ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Καλημέρα, καλή εβδομάδα. Λυπάμαι για την Πέμπτη που αναβάλαμε τη συνέντευξη, αλλά κράτησε η συζήτηση στη Βουλή για την κύρωση του μνημονίου με τις ΗΠΑ περισσότερο από ό,τι ήταν το αναμενόμενο, παρόλα αυτά όμως σήμερα θα ξεκινήσω, για να μην κρύβουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, από το φλέγον θέμα που έχει προκύψει με το θέμα του Τζόκερ και αμέσως μετά θα προχωρήσω στα άλλα θέματα. Όταν τελειώσω και εγώ και οι δύο Γενικοί Γραμματείς είμαστε στη διάθεσή σας ο καθένας στην αρμοδιότητά του να απαντήσει όποιες ερωτήσεις θέλετε.
Λοιπόν, να πάρουμε το θέμα του Τζόκερ ιστορικά. Εχθές το βράδυ ενημερώθηκα από το Γραφείο Τύπου ότι είχε δημιουργηθεί το περιστατικό αυτό στις δύο κινηματογραφικές αίθουσες. Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να ρωτήσω τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού και τον αρμόδιο Γενικό Διευθυντή Σύγχρονου Πολιτισμού αν γνωρίζουν κάτι για το θέμα. Η απάντηση που πήρα ήταν ότι δεν ήξεραν και εκείνοι, όπως και εγώ, τίποτα, και βγήκε η ανακοίνωση την οποία σας στείλαμε χθες, όπου αναφέραμε ακριβώς γιατί υπήρχαν οι πληροφορίες στα Μέσα Ενημέρωσης ότι επρόκειτο για υπαλλήλους του Υπουργείου Πολιτισμού, ότι σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι πράγματι είναι υπάλληλοι, θα κινηθούν οι διαδικασίες έτσι όπως προβλέπονται από τον Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα.
Καταρχάς, σας λέω ότι και εγώ προσωπικά και ο Γενικός Γραμματέας καταδικάζουμε απερίφραστα τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής. Ομολογώ ότι με ενοχλεί η εικόνα να δημιουργούνται προβλήματα από δυνάμεις καταστολής, σε ανήλικα παιδιά και στις οικογένειές τους.
Αυτό το οποίο προέκυψε αργά χθες το βράδυ είναι ότι πράγματι οι δύο κυρίες ήταν, είναι υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού, οι οποίες εκτός από υπάλληλοι του Υπουργείου είναι και μέλη Α' βάθμιας Γνωμοδοτικής Επιτροπής η οποία παρέχει γνώμη για την κατάταξη των κινηματογραφικών έργων. Αυτό σημαίνει ότι το Υπουργείο Πολιτισμού διαθέτει τέσσερις επιτροπές, οι οποίες γνωμοδοτούν για το αν μία ταινία είναι κατάλληλη για όλους, για το αν μία ταινία είναι κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 12 ετών, αν μία ταινία είναι κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 15 ετών και αν είναι ακατάλληλη για ανηλίκους.
Οι δύο λοιπόν αυτές υπάλληλοι είναι μέλη της Α' βάθμιας Γνωμοδοτικής Επιτροπής, η οποία επιτροπή ανάμεσα στα άλλα, έχει δυνατότητα άσκησης, μάλλον έχει δυνατότητα εισόδου ελευθέρως με βάση ένα ειδικό δελτίο εισόδου, σε χώρους δημοσίων θεαμάτων και ακροαμάτων για άσκηση ελέγχου αποκλειστικώς στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Το θεσμικό πλαίσιο αυτό εκδίδεται κατ' εξουσιοδότηση του Ν.3905/2005, «Ενίσχυση και ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης» του νόμου για τον κινηματογράφο, του 2010. Είναι μία απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού του 2011 η οποία αναθεωρείται το 2014 από τον τότε Υπουργό Πολιτισμού, χωρίς όμως στο συγκεκριμένο εδάφιο να υπάρχει η παραμικρή αλλαγή.
Αυτό το οποίο συνέβη, είναι ότι οι συγκεκριμένες δύο κυρίες υπερέβησαν το όριο των αρμοδιοτήτων τους. Έλεγχος δεν σημαίνει ότι αυτομάτως φωνάζεις δυνάμεις καταστολής. Έχουν δικαίωμα να ελέγξουν, ο έλεγχος μπορεί να είναι σε πάρα πολλά επίπεδα. Μπορούν να ελέγξουν, για παράδειγμα, τον αιθουσάρχη, αν πραγματικά ζητάει ταυτότητες για την είσοδο ανηλίκων μέσα στην αίθουσα. Από τη διαδικασία αυτή, μέχρι τη διαδικασία του καλώ δυνάμεις καταστολής, αυτό απέχει πάρα πολύ.
