Κατά τη σημερινή συζήτηση στη Βουλή, του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού "Κύρωση της διά ανταλλαγής ρηματικών διακοινώσεων συμφωνίας περί παρατάσεως του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, σχετικά με την επιβολή εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού και βυζαντινού εκκλησιαστικού εθνολογικού υλικού μέχρι και τον 15ο αιώνα μ.Χ. της Ελληνικής Δημοκρατίας" η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη τοποθετήθηκε επί των θεμάτων του σχεδίου νόμου και έθεσε μία σειρά από ζητήματα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ακολουθεί η ομιλία της Υπουργού:
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ (Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού): Κύριοι Βουλευτές, κατ' αρχήν πριν μπούμε στην ουσία συγκεκριμένης κύρωσης της συμφωνίας, να πω δυο-τρεις γενικές αρχές και ευχαρίστως στο τέλος να απαντήσω και στα επιμέρους θέματα, τα οποία ετέθησαν.
Πρώτα-πρώτα, να θυμίσω, μιας που μιλάμε για μία κύρωση συμφωνίας που αφορά παράνομες δραστηριότητες, ότι λίγο καιρό πριν τις εκλογές του Ιουλίου, με την ψήφιση των ποινικών κωδίκων από την προηγούμενη Κυβέρνηση, οι ποινές για τους αρχαιοκάπηλους μειώθηκαν σημαντικά.
Αυτή η Κυβέρνηση λοιπόν, για την οποία ακούσαμε διάφορα πράγματα, το πρώτο πράγμα που έκανε και χωρίς να περιμένει τη συνολική αναθεώρηση των κωδικών, ακριβώς επειδή έχει τις ευαισθησίες που έχει, ήταν το εξής: Στον πρώτο νόμο που έφερε προς ψήφιση επανέφερε τις ποινές στις πολύ αυστηρότερες που προβλέπει ο ν.3028/2002. Το θυμίζω διότι η Αξιωματική Αντιπολίτευση ουδέν είπε περί αυτού. Είχαμε ελάφρυνση ποινών και επανήλθαν οι ποινές με τα πρώτα νομοσχέδια αυτής της Κυβέρνησης.
Δεύτερον, δεν θα είχα απολύτως καμία αντίρρηση οποιαδήποτε στιγμή κρίνετε ότι πρέπει να συζητήσουμε οτιδήποτε αφορά την πολιτική του πολιτισμού και το Υπουργείο Πολιτισμού στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, να ξέρετε ότι θα ανταποκριθώ με απόλυτη χαρά και προτεραιότητα.
Τρίτον, να σας ενημερώσω για κάτι που δεν ξέρετε. Για πρώτη φορά σε συνεργασία με τα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη ενεργοποιούμε διυπουργική επιτροπή που έχει συσταθεί με το ν.3658 και αφορά ακριβώς τα θέματα της αρχαιοκαπηλίας και πώς μπορούν τα Υπουργεία να συντονιστούν καλύτερα.
Τέταρτον, όπως είπαμε ήδη στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, άμεση προτεραιότητά μας είναι η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της λειτουργίας της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, με δεδομένο ότι διεθνώς το πλέον επιτυχημένο πρότυπο είναι αυτό που έχει εφαρμοστεί τα τελευταία σχετικά χρόνια στην Ιταλία.
Ήδη λοιπόν, σε αυτό το διάστημα των εκατό ημερών έχουν γίνει οι απαραίτητες επαφές με την ιταλική πλευρά και μέσα στο χρόνο θα μεταβεί κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Πολιτισμού στη Ρώμη, προκειμένου να αντλήσει τεχνογνωσία, διότι ήδη από το 2008 που έχει δημιουργηθεί το πλαίσιο αυτό, στη δεκαετία που έχει μεσολαβήσει, η τεχνολογία έχει κάνει άλματα. Αν λοιπόν θέλουμε να είμαστε σωστοί στα θέματα προστασίας, δεν μπορεί να μένουμε πλέον μόνο στο ανθρώπινο δυναμικό. Οφείλουμε να προσαρμοστούμε και στην τεχνολογία που βοηθάει ουσιαστικά τέτοιου είδους παράνομες δραστηριότητες.
