδριο, στο οποίο έχουν κληθεί να συνεισφέρουν τη γνώση και την εμπειρία τους προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους από τον πολιτικό, τον επιστημονικό και τον παραγωγικό τομέα, θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά επίκαιρο.
Καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η ανάπτυξη στρατηγικών και πολιτικών ενόψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου του 2021-2027, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, Υπουργεία, Περιφέρειες, Δήμους, οργανισμούς, τοπικές κοινωνίες και επιχειρήσεις, να διαβουλευτούν και να συνεργαστούν προκειμένου να προσδιοριστούν εγκαίρως οι κατευθύνσεις και οι στόχοι ενός κοινού σχεδίου δράσης.
Στο σχέδιο αυτό, πεποίθησή μου ‒ που πιστεύω συμμερίζονται όλοι οι παριστάμενοι – είναι ότι ο τομέας του Πολιτισμού όχι απλώς μπορεί, αλλά οφείλει, να έχει έναν από τους κεντρικούς και πρωταγωνιστικούς ρόλους, επικεντρώνοντας τη δράση και τη συμβολή του γύρω από τρεις κύριους άξονες:
- Τη διασφάλιση των κατάλληλων προϋποθέσεων, οικονομικών και οργανωτικών, και τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών για την προστασία, διατήρηση, ανάδειξη και προβολή του θεμελιώδους κεφαλαίου της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλες της τις πτυχές και εκφάνσεις, υλικές και άυλες.
- Την υποστήριξη και ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και της δημιουργικής βιομηχανίας, που εμπλουτίζουν με νέα στοιχεία και διαφοροποιούν περαιτέρω το κεφάλαιο αυτό· και τρίτον, τη σχεδίαση και υλοποίηση των κατάλληλων συνεργειών με άλλους Τομείς για τη συνδυαστική αξιοποίηση των ανωτέρω με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην επίτευξη βιώσιμης, αειφόρου και καθολικής ανάπτυξης σε τοπικό, περιφερειακό και διαπεριφερειακό επίπεδο.
Ο Πολιτισμός διαθέτει τεράστιες δυνατότητες και ταυτόχρονα ανεξάντλητη δυναμική. Ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και βασικό κοινωνικό αγαθό, αναγνωρισμένο από το συνταγματικό νομοθέτη στο Άρθρο 24 του Καταστατικού Χάρτη της Χώρας, διαπνέει και επηρεάζει σχεδόν όλες τις πτυχές της κοινωνικής αλλά και της παραγωγικής δραστηριότητας, και ως εκ τούτου αποτελεί σημαντικό παράγοντα της οικονομίας και της κοινωνίας και συντελεστή της ανάπτυξης και των δύο.
Ο πολιτιστικός και δημιουργικός κλάδος έχει την τελευταία δεκαετία αποτελέσει διεθνώς θέμα μελέτης της οικονομικής επιστήμης και αναγνωρίζεται πλέον επισήμως από διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OOΣΑ) κ. ά. ως ο τέταρτος πυλώνας της βιώσιμης ανάπτυξης. Ως «καταλύτης καινοτόμων εξελίξεων στη βιομηχανία και στον τομέα των υπηρεσιών» κατέχει επίσης σημαντική θέση στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», καθώς ενισχύει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ΕΕ προωθώντας τη γνωστική και πολιτισμική της πολυμορφία.
Η καίρια συμβολή του Πολιτισμού στο Ευρωπαϊκό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, και μάλιστα με ετήσια αύξηση σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή άλλων τομέων της οικονομίας, προκύπτει από αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, τα οποία καταδεικνύουν ότι πραγματοποίηση επενδύσεων στην αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στις συνδεόμενες με τον Πολιτισμό εξωτερικές οικονομίες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Πολιτισμός παρέχει ισχυρή στήριξη και ώθηση στην απασχόληση, τόσο στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο και στους τομείς των δημιουργικών βιομηχανιών και των συναφών και εξαρτώμενων δραστηριοτήτων, πρωτίστως δε του τουρισμού.