Η επιχείρηση από την Αξιωματική Αντιπολίτευση να πολιτικοποιήσει το θέμα και να αναφερθεί σε σκοτεινές εποχές, θεωρώ ότι είναι τουλάχιστον ατυχής. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση επί 4,5 χρόνια στην κυβέρνηση είχε όλο το χρονικό περιθώριο να διορθώσει το θεσμικό πλαίσιο. Υπουργική απόφαση ήταν άλλωστε. Δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν γνώριζε ότι υπήρχε αυτή η διαδικασία, διότι τα ειδικά δελτία εισόδου των υπαλλήλων των συγκεκριμένων, υπογράφονται από τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού το 2016, την κ. Βλαζάκη, δηλαδή.
Αυτό είναι το ιστορικό. Επανέρχομαι και τονίζω ότι και ο Γενικός Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού κ. Γιατρομανωλάκης, όσο και εγώ προσωπικά, είμαστε εντελώς αντίθετοι με τον τρόπο που κινήθηκε αυτή η διαδικασία ελέγχου εντός των αρμοδιοτήτων των συγκεκριμένων μελών των επιτροπών, γι' αυτό και ήδη έχω ζητήσει να γίνει ΕΔΕ, προκειμένου να διαλευκανθεί το πώς έγινε, το αν γνώριζε η αρμόδια Τμηματάρχης και η αρμόδια Διευθύντρια Παραστατικών Τεχνών και Κινηματογραφίας, η κ. Αλεξομανωλάκη. Αυτά ως προς το συγκεκριμένο θέμα.
Τώρα, να πάμε στα επόμενα θέματά μας. Όπως σας είπα και προηγουμένως, η πρόσκληση ήταν για μία σειρά άλλων θεμάτων, ανάμεσα στα οποία ήταν η κύρωση του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, σχετικά με την επιβολή εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού και βυζαντινού, εκκλησιαστικού, εθνολογικού υλικού μέχρι και τον 15ο αιώνα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είναι, δηλαδή, η ανανέωση του μνημονίου συνεργασίας που εμποδίζει την παράνομη είσοδο πολιτιστικών αγαθών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η α' φάση του μνημονίου είχε υπογραφεί το 2011 με διαδικασία η οποία είχε ξεκινήσει το 2002. Το 2016 συμπληρωνόταν η 5ετής ισχύς του μνημονίου και βάσει των συμφωνημένων έπρεπε να ανανεωθεί. Αυτό και έγινε. Από το 2016 έπρεπε να γίνει, δεν έγινε τότε, έγινε με τρία χρόνια καθυστέρηση, προχθές, τον Οκτώβριο του 2019.
Βεβαίως ίσχυε το πλαίσιο προστασίας, διότι οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών είχαν φροντίσει να διασφαλίσουν με ρηματικές διακοινώσεις ότι δεν θα υπήρχε κενό. Παρόλα αυτά η εικόνα που δίνεται, μία σύμβαση η οποία είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα, απολύτως ευνοϊκή για την Ελλάδα, να μην κυρώνεται από την Βουλή των Ελλήνων, δημιουργεί όπως αντιλαμβάνεστε μία δυσάρεστη εικόνα στο άλλο συμβαλλόμενο μέρος, εν προκειμένω τις ΗΠΑ. Αυτό το οποίο ελέχθη κατά κόρον στη συζήτηση στη Βουλή, ήταν γιατί το μνημόνιο περιορίζεται μέχρι τον 15ο αιώνα και δεν καλύπτει τουλάχιστον μέχρι το 1830, στοιχιζόμενο με τον Ν.3028/2002, δηλαδή τον νόμο περί αρχαιοτήτων.
Απάντησα στη Βουλή, σας δίνω την ίδια απάντηση. Οι διεθνείς συνθήκες διαμορφώνονται την περίοδο που γίνεται η διαπραγμάτευση μεταξύ των μερών. Το 2016, λοιπόν, η τότε κυβέρνηση, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όφειλε να έχει διαπραγματευτεί έτσι, ώστε η παράταση του μνημονίου να καλύπτει μέχρι το 1800. Όταν βρήκαμε εμείς το μνημόνιο συμφωνημένο, αλλά όχι κυρωμένο, δεν μπορούσε να γίνει καμία μονομερής τροποποίηση. Το να φτάσει στο 1800, είναι ο στόχος μας για την επόμενη 5ετία, για την τρίτη, δηλαδή, υπογραφή συμφωνίας, η οποία θα ξεκινήσει πολύ σύντομα, τους επόμενους μήνες. Διότι 2016 και 5 είναι 2021. Το 2021 είναι πολύ κοντά, άρα, εάν θέλουμε να πετύχουμε νέους όρους, η διαπραγμάτευσή μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ξεκινήσει τάχιστα.
