Τον καταπληκτικό κόσμο της πληροφορίας και της επικοινωνίας που ανοίγεται μπροστά μας με ένα άγγιγμα στη οθόνη μιας έξυπνης συσκευής, παρουσίασε το Σάββατο το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στη φιλόξενη αίθουσα «Μανώλης Ανδρόνικος».
Είναι μια εκπληκτική, δυναμική και ευρηματική εκδήλωση -θα ολοκληρωθεί με τη βράβευση της καλύτερης εφαρμογής αργά το βράδυ της Κυριακής- στην οποία παίρνουν μέρος ενθουσιώδεις ομάδες νέων ανθρώπων, που με φαντασία και γνώση, δημιουργούν εφαρμογές προκαλώντας και προσκαλώντας τον επισκέπτη να ξεναγηθεί παραδειγματικά στον πραγματικό κόσμο των ευρημάτων και εκθεμάτων των εμβληματικών μουσείων της Ελλάδας και από εκεί στον κόσμο όλο, αφού οι ίδιες εφαρμογές μπορεί να ανοίγουν τους θησαυρούς των μουσείων του κόσμου μέσα από μια κοινή πλατφόρμα.
Σημειώνουμε ότι ο διήμερος διαγωνισμός TAP 2 OPEN Bootcamp έχει στόχο την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών για τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών σε χώρους πολιτισμού, την υιοθέτηση νέων διεθνών καλών πρακτικών, την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού στο χώρο του πολιτισμού και τη δημιουργία εμπειρίας και τεχνογνωσίας, μέσα από διαδικασίες ανοιχτής καινοτομίας, για μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση στο χώρο του πολιτισμού, με στόχο την ενίσχυση και προώθηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ Λίνα Μενδώνη στον χαιρετισμό της είπε τα ακόλουθα:
«Το ευρωπαϊκό όραμα για μια "έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη" προωθεί ένα πρότυπο ανάκαμψης, που επιδιώκει τον συνδυασμό της ανταγωνιστικότητας και της αποτελεσματικότητας με την κοινωνική συναίσθηση, την αλληλεγγύη και την δικαιοσύνη, ενσωματώνοντας το θεμελιώδες αίτημα για αποτελεσματικότερη κοινωνική προστασία, ισότητα και καταπολέμηση των διακρίσεων.
Ο τομέας του Πολιτισμού μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην εφαρμογή του βιώσιμου παραγωγικού προτύπου, που η Kυβέρνηση επιθυμεί να εφαρμόσει στην χώρα μας. Όραμα μας, η δημιουργία μιας Ελλάδας ισχυρής, η οποία προσελκύει εγχώριες και ξένες επενδύσεις, που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, με ισχυρά ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Ο Πολιτισμός, σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, αποτελεί τον 4ο πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης. Η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον τομέα ως στρατηγικό αναπτυξιακό πόρο και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομία του Πολιτισμού. Η πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και η σύγχρονη δημιουργία, αποτελούν το όχημα για την ολοκληρωμένη βιώσιμη ανάπτυξη, με κρίσιμο μετρήσιμο στόχο την αύξηση της απασχόλησης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Η πολιτιστική επιχειρηματικότητα αποτελεί τον πλέον ανερχόμενο, οικονομικά, τομέα. Η κυριαρχία των ψηφιακών τεχνολογιών, οι μετασχηματισμοί στον τρόπο πρόσβασης και συμμετοχής στα πολιτιστικά αγαθά, οικοδομούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου πεδίου. Οι συναφείς επιχειρηματίες και οι καινοτόμοι του πολιτισμού είναι οι φορείς που συνθέτουν δημιουργικά το πολιτιστικό, το κοινωνικό, το οικονομικό και το ανθρώπινο κεφάλαιο, προκειμένου να ενισχυθεί η παραγωγή της πολιτιστικής δραστηριότητας. Αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο αναβάθμισης της ανθρώπινης δημιουργικότητας, που αναμένεται να αποτελέσει τον βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης στο μέλλον. Οι πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες είναι ο τομέας της οικονομίας με τον υψηλότερο συντελεστή απασχόλησης.