Εν προκειμένω, σε συνέργεια και συντονισμό με άλλους παραγωγικούς κλάδους, μπορεί να αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα ενίσχυσης του τουρισμού, και σε μοχλό προώθησης της εθνικής ανταγωνιστικότητας, μέσω της ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Χώρας στο συγκεκριμένο τομέα. Σε μια επικρατούσα διεθνώς «οικονομία των εμπειριών» μπορεί να προσφέρει εκείνες ακριβώς τις «εμπειρίες» που εμπλουτίζουν και διαφοροποιούν το τουριστικό προϊόν, καθιστώντας το ελκυστικότερο και πιο ανταγωνιστικό.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο διαρκώς αυξανόμενος διεθνής ανταγωνισμός μεταξύ τουριστικών προορισμών καθιστά την διαφοροποίηση, τον εμπλουτισμό και την ανανέωση του τουριστικού προϊόντος αδήριτη ανάγκη και απαραίτητη συνθήκη μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας και ανάπτυξης. Η προσέλκυση και διατήρηση των τουριστικών ροών απαιτεί τη δημιουργία ιδιαίτερων πόλων έλξης, τη διαρκή εξέλιξη και αναβάθμισή τους, και βεβαίως τη διαχείρισή τους σε βάθος χρόνου με σχέδιο και προοπτική. Επιπλέον, η βιωματική απόκτηση της πολιτιστικής εμπειρίας συνιστά ένα από τα κύρια desiderata των επισκεπτών, που πέραν της υψηλής ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών αποζητούν εντρύφηση στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία και ξεχωριστή ταυτότητα του τόπου των διακοπών ή της ταξιδιωτικής τους περιήγησης. Και βεβαίως, λαμβάνουν σοβαρότατα υπόψη τους την ύπαρξη ενός καθαρού και στο μέγιστο δυνατό βαθμό άφθαρτου και αναλλοίωτου φυσικού περιβάλλοντος με πλούσια βιοποικιλότητα.
Ειδικά μετά από περιόδους έντονης και παρατεταμένης ύφεσης, όπως αυτή από την οποία σταδιακά εξερχόμαστε, ο Πολιτισμός μπορεί επίσης να συνεισφέρει σημαντικά στην αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής και ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, προσφέροντας δυνατότητες απασχόλησης και ευκαιρίες συμμετοχής και έκφρασης σε ανθρώπους από διαφορετικά οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά υπόβαθρα ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, προσωπικών πεποιθήσεων και επιλογών. Μπορεί έτσι να συμβάλει ακόμη στην άρση στερεοτύπων και προκαταλήψεων, στο σεβασμό της ιδιαιτερότητας, της πολιτιστικής πολυμορφίας και στο διαπολιτισμικό διάλογο.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι,
Όπως όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε, όλα αυτά βέβαια είναι πολύ ωραία στη θεωρία, η έμπρακτη εφαρμογή και η υλοποίησή τους, ωστόσο, προϋποθέτουν αφενός μεν κεντρική πολιτική βούληση, αφετέρου δε και κυρίως, σοβαρό και ρεαλιστικό προγραμματισμό, γνώση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων και δυνατότητα διαχείρισης και ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων. Προκειμένου δε να έχει οποιαδήποτε προοπτική επιτυχίας, απαιτεί την ενεργό συμμετοχή της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, τόσο στην αρχική υλοποίηση, όσο και κυρίως στην μακροπρόθεσμη διασφάλιση της βιωσιμότητας των έργων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Όπου επίσης είναι πρόσφορο και δυνατό, την αμοιβαία επωφελή σύμπραξη και συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, τόσο στη φάση της υλοποίησης, όσο και σε αυτή της λειτουργίας.
Ο αγαπητός και καλός μου φίλος, Κώστας Αγοραστός, θυμάται ασφαλώς πολύ καλά τη μεγάλη και συστηματική προσπάθεια που καταβάλαμε από κοινού πριν από μια δεκαετία προκειμένου να διασφαλίσουμε τη χρηματοδότηση και την επιτυχή υλοποίηση ενός σημαντικού αριθμού έργων πολιτισμού αξίας αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων Ευρώ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας κατά την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο ΕΣΠΑ 2007-2013, παρά τις δυσκολίες και την καθυστερημένη εκκίνηση. Τις υποδομές που δημιουργήθηκαν, η Περιφέρεια με πρόγραμμα εξειδικευμένων δράσεων ενίσχυσης, υποστήριξη από οδικά δίκτυα και εύστοχη καμπάνια προβολής πέτυχε να αναδείξει και να αξιοποιήσει προς όφελος του τοπικού τουρισμού, όπως καταδεικνύουν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που ήδη έχουν συγκεντρώσει και δημοσιοποιήσει αρμόδιες Υπηρεσίες: Αύξηση επισκεψιμότητας μουσείων 47% σε συνδυασμό με αύξηση αφίξεων σε τοπικά αεροδρόμια και λιμάνια 20% και 18% αντίστοιχα, και διανυκτερεύσεων σε ποσοστό 12%. Πιο σημαντικό στοιχείο είναι αυτό του διπλασιασμού των θέσεων εργασίας σε τουριστικές επιχειρήσεις.