Και επειδή ελέχθη ότι η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν προστατεύει επαρκώς, θα σας θυμίσω αυτό που σας είπα και στην προηγούμενη συνέντευξη, στην προηγούμενη συνάντησή μας, ενάμισι μήνα πριν, ότι οι ποινές, οι αυστηρές ποινές που προβλέπει ο Ν.3028/2002 καταργήθηκαν και ελάφρυναν σημαντικά με την ψήφιση των Ποινικών Κωδίκων που έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση αυτή στο πρώτο νομοσχέδιο που εισήγαγε στη Βουλή προς ψήφιση, επανέφερε τις ποινές στο αυστηρό επίπεδο του Ν.3028/2002.
Επίσης, για πρώτη φορά το Υπουργείο Πολιτισμού ενεργοποιεί την προβλεπόμενη από τον Ν. 3658 ειδική διυπουργική η επιτροπή, ανάμεσα στα Υπουργεία Πολιτισμού, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη, σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων, για τον καλύτερο συντονισμό όλων των ενεργειών που αφορούν την πρόληψη και την παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών. Αυτά εν συντομία ως προς το μνημόνιο.
Το επόμενο θέμα για το οποίο θα ήθελα να σας πω λίγα πράγματα, αφορά την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στην πολιτιστική κληρονομιά. Ήδη σας έχουμε ενημερώσει ότι τον Σεπτέμβρη, με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής για το κλίμα στον Ο.Η.Ε. υπήρξε η ελληνική πρωτοβουλία η οποία αναπτύχθηκε σε ένα προκαταρκτικό event, ένα pre-summit event, πριν την Σύνοδο Κορυφής, όπου η Ελλάδα εξέθεσε την πρωτοβουλία της σχετικά με την σημασία που πρέπει να δώσουμε στις συνέπειες που έχει η κλιματική αλλαγή και τα φαινόμενα που σχετίζονται με αυτήν, στην πολιτιστική κληρονομιά, επιπτώσεις άμεσες και έμμεσες. Και όταν λέμε πολιτιστική κληρονομιά, εννοούμε υλική και άυλη.
Η πρωτοβουλία αυτή της ελληνικής κυβέρνησης βρήκε πολύ θετική ανταπόκριση πολλών κρατών-μελών, ήδη περισσότερα από 40 κράτη έχουν προσυπογράψει την πρωτοβουλία αυτή, το θετικόν της πρωτοβουλίας αυτής, αλλά και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης για το θέμα, ήταν η σύσταση μιας επιτροπής, ακριβώς για την κλιματική αλλαγή και την πολιτιστική κληρονομιά, την οποία συγκροτήσαμε με πολύ συγκεκριμένο αντικείμενο, και η οποία αποτελείται από στελέχη, ειδικούς επιστήμονες της ακαδημαϊκής κοινότητας και του Υπουργείου Πολιτισμού.
Πρόεδρος της επιτροπής είναι ο καθηγητής κ. Κώστας Καρτάλης, Καθηγητής στο Ε.Κ.Π.Α. της Αθήνας, ειδικός για τα θέματα αυτά, ο οποίος είναι και παρών και είναι στη διάθεσή σας, αν θέλετε να απαντήσει σε ερωτήσεις σας στη συνέχεια.
Μέλη αυτής της επιτροπής είναι η κ. Μαργαρίτα Ασημακοπούλου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ε.Κ.Π.Α., η κ. Νικολέττα Βαλάκου, Αρχαιολόγος, και Επίτιμη Διευθύντρια Αρχαιοτήτων, η κ. Μαρία-Ξένη Γαρέζου, η οποία είναι Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη στο Τμήμα Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων και Αρχαιολογικού Κτηματολογίου. Η κ. Μαργαρίτα Κοκκώνη, είναι Περιβαλλοντολόγος, στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού, στη ΔΙΠΚΑ, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ο κ. Χάρης Κοκκώσης, Ομότιμος Καθηγητής Χωροταξίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο κ. Νίκος Μουρτζάς, Διδάκτωρ Γεωλόγος, γνωστός στους περισσότερους εξ ημών από τη θητεία στου στο Κ.Α.Σ. μερικά χρόνια πριν, ο οποίος μελετά συστηματικά την άνοδο της θάλασσας και τη συμπεριφορά βυθισμένων παράκτιων αρχαιολογικών χώρων. Ο κ. Κωνσταντίνος Φρισήρας, είναι ο αρμόδιος Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων, του υπουργείου, και η κ. Βίλλυ Φωτοπούλου, η οποία είναι η Διευθύντρια της Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου και θα έχει συμβολή στο σκέλος που αφορά τις επιπτώσεις στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά.
