Μπάμπης Κούτρας: Πάμε στην κ. Λίνα Μενδώνη, την Υπουργό Πολιτισμού. Είναι στην τηλεφωνική μας γραμμή. Κυρία Μενδώνη, μας ακούτε;
Υπουργός: Σας ακούω, σας ακούω. Με μία σχετική δυσκολία.
Μ.Κ.: Καλή σας ημέρα. Συγχαρητήρια. Καλή επιτυχία στα καθήκοντά σας.
Υπουργός: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Καλή εβδομάδα.
Μ.Κ.: Είναι η πρώτη φορά κυρία Μενδώνη, που το Υπουργείο Πολιτισμού, με το ξεκίνημα θα έλεγα, ξεκινάει με δύο μεγάλα αναπτυξιακά προγράμματα. Συνήθως το Υπουργείο Πολιτισμού ήταν συνυφασμένο με τη διατήρηση και τη διαχείριση της αρχαίας κληρονομιάς. Τώρα, έχετε ανοίξει δύο μεγάλα προγράμματα μπροστά σας. Το ένα είναι το Ελληνικό. Και το άλλο είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο. Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε, αυτή τη στιγμή; Να τα πάρουμε από την αρχή.
Υπουργός: Καταρχήν, να πω ότι το Υπουργείο Πολιτισμού, πάντοτε χειριζόταν, διαχρονικά, τέτοια μεγάλα προγράμματα. Μην ξεχνάμε ότι όλα τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων, όλες οι μεγάλες επενδύσεις, εκ του αρχαιολογικού νόμου και μόνο, περνούν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αυτό το οποίο θα πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ως Πρωθυπουργός, έβαλε, κατέταξε το Υπουργείο Πολιτισμού, ανάμεσα στα παραγωγικά και αναπτυξιακά υπουργεία. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά.
Μ.Κ.: Μάλιστα. Και μεγάλη αλλαγή. Και βάζει κι εσάς μπροστά σε δύσκολο ρόλο, και σε δύσκολο έργο.
Υπουργός: Το έργο του Υπουργείου Πολιτισμού ήταν, πάντοτε, δύσκολο. Επαναλαμβάνω. Πάντοτε, δύσκολο.
Μ.Κ.: Έχετε περάσει από εκεί ως Γενική Γραμματέας και το ξέρετε.
Υπουργός: Σημασία έχει να μπορέσει το Υπουργείο να ανταποκριθεί, ουσιαστικά, σε αυτόν τον αναπτυξιακό και παραγωγικό ρόλο, τον οποίο είχε, και ο οποίος πλέον του ανετέθη με την απόφαση του Πρωθυπουργού.
Μ.Κ.: Να πάρουμε αυτά τα δύο μεγάλα προγράμματα, που έχετε μπροστά σας, με τη σειρά;
Υπουργός: Βεβαίως.
Μ.Κ.: Να πούμε καταρχήν για το Ελληνικό; Σε τι σημείο βρίσκεται η δική σας συμμετοχή και τι αναμένουμε από δω και μπρος;
Υπουργός: Κοιτάξτε. Αυτή τη στιγμή στο Ελληνικό θα πρέπει να γίνει τροποποίηση της ήδη εκδοθείσας Κοινής Υπουργικής Απόφασης, μετά από τις δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, το Υπουργείο Πολιτισμού, μετέχει στην τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, που αφορά το Μητροπολιτικό Πάρκο. Υπάρχουν άλλες δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις οι οποίες συνυπογράφονται από τον Υπουργό Πολιτισμού και τις οποίες θα δούμε όταν έρθουν τα σχέδια από τα συναρμόδια υπουργεία. Εν τω μεταξύ, αυτό το οποίο θα πρέπει να κάνουμε και θα το κάνουμε είναι, μόλις ενεργοποιηθούν, μετά τις διακοπές του Αυγούστου, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων να επανεισαχθούν, υπό το πρίσμα πλέον της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, κάποια θέματα, προκειμένου να τύχουν και πάλι της γνωμοδότησης των αρμοδίων Συμβουλίων.