Τέλος, να θυμίσω απλώς ότι την περίοδο 2000-2014, το Υπουργείο Πολιτισμού, κυρίως οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, πραγματοποίησαν χίλια τετρακόσια εννέα έργα, προϋπολογισμού 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους -μένω σε αυτό, διότι το έχω πρόσφατο στο μυαλό μου- σε έργα προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης αρχαιολογικών πόρων. Για τα δεδομένα των πιστώσεων που διατίθενται διαχρονικά στη μεγάλη ιστορική διάρκεια του νεοελληνικού κράτους είναι πρωτοφανές αυτό το ποσό.
Πάμε λοιπόν, στα θέματα της συγκεκριμένης συμφωνίας. Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η αποτελεσματική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας προϋποθέτει την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση από το κανονιστικό υπόβαθρο, δηλαδή τη θέσπιση κατάλληλων κανόνων δικαίου σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο ως την πρακτική εφαρμογή, δηλαδή την προληπτική προστασία, την αποτελεσματική καταστολή και τη διεθνή συνεργασία.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα διασφαλίζεται αυξημένο επίπεδο προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος και το ίδιο το Σύνταγμα ανάγει την προστασία του σε υποχρέωση του κράτους, σε δικαίωμα του καθενός, ενώ δίνει μία ιδιαίτερα μεγάλη δυναμική, θεωρώντας ότι η προστασία συνδέεται άμεσα με τις βασικές αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.
Ο συνταγματικός νομοθέτης απευθύνεται κατά τρόπο δεσμευτικό και στις τρεις εξουσίες. Αυτό σημαίνει ότι ο κοινός νομοθέτης οφείλει να θεσπίσει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος και η διοίκηση με τη σειρά της να λάβει τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Υπουργού)
Κύριε Πρόεδρε, είναι αδύνατον να απαντήσω σε όλα αυτά που πρέπει και να τοποθετηθώ στο χρόνο των πέντε λεπτών. Θα κάνω, λοιπόν λίγο κατάχρηση της υπομονής σας.
Το τι σημαίνει προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς το ξέρουμε όλοι και μπορεί κανείς να το δει ανατρέχοντας στο ν.3028/2002 και δεν έχει νόημα να το επαναλάβουμε. Όπως επίσης, τις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών τις ξέρουμε από το ν.3658/2008, άρα ας μην επαναλάβουμε ούτε αυτές.
Όμως, η διεθνοποίηση των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, καθιστά αναγκαία την οργάνωση της προστασίας του πολιτικού περιβάλλοντος σε διεθνές επίπεδο. Σε αυτό το περιβάλλον προεξάρχουσα θέση μεταξύ των σχετικών διεθνών συμβάσεων κατέχει η σύμβαση της UNESCO του 1970, την οποία η Ελλάδα έχει κυρώσει το 1980.
Σύμφωνα με το άρθρο 9 της ως άνω συμβάσεως, κάθε κράτος-μέλος του οποίου η πολιτιστική κληρονομιά βρίσκεται σε κίνδυνο εξαιτίας αρχαιολογικών ή εθνολογικών διαρπαγών μπορεί να κάνει έκκληση προς άλλα κράτη-μέλη για τη λήψη προστατευτικών μέτρων. Στο πλαίσιο αυτό και επειδή στις Ηνωμένες Πολιτείες το εμπόριο των αρχαιοτήτων είναι ανεπτυγμένο, το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε το 2002 την προετοιμασία της υποβολής του αιτήματος προς τις αρμόδιες αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών.
Για να μην επαναλαμβανόμαστε, η ελληνική Κυβέρνηση υπέγραψε το 2011 το μνημόνιο, το μνημόνιο ετέθη σε ισχύ από το Νοέμβριο του 2011 για πέντε χρόνια. Ο βασικός στόχος του μνημονίου είναι η προστασία των πολιτιστικών αγαθών, τα οποία είναι προϊόντα λαθρανασκαφής και παράνομης εξαγωγής από την Ελλάδα, με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εν λόγω προστασία επιτυγχάνεται με την επιβολή περιορισμών στην εισαγωγή πολιτιστικών αγαθών ελληνικής προέλευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις αμερικανικές τελωνειακές και λοιπές αρχές. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται να αποτραπεί η λεηλασία άγνωστων αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα και κατά συνέπεια η παράνομη διακίνηση και η εμπορία των ελληνικών αρχαιοτήτων στο αμερικανικό έδαφος.