Το βασικό αντικείμενο της συγκεκριμένης επιτροπής είναι η διαμόρφωση κατευθυντηρίων γραμμών στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δίνοντας βάρος στην ενσωμάτωση της προστασίας και των ειδικών πολιτικών προσαρμογής σε ευρύτερες εθνικές ή περιφερειακές πολιτικές, στα αναγκαία μέτρα πολιτικής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή και την αέρια ρύπανση. Στη σύνδεση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης με τη σύμβαση για την προστασία του κλίματος των Ηνωμένων Εθνών, τη σύμβαση για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO το 1972, τη σύμβαση για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO 2003, την ευρωπαϊκή σύμβαση για το τοπίο από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2000.
Αυτό που μας ενδιαφέρει, είναι να ευθυγραμμιστεί το εθνικό σχέδιο που θέλουμε να προετοιμάσουμε, με τα σχέδια πολιτικής προστασίας. Επίσης, οι βασικές αρχές και οι κατευθύνσεις να περιληφθούν στα σχέδια διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων τα οποία ήδη έχει ξεκινήσει να προετοιμάζει για μείζονα μνημεία το Υπουργείο Πολιτισμού και θα συνεχίσει με έντονη, με μεγάλη έμφαση για την επόμενη περίοδο. Τη σύνδεση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης με το Εθνικό Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2021-2027 καθώς απαιτούν χρηματοδοτικούς πόρους, προκειμένου να υπάρχει επιλεξιμότητα με το ΕΣΠΑ της προηγούμενης περιόδου. Στις νέες απαιτήσεις που διαμορφώνονται για την ενεργειακή επάρκεια και την ποιότητα του εσωτερικού περιβάλλοντος των μουσείων, διότι οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο τους ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία που είναι έξω, αλλά αφορούν και τα μουσεία και τα κινητά μνημεία. Την κατάσταση των εμπλεκομένων στο αντικείμενο της πολιτιστικής κληρονομιάς, πάντα σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, στις δράσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, στον μηχανισμό για την παρακολούθηση και αποτίμηση της εφαρμογής των αναγκαίων μέτρων προσαρμογής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που αφορούν τόσο τα μνημεία, όσο και τον ανθρώπινο παράγοντα. Διότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σχετίζονται και με το πώς πρέπει να διαχειριστεί το Υπουργείο Πολιτισμού και οι αρμόδιοι φορείς και τους επισκέπτες και το ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο εργάζεται στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους. Αντιλαμβάνεστε ότι μία αύξηση θερμοκρασίας η οποία από τη μία πλευρά μπορεί να προκαλέσει βασικές πυρκαγιές στο περιβάλλον των μνημείων, επομένως αυτό σχετίζεται με την προστασία των ίδιων των μνημείων, συγχρόνως, όμως, η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργεί και δυσάρεστες συνθήκες στους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων, οπότε γι' αυτούς θα πρέπει να υπάρξει σχετική πρόνοια.
Να μην πω τίποτα περισσότερο. Είμαστε στη διάθεσή σας και ο κ. Καρτάλης και ο Γενικός Γραμματέας και εγώ και η κ. Γαρέζου που είναι εδώ, για να απαντήσουν σε ερωτήσεις σας. Άλλωστε έχουμε πει και αρκετά πράγματα μετά την παρουσία μας στην Αμερική, στις 21 και στις 23 Σεπτεμβρίου.