Σήμερα, η βιωσιμότητα των πολιτιστικών δομών είναι άμεσα συνυφασμένη με τη διάθεσή τους να προσαρμοστούν στην ψηφιακή τεχνολογία. Ο πολιτιστικός τομέας πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο του τεχνολογικού-ψηφιακού μετασχηματισμού, από τον οποίο πηγάζει μεγάλο τμήμα της παγκόσμιας οικονομίας.
Η οικουμενικότητα του ελληνικού πολιτισμού οφείλει να συνδεθεί με την οικουμενικότητα του παγκόσμιου ιστού. Η ψηφιοποίηση και η επιγραμμική προσβασιμότητα επιτρέπουν πρωτοφανείς μορφές συμμετοχής, δημιουργούν θέσεις εργασίας και νέες ροές εσόδων. Καταργώντας αποστάσεις και σύνορα, κοινωνικοπολιτικές και πολιτιστικές διαχωριστικές γραμμές του πραγματικού κόσμου, το διαδίκτυο γέννησε νέους δρόμους επικοινωνίας, έκφρασης και πληροφόρησης, ανταλλαγής απόψεων, απόκτησης γνώσης και εμπειριών με τρόπο αμφίδρομο, διαδραστικό, έντονα συμμετοχικό, περισσότερο άμεσο και δημοκρατικό. Στους εικονικούς χώρους και τις νοητές διαδικτυακές κοινότητες, ο καθένας μπορεί αυτόβουλα και αδέσμευτα να «κινείται», να συμμετέχει, να αλληλεπιδρά, να δημιουργεί ως παγκόσμιος πολίτης, μέσω ενός είδους οικουμενικής "κοινής γλώσσας".
Στην περίπτωση των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, η τεχνολογία δεν πρέπει να νοείται ως απλή αντικατάσταση ή επέκταση των παραδοσιακών προσφερομένων υπηρεσιών. Η τεχνολογία δίνει την δυνατότητα και την ευκαιρία να μετεξελιχθούν σε τόπους συνδημιουργίας και γνώσης. Τα ανοιχτά δεδομένα είναι η "πρώτη ύλη για την κοινωνία της γνώσης". Σε αντίθεση με τις "υλικές" πρώτες ύλες, η αξία των δεδομένων αυξάνεται με τη χρήση τους. Στις βιομηχανικές κοινωνίες η δημιουργία αξίας συναρτάται με περιορισμούς στην πρόσβαση των πόρων.
Στην κοινωνία της γνώσης, η ανάπτυξη προϋποθέτει ανοιχτή και ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία. Τα ανοιχτά δεδομένα αποτελούν προαπαιτούμενο για ένα διαρκώς διευρυνόμενο φάσμα οικονομικοκοινωνικών δραστηριοτήτων. Ανάλογα ισχύουν και για τα μεταδεδομένα, δηλαδή την πληροφορία που παράγεται ως αποτέλεσμα μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας τεκμηρίωσης -από τις σημαντικότερες λειτουργίες μιας πολιτιστικής δομής- που αντιπροσωπεύει τεράστιο όγκο γνώσεων για τον δημιουργό, την προέλευση, την ταύτιση, την ερμηνεία ενός εκάστου τέχνεργου. Η εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών στους πολιτιστικούς τόπους, αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, δημιουργεί ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, καθώς βελτιώνει συστηματικά τις εμπειρίες των επισκεπτών.
Το τελευταίο αποτελεί βασική προτεραιότητα του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, ενός εκ των σημαντικότερων Οργανισμών του υπουργείου Πολιτισμού, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις υπηρεσίες του Υπουργείου. Ωστόσο σήμερα έχει απόλυτη ανάγκη πλήρους δομικής και λειτουργικής αναδιοργάνωσης. Το ΤΑΠ καλείται να στηρίξει τη στρατηγική μεγιστοποίησης των εσόδων από τους πόρους του Πολιτισμού, ώστε να εξασφαλίσει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα, ενίσχυση της δυναμικής και του κύρους του πολιτιστικού προϊόντος, όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους για τη χρηματοδότηση των δράσεων του υπουργείου Πολιτισμού.
Στόχος του υπουργείου είναι να αναγεννηθεί ο Οργανισμός. Το ΤΑΠ, να συνδέσει τον Πολιτισμό με την οικονομική ανάπτυξη και την εξωστρέφεια, να προωθήσει στο χώρο της πολιτιστικής διαχείρισης την καινοτομία και την τεχνολογία, να δημιουργήσει πλαίσιο ευκαιριών δημιουργικής απασχόλησης. Αν σκεφθεί κανείς ότι το Ταμείο, τα έσοδα του οποίου σήμερα ξεπερνούν τα 120 εκ. ευρώ, δεν διαθέτει διπλογραφικό σύστημα, αντιλαμβάνεται πλήρως τα τεράστια βήματα που πρέπει να γίνουν σε χρόνο DT.
Γι αυτό η σημερινή πρωτοβουλία της νέας διοίκησης του ΤΑΠ στο Αρχαιολογικό Μουσείο με την υποστήριξη του υπουργείου, είναι πολύ σημαντική. Είναι η όσμωση ανάμεσα στους κλάδους, στους τομείς, στις επιστήμες που είναι απόλυτα επιβεβλημένη για να επιτευχθεί ο επιθυμητός στόχος.
Σας ευχαριστώ πολύ όλους, την Πρόεδρο και το Δ.Σ. του ΤΑΠ για την πρωτοβουλία, τους διοργανωτές, τους συμμετέχοντες, τους χορηγούς, όλους όσοι με την παρουσία και την γνώση σας συμβάλλετε στην επιτυχία αυτού του διήμερου».
Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος του ΤΑΠ κ. Αθηνά Χατζηπέτρου είπε τα εξής:
«Σας υποδεχόμαστε και σας καλωσορίζουμε εδώ́, στον εμβληματικό́ αλλά́ και φιλόξενο χώρο του Αρχαιολογικού́ Μουσείου Θεσσαλονίκης, με σκοπό́ να θέσουμε ένα συμβολικό́ αλλά́ και ουσιαστικό́ θεμέλιο για τη γέφυρα που θα συνδέσει αυτόν τον κόσμο, της τεχνολογικής καινοτομίας και της δημιουργικότητας, με το δικό́ μας ΤΑΠ: το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Έχω τη βεβαιότητα ότι το bootcamp με τον εύγλωττο τίτλο "TAP 2 OPEN", που θα εξελιχθεί́ σ' αυτό́ τον χώρο το επόμενο διήμερο, θα αποδείξει έμπρακτα ότι αυτή́ η γέφυρα, αυτή́ η σύζευξη, όχι απλώς είναι εφικτή́, αλλά́ μπορεί́ να εξελιχθεί́ ταχύτατα σε πεδίο εκτόξευσης για τη συνολική́ εμπειρία που προσφέρει η επαφή́ με ένα μουσείο ή ένα μνημείο.
Είμαστε όλοι σε κάποιο βαθμό́ εξοικειωμένοι με τη διαχρονική́, τολμώ́ να πω, ρητορική́ της σημασίας της αξιοποίησης των μνημείων και μουσείων μας, ως εθνικό́ κεφάλαιο. Η ρητορική́ αυτή́ δεν είναι έωλη: στηρίζεται συνήθως σε αναλυτική́ τεκμηρίωση – σε αριθμούς επισκεπτών, σε πλήθος χώρων και μουσείων, σε ποσοστά́ ανάπτυξης, σε χρόνους παραμονής, σε προοπτικές και ευκαιρίες.
Συνδυάζεται βέβαια σήμερα και με σειρά́ ανοιχτών θεμάτων / προβλημάτων: την έλλειψη οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, τις οργανωτικές αδυναμίες και τις πολυδαίδαλες δομές, τη δυσκολία και ενίοτε τον συντηρητισμό́ στη λήψη των αποφάσεων. Αφού́ λοιπόν αναλύσουμε την υφιστάμενη κατάσταση, πρέπει να εστιάσουμε τις δυνάμεις μας στις προοπτικές και τις ευκαιρίες και να προχωρήσουμε στην υλοποίηση του οράματος με την μέθοδο lego .
Να δημιουργήσουμε ένα κοινό́ όραμα και να το μοιραστούμε, να το υιοθετήσουμε σε όλα τα επίπεδα, στο "μυαλό́" της διοίκησης, στην "καρδιά́" του ΤΑΠ, αλλά́ και στα "χέρια" των ανθρώπων του που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή́.