Δυστυχώς στην τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 και έως το περασμένο καλοκαίρι, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είχε προωθήσει την ένταξη μόλις τριών νέων Πράξεων, μιας στο ΠΕΠ Θεσσαλίας (την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου Λάρισας) και δύο στο ΕΠΑΝΕΚ (την αναστήλωση-επανάχρηση του κτηρίου Μπεζεστενίου Λάρισας και το Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας BLUEMED για τους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους των Σποράδων) συνολικού προϋπολογισμού € 4,5 εκ., την απορροφητικότητα των οποίων ‒ με εξαίρεση του BLUEMED ‒ βρήκαμε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και λάβαμε αμέσως όλα τα αναγκαία μέτρα για να ενισχύσουμε.
Για την αξία προγραμμάτων, όπως το BLUEMED, που επιδιώκουν τη διασφάλιση της αειφορίας στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές μέσα από την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για την κατάρτιση αποτελεσματικών στρατηγικών διαχείρισης είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε εκτενέστερα κατά τη σχετική Ημερίδα του Οκτωβρίου στο Μουσείο Ακρόπολης. Αναγνωρίζοντας επίσης την ιδιαίτερη αναπτυξιακή προοπτική της δημιουργίας καταδυτικών πάρκων και επισκέψιμων ενάλιων χώρων πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, δώσαμε προτεραιότητα στην ένταξη και προώθηση του έργου της δημιουργίας επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων στην Αλόννησο και στο Δυτικό Παγασητικό, ύψους € 960.000, για το οποίο εκπληρώθηκε και η αναγκαία προϋπόθεση της υπογραφής Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης.
Τη στιγμή αυτή βρισκόμαστε επίσης σε στενή συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία για την επεξεργασία ενός νέου νόμου για τον καταδυτικό τουρισμό, ο οποίος θα εκσυγχρονίσει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, θα θεραπεύσει τις αδυναμίες που διαγνώστηκαν στο πεδίο πρακτικής εφαρμογής, και θα επιτρέψει την πραγματοποίηση σημαντικών για την τοπική τουριστική ανάπτυξη επενδύσεων, με παράλληλη εγγύηση της ασφάλειας τόσο του κοινού, όσο και του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Με δεδομένο ότι στην παρούσα συγκυρία η πατρίδα μας δεν έχει την πολυτέλεια να αφήνει αναξιοποίητη καμία δυνατότητα χρηματοδότησης, είναι σαφής η πρόθεση και επιδίωξή μας να εξαντλήσουμε κάθε πηγή διαθέσιμων πόρων, ειδικά του ΕΣΠΑ 2014-2020, έστω και στο παρά πέντε. Την ευκαιρία εν προκειμένω μας παρείχαν οι ανοιχτές ακόμη διαδικασίες διαβούλευσης των δύο στρατηγικών Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Στο σημείο αυτό οφείλω να επισημάνω την ιδιαίτερη χρησιμότητα και αξία που πιστεύω ότι θα αποκτήσουν στο προσεχές μέλλον οι ΟΧΕ για τον Τομέα Πολιτισμού, καθώς αναμένεται να αποτελέσουν κεντρικά χρηματοδοτικά και αναπτυξιακά εργαλεία κατά την επόμενη Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, που προσφέρονται για συνέργειες και συμπράξεις σε ευρύτερες περιοχές της Χώρας, στις οποίες ο Πολιτισμός μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο.
Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, λοιπόν, οι Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ κατέθεσαν ‒ και σε συμφωνία με την Περιφέρεια αποφασίστηκε ήδη να προωθηθούν ‒ 31 Δελτία έργων Πολιτισμού και 3 Δελτία έργων σε περιοχές-δορυφόρους της «Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης Πολιτισμού-Τουρισμού» του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020. Τα έργα αυτά, 8 στην περιοχή της Λάρισας (μεταξύ αυτών Αρχοντικό Σβαρτς στα Αμπελάκια, Κάστρο Βελίκας, Τεκέ Χασάν Μπαμπά στα Τέμπη, αρχαιολογικοί χώροι Ελασσόνας, Αρχοντικό Αλεξούλη στην Αγιά, Ακρόπολη Φαρσάλων, θρησκευτικά μνημεία Τεμπών, ψηφιακή διασύνδεση χώρων και Μουσείου Λάρισας) συν 3 σε περιοχές-δορυφόρους (αρχαιολογικοί χώροι Παλιόσκαλας, Κραννώνος, Φαρσάλων), 11 στη Μαγνησία (μυκηναϊκός οικισμός "Κάστρου - Παλαιάς" Βόλου, Διμήνι, Δημητριάδα, Φθιώτιδες Θήβες κ.ά.), 4 στην Καρδίτσα και 8 στα Τρίκαλα, έχουν συνολικό προτεινόμενο προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα € 22 εκ. Παράλληλα, στην «Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση Νήσων Βορείων Σποράδων» υποβλήθηκαν 8 Δελτία δράσεων Πολιτισμού, συνολικού προϋπολογισμού περίπου € 6,3 εκ. Έχουν επίσης υποβληθεί προτάσεις χρηματοδότησης μελετών ωρίμανσης αρκετών ακόμη έργων.
Παράλληλα με τα ανωτέρω υλοποιούμενα και υπό ένταξη έργα, βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά από Προγραμματικές Συμβάσεις Πολιτισμικής Ανάπτυξης ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, την Περιφέρεια Θεσσαλίας και άλλους συμβαλλόμενους. Μεταξύ αυτών ενδεικτικά, για τα βυζαντινά μνημεία η Σύμβαση για την στερέωση και αποκατάσταση του Πύργου Καραμίχου στα Φάρσαλα, η Σύμβαση για τη συντήρηση και αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής στο Φλαμούλι Τρικάλων, η Σύμβαση για την αποκατάσταση του Ι.Ν. Ταξιαρχών Φαρκαδόνας, η Σύμβαση για την αποκατάσταση του τρούλου του παλαιού καθολικού της Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας. Ως προς νεότερα μνημεία, έχει ήδη υπογραφεί η Σύμβαση για την αποκατάσταση του κτηρίου της "Κίτρινης Αποθήκης" στον Βόλο, ενώ υπό επεξεργασία βρίσκονται οι Συμβάσεις για την αποκατάσταση του διατηρητέου κτηριακού συγκροτήματος της «παλαιάς Ηλεκτρικής» Καρδίτσας και τοξωτού Γεφυριού στην Τσαγκαράδα Πηλίου. Ένας επιπλέον αριθμός Συμβάσεων βρίσκεται σε διάφορα στάδια επεξεργασίας.
Μια ιδιαίτερη περίπτωση φυσικού και πολιτιστικού πόρου με τεράστιες αναπτυξιακές προοπτικές για ολόκληρη τη Θεσσαλία, αλλά και με ιδιαιτερότητες που εγείρουν ειδικές απαιτήσεις και προϋποθέσεις χειρισμού, αποτελεί η περιοχή των Μετεώρων. Εδώ έχουμε το συνδυασμό ενός φυσικού τοπίου μοναδικής μορφολογίας και ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, που μάλιστα αποτελεί και προστατευόμενο βιότοπο του δικτύου Natura 2000, με το πολιτιστικό τοπίο της μοναστικής πολιτείας. Ένα πολιτιστικό τοπίο επίσης σύνθετο, εφόσον περιλαμβάνει αφενός τα ιστορικά μνημειακά συγκροτήματα των μονών της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, και αφετέρου μια ζωντανή και δραστήρια μοναστική κοινότητα, που συγκροτεί μάλιστα το μεγαλύτερο και με συνεχή παρουσία ασκητών μοναστικό σύνολο στον ελλαδικό χώρο μετά το Άγιο Όρος. Αυτή ακριβώς η μοναδική σύνθεση και σύζευξη φυσικού και πολιτιστικού τοπίου αναγνωρίστηκε από την UNESCO, η οποία το 1988 ενέγραψε τα Μετέωρα στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η πρόκληση, λοιπόν, που έχουμε ενώπιόν μας αφορά στη βέλτιστη δυνατή και αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση του πολύτιμου αυτού κεφαλαίου που διαθέτει η περιοχή, με ταυτόχρονη διαφύλαξη της αξίας του και διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς του. Προς τούτο είναι προφανές ότι απαιτείται η εύρεση μιας χρυσής τομής, η επίτευξη και διατήρηση μιας ισορροπίας ανάμεσα αφενός στην τουριστική ανάπτυξη και τις δραστηριότητες που τη συνοδεύουν, και αφετέρου στο σεβασμό του χαρακτήρα και της λειτουργίας της μοναστικής κοινότητας, αλλά και του ευάλωτου φυσικού περιβάλλοντος, ανάμεσα στην κοσμική και την πνευματική υπόσταση του χώρου.
Σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν, κατά το οποίο πρόχειρες και ιδεολογικά φορτισμένες απόπειρες αντιμετώπισης του θέματος όχι μόνο δεν προσέφεραν γενικά αποδεκτές και εφαρμόσιμες λύσεις, αλλά αντίθετα είχαν ως αποτέλεσμα την πρόκληση τριβών στην τοπική κοινωνία και ευρύτερα, η δική μας πρόθεση είναι να κινηθούμε μεθοδικά και εμπεριστατωμένα. Η ένταξη των Μετεώρων στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, που προσδίδει στο χώρο ειδικό βάρος και υψηλή προστιθέμενη αξία, ως γνωστόν δεν αποτελεί μια τελεσίδικη ενέργεια, αλλά τελεί διαρκώς υπό αξιολόγηση επί τη βάσει συγκεκριμένων όρων και κριτηρίων.
Προς τούτο ήδη υλοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού η εκπόνηση Σχεδίων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης για το σύνολο των ενταγμένων μνημείων και χώρων της Ελλάδας, προκειμένου να διαμορφωθεί σε στέρεες επιστημονικές βάσεις το πλαίσιο της προστασίας, διατήρησης, ανάδειξης και αξιοποίησής τους. Το διαχειριστικό σχέδιο των Μετεώρων βρίσκεται σε εξέλιξη, έχουν δε ήδη ολοκληρωθεί η αναλυτική αρχαιολογική τεκμηρίωση και η καταγραφή του ιστορικού εργασιών, μελετών και επεμβάσεων. Μετά την ολοκλήρωσή του θα είμαστε σε θέση να προβούμε στις οριστικές μας επιλογές βασιζόμενοι σε αξιόπιστα και ασφαλή στοιχεία και αφού προηγηθεί διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, κατά τρόπο που θα ικανοποιεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις ανάγκες της σύγχρονης τοπικής κοινωνίας χωρίς να αλλοιώνει την ταυτότητα του χώρου και να θέτει υπό αμφισβήτηση τη θέση του στον Κατάλογο της UNESCO.
Ενδεχομένως η λύση να συνίσταται σε μια τουριστική ανάπτυξη με επιμέρους ήπιες, στοχευμένες, διαφοροποιημένες και ισόρροπα κατανεμημένες δράσεις παραδοσιακού, θρησκευτικού, φυσιολατρικού και αθλητικού τουρισμού· ιδανικά ενός ολοκληρωμένου και περιεκτικού πολιτιστικού τουρισμού σύνθετων εμπειριών, που θα επιφέρει αθροιστικά το ίδιο αναπτυξιακό αποτέλεσμα χωρίς να κλίνει υπέρμετρα και επιβαρυντικά προς μια μόνο κατεύθυνση. Θα πρέπει επίσης να επιδιωχθούν συνέργειες που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά και προς κοινό όφελος ευρύτερων περιοχών. Εν προκειμένω θα μπορούσε κανείς για παράδειγμα να επενδύσει στη διασύνδεση των Μετεώρων με τη μεγάλη μοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους, στο πλαίσιο μιας πολυεπίπεδης και πολύμορφης θρησκευτικής-πολιτιστικής διαδρομής, που θα υλοποιείται τόσο στο φυσικό, όσο και στον εικονικό-ψηφιακό χώρο.
Κλείνοντας την παρέμβασή μου, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εκπροσώπους της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και τους παραγωγικούς φορείς για την έως τώρα εποικοδομητική συνεργασία μας, και να σας καλέσω εκ νέου να συμμετάσχετε ενεργά με την εμπειρία και τις προτάσεις σας στη διαμόρφωση ενός κοινού αναπτυξιακού πλάνου με σκοπό τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών και των πηγών χρηματοδότησης της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027. Θα ήθελα δε ακόμη μια φορά να σας διαβεβαιώσω για τη βούληση και την αποφασιστικότητα της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο σύνολό της να εξασφαλίσει όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις για το σκοπό αυτό.
Λίνα Μενδώνη,
Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού
