Συνέντευξη της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνας Μενδώνη στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ και στον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε σχετικά με την παρέμβασή της στο Συμβούλιο υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και για το θέμα που έχει προκύψει με την ΠΥΡΚΑΛ.
ΑΡΗΣ ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Κυρία Μενδώνη, είχατε τη δυνατότητα να απευθυνθείτε στους ομολόγους σας στο συμβούλιο υπουργών Πολιτισμού αναφορικά με τους πολιτιστικούς θησαυρούς. Ξαναπιάσατε το θέμα που μας καίει;
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ: Χθες στο Συμβούλιο υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάμεσα στα άλλα θέματα της ημερήσιας διάταξης, ήταν μια επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που γίνεται από τη Γερμανία στη Βουλγαρία, οπότε υπήρξε η δυνατότητα για μια γενικότερη συζήτηση. Ζήτησα παρέμβαση και τόνισα ότι η Ελλάδα έχει υποστεί πολλά από την αρπαγή πολιτιστικών αγαθών, με κορυφαίο το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αναφέρθηκα, στις όσες ενέργειες, εδώ και πολλά χρόνια, κάνουμε για τον επαναπατρισμό των κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών. Ήταν η πρώτη φορά που σε Συμβούλιο υπουργών ακούστηκε το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα, έστω και με την ευκαιρία αυτής της παρέμβασης και όχι σε συζήτηση αφιερωμένη στο θέμα αυτό καθαυτό.
Α.Π.: Θα κάνει κάτι άλλο πιο πρακτικό η κυβέρνηση, θυμάμαι την ιστορία με την κυρία Αλαμουντίν, θα ξανασκαλίσουμε τέτοια πράγματα σήμερα;
Λ.Μ.: Η Ελλάδα όπως ξέρετε έχει τη σταθερή της θέση για τα Γλυπτά. Από εκεί και πέρα, αυτό το οποίο θεωρούμε ότι οφείλουμε να κάνουμε συστηματικά, είναι να θέτουμε διαρκώς το θέμα. Ιδιαίτερα στα διάφορα Fora, είτε είναι πολιτικά, όπως είναι η περίπτωση του συμβουλίου υπουργών Πολιτισμού της ΕΕ, είτε είναι διεθνείς οργανισμοί, όπως είναι η Unesco. Πριν από τρεις μέρες, που ήμουν στο Παρίσι, τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και με τη Γενική Διευθύντρια κ. Αζουλέ, θέσαμε το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Οφείλουμε να το φέρνουμε συνεχώς στην επικαιρότητα ώστε να ευαισθητοποιούμε την κοινή γνώμη. Τελικά το Βρετανικό Μουσείο έρχεται σε πολύ δύσκολη θέση όταν τα ποσοστά της κοινής γνώμης και μάλιστα της βρετανικής δηλώνουν τόσο πολύ υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών στην Ελλάδα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή και με πολύ ένταση είναι να κρατάμε διαρκώς το θέμα στο προσκήνιο.
Α.Π.: Άρα να είναι στην επικαιρότητα το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Λ.Μ.: Ακριβώς. Και πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα έρθει το momentum να επιστρέψουν τα γλυπτά στον τόπο που τα δημιούργησε. Είναι θέμα momentum. Νομίζω το momentum θα υπάρξει κάποια στιγμή. Εφόσον έχει ενταθεί και η πίεση προς το Βρετανικό Μουσείο, αναγκαστικά θα χρειαστεί να κάνουν κάποιες κινήσεις.
Α.Π.: Πόσω μάλλον, όταν εμείς εδώ και δέκα χρόνια επιδεικνύουμε στην παγκόσμια κοινή γνώμη ένα Μουσείο που μπορεί να τα κρατήσει. Έχει τελειώσει και αυτό, το πολύ φλεγματικό αυτοκρατορικό της βρετανικής αντιλήψεως, ότι δεν είστε ικανοί να έχετε εσείς σε κάποιο μουσείο σας αυτά τα γλυπτά.
Λ.Μ.: Ακριβώς, όπως το λέτε, ήταν το βασικό τους επιχείρημα. Νομίζω ότι το Μουσείο της Ακρόπολης έχει δώσει πολλές φορές εξετάσεις με εξαιρετική επιτυχία.