Επειδή πολλά ακούστηκαν για τον κατάλογο και για το χρονικό εύρος που καλύπτει η συμφωνία, σας ενημερώνω ότι το θέμα της κατάρτισης του καταλόγου των απαγορευμένων προς εισαγωγή ελληνικών πολιτιστικών αγαθών, προέκυψε μετά από μακρά και επίπονη διαπραγμάτευση και των δύο πλευρών, κυρίως της ελληνικής πλευράς, και είχε στόχο τα αντικείμενα που θα υπαχθούν σε αυτόν να μπορούν να προσδιορίζονται αφενός μεν ως ελληνικά έργα τέχνης και αφετέρου να μην ανήκουν στις κατηγορίες που ήδη από την αρχαιότητα αποτελούσαν προϊόντα εμπορίου και βρίσκονται κοντά κατά μεγάλες ποσότητες και σε εδάφη εκτός της σημερινής ελληνικής επικράτειας, δηλαδή στην Ιταλία, στην Τουρκία και στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο.
Ιδιαίτερη επιτυχία της Ελλάδας -και αυτό δεν πρέπει να το παραγνωρίζει κανείς- ήταν η συμπερίληψη και το 2011 και τώρα σε αυτόν τον κατάλογο των νομισμάτων, καθώς το νόμισμα είναι άμεσα συνυφασμένο με το εμπόριο και κατά συνέπεια είναι ένα πολιτιστικό αγαθό, που κυκλοφορούσε ήδη στην αρχαιότητα. Είναι ενδεικτικό ότι στη δημόσια διαβούλευση στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την περίοδο ανανέωσης του μνημονίου, η συντριπτική πλειοψηφία, το 88% επί συνόλου διακοσίων επτά σχολείων όσων τοποθετήθηκαν ήταν αρνητική στην ανανέωση και ζητούσε να αρθούν οι περιορισμοί που αφορούσαν τα νομίσματα.
Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό που και στην ανανέωση περιλαμβάνονται τα νομίσματα.
Η δεύτερη επισήμανση αφορά το πεδίο εφαρμογής του μνημονίου. Ήδη ετέθη και στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και σήμερα το χρονικό όριο του 15ου αιώνα. Η παρατήρηση αυτή είναι σωστή. Βεβαίως, πρέπει να διευρυνθεί.
Θέλουμε η προστασία να επεκτείνεται μέχρι το 1830 και σε κάθε περίπτωση μέχρι το 1800. Όμως, το κανονιστικό περιεχόμενο του μνημονίου αποκρυσταλλώθηκε το 2016. Η προηγούμενη κυβέρνηση, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είχε την ευθύνη να επεκτείνει το χρονικό όριο.
Σε διεθνές επίπεδο αυτά τα πράγματα δεν αλλάζουν μετά την ανταλλαγή των ρηματικών διακοινώσεων. Αυτό το οποίο μπορούμε να πούμε είναι ότι στη διαδικασία που ξεκινάμε από τώρα για την ανανέωση της προσεχούς περιόδου, το θέμα της διεύρυνσης των χρονικών ορίων προφανώς μπαίνει σε απόλυτη προτεραιότητα.
Επομένως, θα μας κρίνετε από το αν πετύχουμε το 1800 ή όχι μετά από κάποια χρόνια.
Είναι αδύνατον να υπάρξει μονομερής τροποποίηση μετά από τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου της συμφωνίας. Ελέχθη και από τους προηγούμενους κυρίους Βουλευτές ότι έχουν γίνει επαναπατρισμοί. Το είπε και ο εισηγητής, άλλωστε. Δεν θα μπω στη διαδικασία να τους επαναλάβω για να μην παίρνουμε περισσότερο χρόνο.
