«Στην τελική ευθεία για την αναγέννησή του μπαίνει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο 2020», δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο ΕΑΜ την Τρίτη, 14 Ιανουαρίου, για τον απολογισμό της περασμένης χρονιάς, την ανακοίνωση του προγραμματισμού του 2020 και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας των φίλων του Μουσείου.
Όπως είπε η κ. Μενδώνη, «Το 2020 θα είναι η χρονιά του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, γιατί πλέον θα αρχίσουν τα πράγματα να μπαίνουν στην τελική ευθεία για την αναγέννησή του. Ο στόχος της κυβέρνησης και προσωπικά του Πρωθυπουργού είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο να γίνει ένα μουσείο, όχι απλώς διεθνών προδιαγραφών, αλλά ό,τι καλύτερο για να φιλοξενήσει την Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης, διεθνώς.
Ήδη από τις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού ο στόχος είναι, όχι μόνον η μεγάλη επέκταση εν υπογείω του Μουσείου, που θα επιτρέψει να εκτεθούν οι πολύτιμες συλλογές του με τρόπο άριστο και σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, αλλά να του δώσει ανάσα με τη διασύνδεσή του με το Ακροπόλ και με τη συλλειτουργία του με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η αναγέννηση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου θα σημάνει την αναγέννηση και του κέντρου της Αθήνας. Είδαμε πόσο καταλυτική μπορεί να είναι μια παρέμβαση, όπως αυτή που έγινε στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας ή στην ίδρυση και τη λειτουργία του Μουσείου της Ακροπόλεως. Μια αντίστοιχη αναγέννηση, που φιλοδοξούμε και προσβλέπουμε ότι τα επόμενα χρόνια θα γίνει για τον άξονα της Πατησίων, έτσι όπως ορίζεται από την Ομόνοια μέχρι το Πεδίον του Άρεως και τη Φωκίωνος Νέγρη.
Το μουσείο για το 2020 έχει προγραμματίσει σημαντικές εκθέσεις. Θα έχουμε τη χαρά να εγκαινιάσουμε την πρώτη στο τέλος του μήνα ή στις αρχές του επόμενου. Είναι αφιερωμένη στο 1821. Θα σηματοδοτήσει τις εκδηλώσεις για το 1821. Αργότερα, το φθινόπωρο, στις 29 Σεπτεμβρίου, θα ακολουθήσουν τα εγκαίνια της έκθεσης που είναι αφιερωμένη στα 2500 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και τη Μάχη των Θερμοπυλών. Είναι δραστηριότητες με τις οποίες το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αποδεικνύει, εδώ και πολλά χρόνια, ότι μπορεί να ανταγωνιστεί τα άλλα μεγάλα μουσεία του εξωτερικού. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το μεγαλύτερο και πλουσιότερο μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης στον κόσμο, θέλουμε να αντανακλά την Τέχνη, την ποιότητα, τις αξίες, τις μεγάλες ιδέες που δημιουργήθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα και μεταλαμπαδεύτηκαν στον Δυτικό κόσμο. Όλα αυτά θέλουμε να εκπέμψει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με πρότυπο τρόπο για τον επισκέπτη και για τους εργαζόμενους. Πιστεύω ότι το 2020 αυτά θα αρχίσουν να φαίνονται και να τα κατανοούν όλοι».
Απολογισμός και προγραμματισμός
Αναφερόμενη στον απολογισμό της περιόδου 2015-2019, η Διευθύντρια του ΕΑΜ Δρ. Μαρία Λαγογιάννη, σημείωσε ότι κατά το 2019 ο αριθμός των επισκεπτών ξεπέρασε, για πρώτη φορά, τους 600.000 (608.876) εμφανίζοντας ετήσια αύξηση 2,47%. «Στήσαμε γέφυρες διαλόγου και είχαμε τη χαρά να βιώσουμε τη θερμή ανταπόκριση του κόσμου και μια αύξηση της τάξης του 27,71% στον αριθμό των επισκεπτών, κατά την πενταετία 2015-2019» υπογράμμισε η κ. Λαγογιάννη.
Η Διευθύντρια του Μουσείου αναφέρθηκε στο πλούσιο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του ΕΑΜ και στις διεθνείς συνεργασίες του, όπως εκείνη με το μουσείο Getty, καθώς και με 8 μουσεία του εξωτερικού και 2 της Ελλάδας σε δέκα περιοδικές εκθέσεις, με τον προσωρινό δανεισμό 676 αρχαίων έργων.
Μεταξύ των διακρίσεων του ΕΑΜ, στο 2019, πιο σημαντικές είναι, η αναγνώριση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων ως Ιστορικού Μηχανολογικού Ορόσημου από τον Αμερικανικό Σύλλογο Μηχανολόγων Μηχανικών ΑSME (American Society of Mechanical Engineering) που αντιπροσωπεύει διεθνώς 200.000 μέλη και η απονομή του Βραβείου Φιλίας Ελλάδας-Κίνας, για την προσφορά του στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών.
Σε ό,τι αφορά τον προγραμματισμό του 2020, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα τιμήσει την επέτειο των 2500 χρόνων από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας καθώς και την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 με ένα σπονδυλωτό εκθεσιακό πρόγραμμα.
Στο πλαίσιο αυτό, η έννοια της Νίκης θα λειτουργήσει ως συνεκτικός σύνδεσμος ανάμεσα στις διαφορετικές εκθεσιακές αφηγήσεις. Η γυναικεία φτερωτή θεότητα των Ελλήνων θα γεφυρώσει τις επετειακές εκθέσεις προσφέροντας διαχρονικές αναφορές συμβολισμών σε όσα κινούν και εμπνέουν τον άνθρωπο.
Με γοργούς ρυθμούς προετοιμάζεται η έκθεση «Δι'αυτά πολεμήσαμεν… Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση». Ο τίτλος δανείζεται το γνωστό απόφθεγμα του Στρατηγού Μακρυγιάννη, καθώς το μουσειολογικό αφήγημα εστιάζει στο ρόλο που έπαιξαν οι ελληνικές αρχαιότητες στην ιδεολογική ενίσχυση της μεγάλης εθνεγερσίας. Ο νικηφόρος Αγώνας του 1821 θεμελιώθηκε όχι μόνο στην απαίτηση του ελληνικού λαού για ελευθερία αλλά και στα ιστορικά του δικαιώματα πάνω στα απαράμιλλα έργα των αρχαίων προγόνων.
Στην έκθεση θα συνδυαστούν αρχαιότητες από τις πρώτες συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με νεότερα έργα και προσωρινά δάνεια από άλλους φορείς. Μετά το πέρας της θα παρουσιασθεί ως ψηφιακή ή εικονική έκθεση στην ιστοσελίδα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, έτσι ώστε να είναι προσιτή σε όλη τη διάρκεια του 2021 στο ευρύτερο κοινό.
Η δεύτερη θεματική έκθεση σχεδιάζεται με αφορμή την επέτειο των 2.500 ετών από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Αρχαία τεκμήρια που αναδεικνύουν πτυχές του νικηφόρου αγώνα των Ελλήνων κατά των Περσών θα συνοδεύονται από νεότερα έργα και ερμηνευτικό υλικό με σκοπό να φωτίσουν τον αντίκτυπο που είχαν οι σημαντικές αυτές Νίκες στην ιδεολογική προετοιμασία του 1821 αλλά και στη νεότερη εποχή. Η έκθεση προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί την Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2020, ημέρα που σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές ολοκληρώθηκε η ναυμαχία της Σαλαμίνας.