Ζούμε στην εποχή́ της Τεχνητής Νοημοσύνης, του Machine Learning, του Blockchain και του Augmented Reality. Οι περισσότεροι από́ εσάς ξέρετε πολύ́ καλύτερα από́ μένα ότι αυτοί́ οι εντυπωσιακοί́ όροι δεν αντιστοιχούν σε αφηρημένες έννοιες, αλλά́ σε απτή́ πραγματικότητα: καθορίζουν τον κόσμο μας ΣΗΜΕΡΑ, αλλάζουν δραστικά́ την οικονομία, επηρεάζουν βαθιά́ την κοινωνία! Και βέβαια, η επιρροή́ τους στον τρόπο με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή́ με το πολιτιστικό́ προϊόν, είναι όχι απλά́ καθοριστική́: είναι αυτό́ που λέμε disruptive!
Φέρνει δηλαδή́ τα πάνω-κάτω σε σχέση με την πολιτιστική́ εμπειρία, την εξατομικεύει, την εμπλουτίζει ασύλληπτα αλλά́ ταυτόχρονα την κάνει απείρως πιο προσιτή́.
Στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, θέτουμε ως βασική́ προτεραιότητα: τον ψηφιακό́ μετασχηματισμό́ των υπηρεσιών μας, έναν μετασχηματισμό́ που θα αποτελέσει τον πυρήνα της στρατηγικής μας, θα ενσωματώσει γρήγορα τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές στον τομέα μας και θα αναβαθμίσει εκθετικά́ την εμπειρία των επισκεπτών μας. Πρόθεσή́ μας είναι αυτός ο μετασχηματισμός να συμπεριλάβει, να αναδείξει, αλλά́ και να δημιουργήσει πλαίσια ανοιχτής καινοτομίας, που θα εμπλέκουν ενεργά́ τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες συνδέονται άρρηκτα με τους επιμέρους αρχαιολογικούς χώρους.
Απώτερος στόχος είναι η δημιουργία τοπικής προστιθέμενης αξίας, με νέες ιδέες και τολμηρές πρωτοβουλίες που εκτός των άλλων θα ενισχύσουν και τη μικροεπιχειρηματικότητα. Στοχεύουμε στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ποιοτικής επιχειρηματικότητας με αιχμή́ την καινοτομία.
Η εντατική́ δουλειά́ που έχει ήδη δείξει δείγματα γραφής σε σχέση με τη θεσμική́ και οργανωτική́ αναβάθμιση του ΤΑΠ, θα συνεχιστεί́ με τον επιχειρησιακό́ του ανασχηματισμό́ και κυρίως τον ψηφιακό́ του μετασχηματισμό́, συνδυασμένο με την ενεργό́ εμπλοκή́ των τοπικών κοινωνιών. H ατζέντα μας προς αυτή́ την κατεύθυνση είναι πολύπλευρη και απαιτητική́. Είμαστε όμως αποφασισμένοι να προχωρήσουμε με ταχύτητα και τόλμη, με τη στήριξη και την καθοδήγηση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού́ και την οριζόντια συνεργασία με τα υπουργεία Εξωτερικών, Ανάπτυξης και φυσικά́ Ψηφιακής Πολιτικής.
Ελπίζουμε, δε, ότι πολύ́ σύντομα θα έχουμε τη δυνατότητα να μοιραστούμε μαζί́ σας χειροπιαστά́ προγράμματα και αποτελέσματα, σε ζητήματα όπως:
·η γενίκευση της χρήσης του ηλεκτρονικού́ εισιτηρίου αλλά́ και
·η ανάπτυξη εφαρμογών νέου τύπου που θα βοηθούν τους Έλληνες πολίτες αλλά́ και τα εκατομμύρια των επισκεπτών μας να βιώνουν σε πολλά́ και διαφορετικά́ επίπεδα τις μοναδικές εμπειρίες και τα συναισθήματα που συνδέονται με τον Αρχαίο Ελληνικό́ Πολιτισμό́.
·η δημιουργία και ενίσχυση οικοσυστήματος επιχειρησιακής καινοτομίας με κέντρο τα μουσεία και τα μνημεία μας.
Ασφαλώς, μια τέτοια εξέλιξη μπορεί́ δυνάμει να εκτοξεύσει και τα έσοδα από́ την αξιοποίηση των αρχαιολογικών μας πόρων, δημιουργώντας έναν αναπτυξιακό́ βραχίονα με εξαιρετικές προοπτικές.