Το επόμενο θέμα είναι η απόφασή μας, το 2020, το οποίο συμπίπτει με τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μελίνας Μερκούρη, να χαρακτηριστεί Έτος Μελίνας και να θυμηθούμε, να τα θυμηθούμε, όμως, με μία σύγχρονη λογική, όλα όσα σχετίζονται με τη Μελίνα Μερκούρη, η οποία υπήρξε η μακροβιότερη Υπουργός Πολιτισμού. Πολλά πράγματα που σήμερα είναι αυτονόητα, την εποχή εκείνη ήταν απολύτως πρωτοποριακά. Η δημιουργία των ΔΗΠΕΘΕ, των Δημοτικών Περιφερειακών Θεατών, για παράδειγμα, ήταν μία πρωτοβουλία της Μελίνας. Δεν ξέρω αν οι νεότεροι το ξέρουν, είναι ευκαιρία να τους το θυμίσουμε, αλλά είναι και μία καλή ευκαιρία να τιμήσουμε τη μνήμη της και να φέρουμε τα πράγματα πιο κοντά στο σημερινό γίγνεσθαι. Επειδή η μνήμη έχει σημασία, όταν μπορεί, να βελτιώνει το παρόν και να ενισχύει το μέλλον. Η σύλληψη της Μελίνας για τα ΔΗΠΕΘΕ ήταν τότε πρωτοποριακή, σήμερα οφείλουμε να εκσυγχρονίσουμε το θεσμικό πλαίσιο και τη λειτουργία των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων, αν πραγματικά πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεχίσουν να επιτελούν έναν τέτοιον ρόλο. Νομίζω, λοιπόν, ότι το 2020, κ. Γενικέ, είναι η χρονιά στην οποία πρέπει να καταλήξει το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με τα ίδια τα ΔΗΠΕΘΕ, με τους Δήμους και τις Περιφέρειες ποιο θα είναι το θεσμικό πλαίσιο που θα συντηρήσει και θα προσδώσει δυναμική στα θέατρα για τα επόμενα χρόνια.
Το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα, βεβαίως όλοι γνωρίζουμε ότι είναι άμεσα συνυφασμένο με τη Μελίνα. Η θέση των ελληνικών κυβερνήσεων και φυσικά του Υπουργείου Πολιτισμού διαχρονικά είναι η ίδια. Τα γλυπτά βρίσκονται εκεί που βρίσκονται ως προϊόν κλοπής, άρα, η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει ούτε την κατοχή, ούτε την κυριότητα, ούτε την νομή σε κανέναν άλλο, διότι ακριβώς δέχτηκε προϊόντα κλοπής.
Το 2020 με την αφορμή μίας έκδοσης η οποία αφορά ένα συνέδριο, το οποίο οργανώθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας τον Απρίλιο του 2020, και για την οποία τώρα δουλεύουν στελέχη της Προεδρίας της Δημοκρατίας με το Υπουργείο Πολιτισμού, θα υπάρξει μία κινητοποίηση και μία πρόσκληση των επιτροπών που έχουν δημιουργηθεί σε όλον τον κόσμο, να έρθουν στην Ελλάδα και να συζητήσουμε μαζί την πολιτική και τις κατευθύνσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν για το θέμα αυτό.
Επίσης, υπάρχει πολύ υλικό το οποίο αφορά τη Μελίνα, κοστούμια της, συνεντεύξεις της, αφίσες από τις κινηματογραφικές ταινίες -μερικές από αυτές είναι έργα τέχνης- οι ίδιες οι ταινίες της. Όλα αυτά θα συγκροτήσουν μία μεγάλη έκθεση την οποία θα οργανώσει το Υπουργείο Πολιτισμού μέσα στο 2020, παράλληλα με ένα ξεχωριστό κινηματογραφικό αφιέρωμα και μία σειρά μουσικών εκδηλώσεων.
Τέλος, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα το οποίο είχε έναν πρωτεύοντα ρόλο στην πολιτιστική πρωτεύουσα της Αθήνας, μία ιδέα της Μελίνας, είχε οργανώσει μία μεγάλη έκθεση την οποία εγκαινίασε η Μελίνα. Ήταν από τις βασικές εκθέσεις του τότε εορτασμού. Το 2021, έχουμε την Ελευσίνα ως πολιτιστική πρωτεύουσα, για την οποία θα σας ενημερώσουμε με τον κ. Γιατρομανωλάκη τις αμέσως επόμενες μέρες. Δεν πάει πολύ καλά η Ελευσίνα, έως καθόλου καλά, θα έλεγα, και γι' αυτό πρέπει να σας πούμε πώς είναι η κατάσταση και τι σκοπεύουμε να κάνουμε από εδώ και μετά. Αυτό όμως θα το πούμε σε μία ξεχωριστή συνάντηση. Το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα στον χώρο του στην Οδό Κανάρη θα οργανώσει σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, μία καινούρια έκθεση για τη Μελίνα.
Είναι προφανές ότι ο όλος εορτασμός του έτους δεν γίνεται μόνο από το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά γίνεται σε απόλυτη συνεργασία και ταύτιση με το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη. Η κ. Μανουέλα Παυλίδου και ο κ. Χριστόφορος Αργυρόπουλος, η κ. Παυλίδου είναι εδώ παρούσα μαζί με τον κ. Λιόντο, ο οποίος είχε γνωρίσει πολύ καλά τη Μελίνα και συνεχίζει να υποστηρίζει το ίδρυμα, εννοείται ότι θα είναι μέλη της τιμητικής επιτροπής, όπως μέλος της τιμητικής επιτροπής θα είναι ο κ. Λιγνάδης, ηθοποιός, σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, υπό την προεδρία του πρώην Υπουργού Πολιτισμού του κ. Ζακ Λανγκ. Και η κ. Παυλίδου και εγώ είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε απάντηση σε ερώτησή σας.