Αυτό το οποίο θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού πάρα πολλές φορές γίνεται πιεστικό και πιέζει κυρίως τις δικαστικές αρχές για θέματα προκειμένου να τελεσφορήσουν και να καρποφορήσουν εθνικές διεκδικήσεις σε ό,τι αφορά τον επαναπατρισμό. Όμως, το Υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει την ευθύνη για τυχόν καθυστερήσεις της Δικαιοσύνης.
Η υπόθεση της Σχοινούσας -επειδή αναφέρθηκε- αφορά καθυστερήσεις στο επίπεδο της Δικαιοσύνης. Η υπόθεση έχει δικαστεί σε πρώτο βαθμό, έχει γίνει έφεση και από εκεί και πέρα υπάρχει εκκρεμότητα. Το Υπουργείο Πολιτισμού στην υπόθεση της Σχοινούσας έχει εξαντλήσει και τα τυπικά όρια των διαδικασιών που προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο, ελληνικό και διεθνές, εάν σκεφτεί κανείς με πόση επιμονή και επιμέλεια, από το 2006 διαχρονικά -και το τονίζω- μέχρι σήμερα, πιέζει για την περίφημη συλλογή Σάιμς – Μιχαηλίδη προκειμένου να επιστρέψουν ό,τι μπορεί να επιστρέψει σε αρραγή συνεργασία με το ιταλικό κράτος, που και εκείνοι έχουν αντίστοιχα συμφέροντα και επιθυμούν προφανώς την επιστροφή των αγαθών τους.
Για να πάμε πάλι λίγο πίσω στο θέμα του μνημονίου θα ήθελα να πω πως οι αρμόδιες αμερικανικές αρχές υποβάλλουν τακτικά αιτήματα ελέγχου υλικού στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή στη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης.
Βλέπει κανείς ότι τα αιτήματα και η συνδρομή που ζητούν οι αμερικανικές αρχές ενισχύεται, αυξάνεται. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία προχωρά σωστά. Όμως, αυτό το οποίο ενδιαφέρει κυρίως, και αυτή είναι η μέγιστη σημασία αυτού του είδους των συμβάσεων και του συγκεκριμένου μνημονίου, είναι η γενική πρόληψη.
Η επιβολή εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού υλικού στις Ηνωμένες Πολιτείες ενισχύει πρωτίστως το να λειτουργεί προληπτικά και αποτρεπτικά στην παράνομη διακίνηση. Διότι, όσοι γνωρίζουν το τι συμβαίνει πλέον στα αμερικανικά τελωνεία, αποτρέπονται ab initio από την απόπειρα εισαγωγής παρανόμως κτηθέντος αρχαιολογικού υλικού.
Επίσης, είναι σταθερή και αταλάντευτη πρακτική μας ότι σε κάθε περίπτωση εντοπισμού παράνομης διακίνησης πολιτιστικού αγαθού προβαίνουμε στην αναζήτηση όλων των απαραίτητων στοιχείων για την τεκμηρίωση της παράνομης διακίνησής του και εν συνεχεία στην άμεση υποβολή αντίστοιχων αιτημάτων επαναπατρισμού, βάσει της εθνικής νομοθεσίας και του διεθνούς δικαίου, χωρίς να περιοριζόμαστε από τη χρονική διάρκεια εφαρμογής του μνημονίου.
Το συγκεκριμένο μνημόνιο είναι ενισχυτικό. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε προγενέστερα πολιτιστικά αγαθά. Όμως, αυτό το οποίο απαιτούν, και το ελληνικό δίκαιο και κυρίως οι διεθνείς συμβάσεις, είναι να υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να τεκμηριώνουν το πού βρέθηκε, πού καταγράφηκε, τον αριθμό καταγραφής, τη δήλωση κλοπής. Δεν είναι απλά τα πράγματα αυτά και όσοι ασχολούνται συστηματικά οφείλουν να το ξέρουν.