Μην ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός είναι ένα ισχυρό́ και με επιρροή́ διαφημιστικό́ εργαλείο για έναν πολύ́ σημαντικό́ λόγο, τη μοναδικότητά του και αυτή́ θέλουμε να αναδείξουμε.
Το διήμερο αυτό́ αποτελεί́ μέρος της συνολικής στρατηγικής του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, για μια προσέγγιση ανθρωποκεντρική́ στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία, μέσω της υιοθέτησης νέων διεθνών καλών πρακτικών, της προώθησης του ψηφιακού́ μετασχηματισμού́ στον χώρο του πολιτισμού́ και τη δημιουργία εμπειρίας και τεχνογνωσίας, μέσα από́ διαδικασίες ανοιχτής καινοτομίας, με στόχο την ενίσχυση και την προώθηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Στο TAP 2 OPEN Bootcamp θα αναπτυχθούν εφαρμογές για την εμπειρία του επισκέπτη κατά́ την επίσκεψή του στο Αρχαιολογικό́ Μουσείο Θεσσαλονίκης (visitor experience) καθώς και για την αντίστοιχη ανάλυση δεδομένων και τάσεων (visitor experience behaviour and data analytics).
Η πραγματική́ ουσία λοιπόν βρίσκεται εδώ, σ' εσάς: εσάς, που, σ' αυτό́ το διάστημα των δύο ημερών του TAP 2 OPEN, θα διαγωνιστείτε με όπλα σας τη γνώση, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα και είμαι σίγουρη ότι θα μας καταπλήξετε!
Χρησιμοποιήστε ανατρεπτικά́ την τεχνολογία, σκεφτείτε ανθρωποκεντρικά́, σπάστε τα στεγανά́ και δημιουργήστε καινούργιες εμπειρίες για την παγκόσμια κοινότητα, που διψά́ να έρθει σε επαφή́ με την ανεπανάληπτη κληρονομιά́ μας!».
Η αναπληρώτρια διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου κ. Αγγελική Κουκουβού, στον χαιρετισμό της είπε τα εξής:
«Είναι μεγάλη τιμή και χαρά για το ΑΜΘ να φιλοξενεί τον διαγωνισμό καινοτομίας TAP 2 OPEN Bootcamp, που διοργανώνεται από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την υποστήριξη της Crowdpolicy.
Οι έννοιες αρχαιότητα και καινοτομία ίσως σε κάποιους να φαίνονται ασύμβατες και ένας διαγωνισμός καινοτομίας σε ένα μουσείο που φυλάσσει και εκθέτει αρχαιότητες, να ξενίζει αρχικά. Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός χαρακτηρίζεται από καινοτομία σε όλες του τις εκφάνσεις, και αν ξεχώρισε ανάμεσα στους άλλους σημαντικούς αρχαίους πολιτισμούς, αυτό ήταν γιατί δεν έπαψε ποτέ να καινοτομεί. Η αρχαία ελληνική τέχνη, για παράδειγμα, που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλη την ανθρωπότητα, συνιστά την απόλυτη έκφραση της καινοτομίας: τα επιτεύγματά της είναι αποτέλεσμα μιας μακράς αλυσίδας καινοτομιών στην τεχνική εφευρετικότητα, την καλλιτεχνική γλώσσα αλλά και στις ιδέες που εκφράζει.
Πρωτοβουλίες σαν τη σημερινή μάς δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε για να έχουμε βιώσιμα μουσεία, ανοικτά και φιλικά σε όλους, μουσεία που θα προσφέρουν μια πολύπλευρη βιωματική εμπειρία. Αξίζουν τα συγχαρητήριά μας στους εμπνευστές και σε όλους όσοι εργάστηκαν και θα εργαστούν για αυτήν τη δράση και ευχόμαστε κάθε επιτυχία.
Μια στοχευμένη πολιτική πολιτισμού είναι εφικτή μόνο μέσα από συμπράξεις και συνεργασίες. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, με την έντονη επιστημονική, εκπαιδευτική και καλλιτεχνική δραστηριότητά του, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει έναν πυλώνα διάχυσης αυτής της στρατηγικής, όπου σημαντικό ρόλο θα παίξουν η τεχνολογία και τα νέα ψηφιακά προϊόντα».