Α.Π.: Υπάρχει κάποιο θέμα με αφορμή την Ελευσίνα, που θα είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα το 2021, αλλά και κάτι με την ΠΥΡΚΑΛ και με την προηγούμενη διοίκηση του Υπουργείου Πολιτισμού;
Λ.Μ.: Στην Ελευσίνα καταρχήν έχουμε το μεγάλο θέμα ότι, ενώ σε 14 μήνες ξεκινάει η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η προετοιμασία η οποία υπάρχει είναι σχεδόν μηδενική. Προσπαθούμε τους τελευταίους τρεις μήνες να σώσουμε την κατάσταση για να μην εκτεθεί η χώρα. Γιατί η κυβέρνηση θεωρεί την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ελευσίνας εθνικό θέμα, παρά το γεγονός ότι είναι δημοτική υπόθεση της τοπικής κοινωνίας. Προσπαθούμε λοιπόν να σώσουμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Σήμερα, συμπτωματικά που μιλάμε, έχω και την πρώτη συνάντηση της διυπουργικής επιτροπής η οποία συγκροτήθηκε ακριβώς με αντικείμενο να λύσει προβλήματα και να επιταχύνει τις διαδικασίες.
Το θέμα της ΠΥΡΚΑΛ, που έχει προκύψει, δεν αφορά τον φάκελο της υποψηφιότητας της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Η ΠΥΡΚΑΛ, όπως ξέρετε, είναι το μεγάλο συγκρότημα των κτηρίων που έχει συνδυαστεί και με ιστορικές στιγμές της περιοχής της Ελευσίνας. Η ΠΥΡΚΑΛ ανήκει στα Ελληνικά Πετρέλαια.
Τέλος Ιουνίου του 2019, σε μια συζήτηση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) αποφασίστηκε η κήρυξη συγκεκριμένων κτηρίων της ΠΥΡΚΑΛ ως μνημείων και του ίδιου του συγκροτήματος ως ιστορικού τόπου. Αυτό το οποίο συνέβη είναι ότι υπεγράφη η απόφαση, αλλά εστάλη για δημοσίευση στο ΦΕΚ το μεσημέρι της Παρασκευής προ των εκλογών, στις 5 Ιουλίου. Το αποτέλεσμα ήταν προδεδικασμένο: Δεν υπήρχε περίπτωση να προλάβει να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ. Επομένως, ο χαρακτηρισμός να μην ισχύει.
Από εκεί και πέρα, τα Ελληνικά Πετρέλαια και ορισμένοι άλλοι κατέθεσαν ενστάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού, θεωρώντας ότι κακώς έγινε ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός. Αυτό το οποίο επιβάλει, αν θέλετε, ο νόμος στον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού είναι να ζητήσει τη γνώμη του αρμοδίου οργάνου, και αυτό είναι το ΚΣΝΜ. Αυτό ακριβώς είπα ότι θα κάνω. Δεν μίλησα ούτε για διαφορετικό χαρακτηρισμό, ούτε φυσικά εγώ μπορώ να υπαγορεύσω στο ΚΣΝΜ τι θα κάνει, αν θα γνωμοδοτήσει με τον άλφα ή με τον βήτα τρόπο. Αυτό το οποίο οφείλω να κάνω είναι να διασφαλίσω τη διαδικασία, διότι ξέρετε απόφαση του υπουργού Πολιτισμού προσβάλλεται στο Συμβούλιο Επικρατείας πρωτίστως. Επομένως, οι διαδικασίες, που πρέπει να τηρηθούν, θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τον νόμο. Είπα λοιπόν ότι στις επόμενες συνεδριάσεις του ΚΣΝΜ θα εισαχθεί το θέμα προκειμένου το Συμβούλιο να διατυπώσει την άποψή του στην υπουργό Πολιτισμού και από εκεί και πέρα να εκδοθεί η απόφαση.
Όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού. Και, επίσης, μην βγαίνουν να κάνουν τους τιμητές αυτοί οι οποίοι το 2017 πούλησαν την ΠΥΡΚΑΛ. Καλώς την πούλησαν, αλλά από το 2017 μέχρι δύο μέρες πριν από τις εκλογές δεν έκαναν τίποτα για να προστατεύσουν τον χώρο επί της ουσίας.