Δυστυχώς, το ξέρουμε ότι τα περισσότερα αρχαία που δημοπρατούνται είναι προϊόντα λαθρανασκαφών και μάλιστα λαθρανασκαφών αρκετών δεκαετιών πριν. Εάν δει κανείς τα διεθνή στοιχεία, τα οποία δημοσιεύονται σε επιστημονικού περιεχομένου έντυπα, θα δει ότι συνήθως τα αντικείμενα εμφανίζονται στην αγορά μετά από δεκαπέντε ή και είκοσι χρόνια από την ημέρα της κλοπής τους.
Αν θέλετε μπορούμε να κάνουμε πολύ μακρά συζήτηση γιατί συμβαίνει αυτό το πράγμα.
Για δε πολλά πράγματα τα οποία ακούστηκαν, να πούμε ότι ό,τι σχετίζεται με την αρχαιοκαπηλία δεν αφορά πράγματα τα οποία κινούνται εκτός του ελλαδικού χώρου.
Για παράδειγμα άκουσα ότι οι Κούροι της Τενέας το 2010 επεστράφησαν, δεν επεστράφησαν, διότι οι Κούροι δεν βγήκαν ποτέ. Οι Κούροι της Τενέας ήταν προϊόν λαθρανασκαφής που οι συντονισμένες ενέργειες την εποχή εκείνη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Πολιτισμού εμπόδισαν την πώληση και την εξαγωγή τους.
Και έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα τα οποία έχουν συμβεί. Έχουμε για παράδειγμα τις Χρυσές Μάσκες από τη Χαλκιδική, που πάλι έγιναν συντονισμένες προσπάθειες των δύο Υπουργείων, το 2011 και το 2012. Έχουμε τον Χάλκινο Αλέξανδρο το 2009-2010 που και πάλι συντονισμένες επιχειρήσεις απέτρεψαν την εξαγωγή τους. Είναι πολύ μακρύς ο κατάλογος. Ευχαρίστως να σας ενημερώσω. Θεωρώ, όμως, ότι θα σας πάρω πάρα πολύ χρόνο.
Να πάμε πάλι πίσω στο μνημόνιο. Το μνημόνιο, λοιπόν, προσφέρει μία επιπλέον νομική βάση και οπωσδήποτε ενισχύει την ασφάλεια δικαίου αναφορικά με τη σχέση μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν θέτει, όμως, κατ' ουδένα τρόπο περιορισμούς de jure ή de facto στη διεκδικητική μας προσπάθεια. Απόδειξη αυτού είναι οι επαναπατρισμοί, που είναι πολλοί από το 2011 και μετά, και οι οποίοι αφορούν πολιτιστικά αγαθά που είχαν διακινηθεί παράνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν την εφαρμογή του μνημονίου, ενώ αντίστοιχες διεκδικήσεις είναι σε εξέλιξη τόσο για αντικείμενα που διακινήθηκαν κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του μνημονίου, όσο και για αντικείμενα που διακινήθηκαν πριν από αυτά.
Πέραν των άλλων διατάξεων, το μνημόνιο προβλέπει δέσμη μέτρων που συντείνουν στην προστασία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς σε αρμονία με την τελεολογία των σχετικών συνταγματικών και εσωτερικών διατάξεων που αναφέραμε και προηγουμένως.
Η Ελλάδα προβλέπεται να κάνει πράγματα τα οποία βεβαίως πρέπει να τα κάνει: Πρέπει να επιδιώκει την ενίσχυση του ελέγχου και της προστασίας χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης ρυθμίσεων όπως είναι για παράδειγμα η χρήση των ανιχνευτών μετάλλου. Πρέπει να συνεχίσει να επιδιώκει την καταγραφή των συλλογών και την καταγραφή των εκκλησιών και των συλλογών τους. Γίνονται αυτά τα πράγματα, αλλά αν κάνουμε μία ογκομετρική προσέγγιση του τι περιέχουν τα ελληνικά μουσεία και οι αποθήκες, μιλάμε για έναν αριθμό εκατομμυρίων κινητών αντικειμένων τα οποία μπροστά έχουν διψήφιο νούμερο. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται χρόνος, κονδύλια και συστηματική προσπάθεια.