Επίσης, να θυμίσω ότι το 2020 τιμούμε έναν άλλον μεγάλο, τον Αντώνη Σαμαράκη. Η κήρυξη του 2002 ως Έτος Αντώνη Σαμαράκη είχε αποφασιστεί από την κ. Ζορμπά ως Υπουργό Πολιτισμού, η οποία είχε συγκροτήσει και την επιτροπή, η οποία θα ασχοληθεί με το αφιερωματικό έτος, η οποία αποτελείται από τον κύριο, σας το θυμίζω γιατί είχε δημοσιοποιηθεί, από τον κ. Βασίλη Σαμπατακάκη, τον κ. Κώστα Καραβίδα. Ο κ. Σαμπατακάκης είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, ο κ. Κώστας Καραβίδας διδάσκει στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και είναι Κριτικός Λογοτεχνίας. Τον κ. Χρήστο Χωμενίδη, τον γνωστό συγγραφέα, την κ. Μαρία Βλασσοπούλου, Διευθύντρια του Τμήματος της Μπενακείου Βιβλιοθήκης και των Συλλογών Πολιτικών Προσωπικοτήτων στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, την κ. Σίσσυ Παπαθανασίου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Γραμμάτων του Υπουργείου, με αναπληρωτή τον κ. Γιώργο Περράκη, Προϊστάμενο του Τμήματος Γραμμάτων και Βιβλίου της Διεύθυνσης Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σήμερα εδώ μαζί μας, μας κάνει την ιδιαίτερη τιμή να βρίσκεται παρούσα η κ. Ελένη Σαμαράκη, η οποία συνεργάζεται σε όλα τα επίπεδα για την πραγματοποίηση των εκδηλώσεων για το «Έτος Σαμαράκη» που θα περιλαμβάνει ένα αφιερωματικό λεύκωμα με θέμα «Αντώνης Σαμαράκης, ο άνθρωπος και συγγραφέας. Ο 20ος αιώνας στην Ελλάδα και στον κόσμο». Αντίστοιχη έκθεση θα οργανωθεί στην Αθήνα με τη συνεργασία της Βουλής των Ελλήνων, η οποία έχει το Αρχείο Σαμαράκη. Μία σειρά από εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο που θα αφορούν προβολές ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους εμπνευσμένες από το έργο του Σαμαράκη, θεατροποιημένες αναγνώσεις και παραστάσεις για το έργο του, δημιουργία νέων έργων εμπνευσμένων από το έργο του μεγάλου συγγραφέα. Θα υπάρξουν πρόδρομες εκδηλώσεις στο Λονδίνο και στο Παρίσι σε συνεργασία με τις έδρες Ελληνικών Σπουδών, τις πρεσβείες και τα πολιτιστικά ιδρύματα. Ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα «Ο Αντώνης Σαμαράκης και η μικρή φόρμα». Και από εκεί και πέρα το Υπουργείο Πολιτισμού δια της επιτροπής της συγκεκριμένης θα συνεργαστεί όπου η ποιότητα είναι υψηλή και όπου υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας με όλους όσους θελήσουν να πραγματοποιήσουν εκδηλώσεις ανάλογες προς τιμήν και εις μνήμην του Αντώνη Σαμαράκη. Επαναλαμβάνω, η λέξη «μνήμη» όταν μιλάμε για τέτοιες προσωπικότητας είναι άμεσα συνυφασμένη με το παρόν και κυρίως με το μέλλον μας, με το εκάστοτε παρόν και με το μέλλον.
Για το τελευταίο θέμα, και εδώ θα σταματήσω, ήθελα να σας ενημερώσω είναι ότι ενδεχομένως να έχετε δει στην αυριανή διάταξη του ΚΑΣ, την οποία έχει υπογράψει από την Παρασκευή ο Γενικός Γραμματέας, ο κ. Διδασκάλου, υπάρχει ως θέμα η τροποποίηση της ΚΥΑ που αφορά τον καθορισμό αντιτίμου επίσκεψης οργανωμένων αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, μνημείων και μουσείων, απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής αντιτίμου.
Αυτή είναι μία απόφαση, μία ΚΥΑ, η οποία έχει δημοσιευθεί την 1η Ιουλίου του 2019, 7 μέρες δηλαδή πριν τις εκλογές, βάσει γνωμοδότησης του ΚΑΣ στις 13-3-2019. Μεσολάβησαν αρκετοί μήνες και εντωμεταξύ εξαγγέλθηκαν εκλογές προκειμένου να υπογραφεί αυτή η απόφαση, η οποία δεν εφαρμόστηκε αμέσως, αλλά προέβλεπε χρόνο εφαρμογής την 1η Νοεμβρίου του 2019. Όποτε και αν γινόντουσαν οι εκλογές, Ιούλιο ή Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, την 1η Νοεμβρίου θα είχαν γίνει. Επομένως η προηγούμενη Κυβέρνηση κληροδότησε στην όποια νέα Κυβέρνηση μία βραδυφλεγή βόμβα, η οποία ήταν δεδομένο ότι θα δημιουργούσε πλήθος διαμαρτυριών, όπως και προκάλεσε. Ομολογώ ότι δεν μπόρεσα να βρω διαμαρτυρίες τον Μάρτιο ή τον Ιούλιο. Οι διαμαρτυρίες διατυπώθηκαν τώρα, ενόψει της εφαρμογής.
Η ΚΥΑ αυτή έθετε μία σειρά περιορισμών. Δεν θα σας πω τους περιορισμούς. Θα σας πω αυτά τα οποία εμείς προτείνουμε και τα οποία αύριο ο κ. Διδασκάλου θα θέσει υπόψη του ΚΑΣ για την κατά νόμον γνωμοδότηση. Καταρχήν θεωρούμε ότι άτομα τα οποία έχουν προβλήματα αναπηρίας, ανεξαρτήτως του βαθμού αναπηρίας, θα πρέπει να έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία. Ελεύθερης πρόσβασης, εννοείται. Σας έχω ξαναπεί ότι θεωρούμε ότι είναι εξαιρετικά υποτιμητικό, το έχω πει και στις προγραμματικές δηλώσεις, να ζητάμε στην είσοδο αρχαιολογικών χώρων και μουσείων πιστοποιητικά αναπηρίας. Γι' αυτό και η νέα αυτή πρόβλεψη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό, σας το έχω ξαναπεί, ο στόχος μας είναι μέσα στο 2020 να υπάρξει μία ψηφιακή κάρτα πολιτισμού, η οποία θα αντικαταστήσει και την παλιά κάρτα πολιτισμού, αυτή η οποία είχε θεσπιστεί επί Ευάγγελου Βενιζέλου και καταργήθηκε 3 χρόνια πριν, το 2016 καταργήθηκε, προκειμένου όσοι δικαιούνται, επομένως και τα άτομα με αναπηρία, να μπορούν με την απλή αυτή κάρτα, χωρίς προσβλητικές διαδικασίες, να μπαίνουν ελευθέρας στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία.
Επίσης, διευρύνεται το δικαίωμα δωρεάν πρόσβασης, το οποίο έχουν τα μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, και στα αντίστοιχα επιμελητήρια των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ενιαίου οικονομικού χώρου. Επαναφέρουμε δηλαδή μία διάταξη την οποία είχαμε στην ΚΥΑ την αντίστοιχη το 2011, η οποία στην ουσία καταργείται με την ΚΥΑ του 2019. Αυτό συμβαίνει για ένα πολύ απλό λόγο. Οι Έλληνες πολίτες είναι Ευρωπαίοι πολίτες, επομένως δεν μπορεί να υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση των Ελλήνων Ευρωπαίων από τους λοιπούς Ευρωπαίους.
Επίσης, με την απόφαση της 1ης Ιουλίου του 2019, της απόφασης Ζορμπά, καταργείται το δικαίωμα ελεύθερης εισόδου στους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το επαναφέρουμε αυτό και το επαναφέρουμε όχι τυχαία, αλλά διότι θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο κοινό πρέπει να έχει επαφή με αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία και αυτό εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό του Υπουργείου για την ενίσχυση της πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά ατόμων της τρίτης ηλικίας. Μετά από λίγο καιρό θα σας ανακοινώσουμε κάποιες δράσεις που αφορούν τη ψυχική υγεία. Ένα από τα βασικά αντικείμενα θεραπευτικά σε πρόσωπα και ηλικίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχολογικά, η μοναξιά, η απομόνωση, είναι ο πολιτισμός. Επομένως, το να επαναφέρουμε τη δωρεάν πρόσβαση στους συνταξιούχους, ανταποκρίνεται σε μία συγκεκριμένη πολιτική.