Σας βεβαιώ και θα ήταν υποτιμητικό για τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, όχι για τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες, αλλά για τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, που λειτουργούν με ιδιαίτερη αφοσίωση, να λέμε ότι δεν γίνεται τίποτε, ότι δεν υπάρχει τίποτε. Το να τα βάζουμε όλα χύμα και να τα ανακατεύουμε, μηδενίζοντας συλλογική προσπάθεια, αν μη τι άλλο είναι υποτιμητικό για τους ίδιους τους λειτουργούς.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Λαμπρούλης): Κυρία Υπουργέ, πόσο χρόνο θα χρειαστείτε;
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ (Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού): Θέλω πέντε λεπτά ακόμα, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Λαμπρούλης): Αν γίνεται να τα περιορίσετε, κυρία Υπουργέ.
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ (Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού): Ευχαρίστως, να τα περιορίσω, κύριε Πρόεδρε, αλλά δεν θα απαντήσω σε επιμέρους θέματα τα οποία ελέγχθησαν, αλλά μπορούμε να το κάνουμε σε μία Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, οπότε να μην υπάρχουν περαιτέρω καθυστερήσεις.
Αυτό το οποίο θέλω να πω είναι ότι και στο παρελθόν και ήδη τώρα, ενώ βρισκόμαστε στη διαδικασία αυτής της κύρωσης, η αμερικανική πλευρά διοργάνωσε -και χθες έμαθα ότι προτίθεται σε συνεργασία με το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού να συνεχίσει- μία σειρά από εργαστήρια, τα λεγόμενα workshops, στα οποία συμμετέχουν στελέχη της Homeland Security Investigation και στελέχη των ελληνικών διωκτικών αρχών και του Υπουργείου Πολιτισμού.
Αυτό ας μην το παραγνωρίζουμε, διότι εάν πραγματικά θέλουμε να λειτουργήσουν οι συμφωνίες, πρέπει να υπάρχει ώσμωση ανάμεσα στις διαδικασίες των χωρών και των υπηρεσιών.
Αυτό το οποίο θα ήθελα να επισημάνω, γιατί και αυτό ελέχθη, είναι ότι το μνημόνιο έπρεπε να είχε ανανεωθεί το 2016 και μεσολάβησαν τρία χρόνια.
Θέλω να σας καθησυχάσω ότι, παρά το γεγονός ότι θα έπρεπε το 2016 να έχει κυρωθεί το Μνημόνιο, επί της ουσίας στην προστασία δεν υπήρξε κανένα κενό. Διότι οι υπηρεσίες των Υπουργείων Πολιτισμού και Εξωτερικών, με βάση τις ρηματικές διακοινώσεις, κατοχύρωσαν το μεσοδιάστημα. Το θέμα μας είναι ότι πολύ γρήγορα, ήδη από τώρα που κυρώνουμε την πενταετία, πρέπει να πάμε στην επόμενη διαπραγμάτευση. Επομένως, τίποτα δεν χάθηκε.
Καταλήγοντας, θεωρώ ότι η κύρωση αυτής της Συμφωνίας είναι ένα απαραίτητο καθήκον του Κοινοβουλίου, στο πλαίσιο του σεβασμού και της υλοποίησης των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας.
Είναι ευκαιρία να σφυρηλατήσουμε, μέσα και από τη συγκεκριμένη κοινοβουλευτική διαδικασία, αυτό το οποίο νομίζω ότι εντέλει όλοι επιθυμούμε, αλλά ενδεχομένως άλλοι λόγοι μας αναγκάζουν να διαφωνούμε: Μία αρραγή εθνική στάση για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς από παράνομες ενέργειες, από τα διεθνή αρχαιοκαπηλικά κυκλώματα, τα οποία, είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει, παραμένουν κραταιά και αφορούν όλες τις χώρες οι οποίες έχουν αρχαίους πολιτισμούς.
Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία σήμερα της Ελληνικής Βουλής συμφωνεί με την κύρωση του παρόντος Μνημονίου, αν μη τι άλλο, υποδεικνύει ότι είμαστε στη σωστή κατεύθυνση.
Σας ευχαριστώ.