Η απόφαση Ζορμπά κατήργησε το δικαίωμα ελεύθερης εισόδου στους πτυχιούχους των ιστορικών και αρχαιολογικών τμημάτων των φιλοσοφικών σχολών, των σχολών αρχιτεκτονικής, των σχολών καλών τεχνών, των σχολών συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνικών συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης της ημεδαπής ή ισοτίμων σχολών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στους κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων των σχολών αυτών, των πτυχιούχων μουσειακών σπουδών των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ημεδαπής και αλλοδαπής, Ευρωπαϊκής Ένωσης εννοώ αλλοδαπής, καθώς και τους κατόχους των μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων των σχολών αυτών. Επαναφέρουμε αυτές τις δύο διατάξεις. Υπήρχαν, καταργήθηκαν, τις επαναφέρουμε, γιατί για μας είναι αυτονόητο να καταργηθεί, καθώς οι συγκεκριμένοι άνθρωποι σχετίζονται απολύτως με το αντικείμενο του Υπουργείου Πολιτισμού και για μας οι άνθρωποι αυτοί είναι οι φυσικοί μας σύμμαχοι.
Επειδή κάπου υπάρχει μία πρόβλεψη η κάρτα αυτή να αλλάζει κάθε 3 χρόνια, θέλουμε μέσα στη ψηφιακή κάρτα που σας είπα αυτό τον όρο να τον καταργήσουμε. Δεν υπάρχει λόγος να ταλαιπωρούμε ανθρώπους κάθε 3 χρόνια να προσκομίζουν πτυχίο.
Οι φοιτητές και οι σπουδαστές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ενιαίου Οικονομικού Χώρου περιλαμβάνονται πλέον στην κατηγορία των νέων έως 25 ετών οι οποίοι δικαιούνται δωρεάν είσοδο. Η προσέγγιση αυτή διευρύνει τους δικαιούχους, καθώς δεν περιορίζεται μόνο στους φοιτητές των πανεπιστημίων ή των στρατιωτικών σχολών, αλλά απευθύνεται γενικά σε Έλληνες και Ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι είναι νέοι. Και το κοινό αυτό, το νεανικό κοινό, το θέλουμε.
Κάποιος βέβαια θα έρθει να πει: Μα όλο αυτό αποβαίνει εις βάρος των δημοσίων οικονομικών, διότι το Υπουργείο Πολιτισμού και το Ταμείο Αρχαιολογικών Χώρων χάνουν κάποια σημαντικά χρήματα. Καταρχήν να τονίσω για άλλη μία φορά και το λέω εγώ που υποστηρίζω σταθερά ότι ο πολιτισμός είναι οικονομικό μέγεθος, είναι αναπτυξιακό εργαλείο, είναι ανάπτυξη, ότι η τιμολογιακή πολιτική στα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία δεν μπορεί να είναι μόνο εισπρακτική πολιτική. Πρέπει να αφορά σε ευρύτερες κοινωνικές, αναπτυξιακές και περιφερειακές πολιτικές.
Και να σας δώσω ένα παράδειγμα, έναν αριθμό, να σας πω ότι την Ημέρα Τουρισμού, πριν από μερικές μέρες που ήταν η Ημέρα Τουρισμού, στην Ακρόπολη οι επισκέπτες έφτασαν περίπου τις 21.000. Αυτό χοντρικά σημαίνει περίπου 190.000-195.000 έσοδα. Σας βεβαιώ ότι όταν υπήρχε το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτές όλες τις κατηγορίες σε καμία περίπτωση ο αριθμός αυτών των ομάδων που θέλουμε να εντάξουμε και μας ενδιαφέρουν να εντάξουμε στην πολιτική του πολιτισμού δεν έφτασε το νούμερο αυτό. Σας το λέω απλώς για να έχουμε μία τάξη μεγέθους όταν λέμε δωρεάν εισιτήρια και όταν αποφασίζουμε κάποιες μέρες του χρόνου να είναι χωρίς εισιτήριο η επίσκεψη.
Δεν έχω να πω κάτι άλλο. Είμαστε στη διάθεσή σας και τα μέλη των επιτροπών που είναι παρόντα, ο καθηγητής κ. Καρτάλης, η κ. Παυλίδου. Είναι η κ. Γαρέζου εδώ που είναι επίσης μέλος της επιτροπής, οι δύο Γενικοί Γραμματείς και εγώ για τις ερωτήσεις σας. Και η κ. Ελένη Σαμαράκη βέβαια, αν θέλει κάτι να πει περισσότερο από αυτά που είπα, εννοείται, επαναλαμβάνω, μας τιμά με την παρουσία της και τη συνεργασία της με την αρμόδια Διεύθυνση και την αρμόδια Επιτροπή για τον εορτασμό του «Έτους Σαμαράκη».
Παρακαλώ.
...