Μ.Κ.: Υπάρχει κάποιος λόγος που επανεξετάζονται αυτά τα σημεία, που μας περιγράψατε;
Υπουργός: Το ένα θέμα αφορά το Μητροπολιτικό Πάρκο και την παρουσία, μέσα σε αυτό, τεσσάρων νεωτέρων μνημείων, όπως το κεντρικό κτήριο του Saarinen- τα οποία ανήκαν στο παλαιό αεροδρόμιο. ΚΥΑ η οποία εξεδόθη επί της προηγουμένης Κυβερνήσεως δεν υπήρχε γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Υπήρχε, η συμπερίληψη, απλώς, της άποψης της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου. Θεωρούμε ότι προκειμένου να είναι νομικά κατοχυρωμένα τα πράγματα, καλό είναι να υπάρχει γνωμοδότηση του καθ' ύλην αρμόδιου Συμβουλίου και όχι του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το οποίο γνωμοδότησε την προηγούμενη φορά. Επίσης, καθώς υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία απαιτούν σημειακές τροποποιήσεις μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και εκκρεμεί ήδη μία αίτηση θεραπείας που έχει γίνει από την Ελληνικόν Α.Ε., σημειακά κάποια θέματα θα πρέπει να επανεξεταστούν και στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Μ.Κ.: Το θέμα του Ελληνικού και της επένδυσης είναι πρώτη προτεραιότητα, όπως και εσείς γνωρίζετε, κυρία Μενδώνη, για την Κυβέρνηση. Από αυτές τις διαδικασίες, που περιγράφετε, ενδέχεται να υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση;
Υπουργός: Όχι. Καθυστέρηση δεν θα υπάρξει. Περαιτέρω καθυστέρηση, εξαιτίας αυτού του λόγου δεν θα υπάρξει. Το έχω πει και με άλλες ευκαιρίες, αυτές τις λίγες μέρες. Το Ελληνικό ονομάζεται Ελληνικό, ακριβώς γιατί σε αυτό το χώρο υπήρχαν, μέσα στον ευρύτερο χώρο, υπήρχαν κάποιες αρχαιότητες. Αυτό δεν σημαίνει ότι στον χώρο δε μπορεί να γίνουν επενδύσεις. Κορυφαίο είναι το παράδειγμα με το ταφικό μνημείο, το οποίο εδώ και αρκετές δεκαετίες, ανεσκάφη και τοποθετήθηκε σε νέα θέση. Προκειμένου να διευκολυνθεί το αεροδρόμιο, απεσπάσθη από τη θέση του και τοποθετήθηκε σε ένα άλλο σημείο. Επομένως, είναι πράγματα τα οποία η επιστήμη και η Αρχαιολογική Υπηρεσία γνωρίζει πολύ καλά. Αυτό, λοιπόν, που εγώ έχω να πω είναι ότι σε ένα χώρο, που μπορεί να υπάρχουν αρχαιότητες δεν σημαίνει ότι οι αρχαιότητες πρέπει να εργαλειοποιηθούν για να εμποδίσουν οποιοδήποτε αναπτυξιακό σχέδιο. Άλλωστε, και ο νόμος περί προστασίας των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, αυτό το οποίο λέει είναι ότι κάθε αναπτυξιακό σχέδιο πρέπει να λάβει υπόψη του τις αρχαιότητες ή τα μνημεία. Δεν λέει, ότι το ένα δεν συνυπάρχει με το άλλο.
Μ.Κ.: Μα νομίζω ότι αυτός είναι ο σωστός συνδυασμός. Ήθελα κυρία υπουργέ να σας ρωτήσω κάτι άλλο. Είπατε σε δηλώσεις σας ότι ο πολιτισμός πρέπει να αυτοχρηματοδοτείται. Και γενικά έχετε δώσει το στίγμα ότι πρέπει να αναμιχθεί με κάποιο τρόπο η ιδιωτική πρωτοβουλία. Μπορείτε να μας το εξηγήσετε αυτό; Τι εννοούμε όταν λέμε ότι θα αυτοχρηματοδοτείται; Και με ποιο τρόπο θα υπάρξει αυτή η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα;
Υπουργός: Βεβαίως. Κατ' αρχήν όταν λέω ότι ο πολιτισμός μπορεί να αυτοχρηματοδοτείται, εννοώ ότι ο ίδιος ο πολιτισμός είναι εκτός από κοινωνικό μέγεθος -είναι προφανώς δημόσιο αγαθό- εκτός λοιπόν από κοινωνικό μέγεθος, μπορεί και έχει, και αυτό προκύπτει σε διεθνές επίπεδο, οικονομική και αναπτυξιακή διάσταση. Για παράδειγμα, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, που είναι ο φορέας ο οποίος εισπράττει τα έσοδα από αρχαιολογικούς τόπους και μουσεία. Αυτή τη στιγμή, περίπου το 95% των εσόδων του προέρχεται από εισιτήρια. Η διεθνής πρακτική λέει, ότι τουλάχιστον το 80% των εσόδων τέτοιων φορέων πρέπει να προέρχεται από παρεχόμενες υπηρεσίες. Είτε αυτά είναι πωλητήρια, είτε είναι αναψυκτήρια, είτε είναι άλλες μορφές, κυρίως ψηφιακών παρεχομένων υπηρεσιών. Σ' αυτό το σημείο είμαστε πάρα πολύ πίσω. Επομένως, τα έσοδα του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων μπορούν να υπερπολλαπλασιαστούν εάν αναπτύξουμε σωστά τις δυνατότητες που έχουμε.
Μ.Κ.: Τι δεν έχει γίνει κυρία Μενδώνη και είμαστε πίσω;
Υπουργός: Κοιτάξτε, θα σας πω ένα παράδειγμα. Τα τελευταία χρόνια είναι κλειστά τα περισσότερα από τα αναψυκτήρια των μεγάλων αρχαιολογικών χώρων. Αυτό σημαίνει αυτομάτως, εκτός από την πλημμελή παροχή υπηρεσιών, σημαίνει διαφυγή εσόδων. Τα πωλητήρια δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του σύγχρονου επισκέπτη. Αυτού που θέλει να πάρει μαζί του κάτι τί, μικρότερο ή μεγαλύτερο, όταν θα γυρίσει στην πατρίδα του. Εκεί λοιπόν, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, σε αντίστοιχες πολιτιστικές υποδομές, επαναλαμβάνω ότι τα περιθώρια ανάπτυξης είναι τεράστια. Ένα το κρατούμενο.
Το δεύτερο θέμα είναι... Δεν αποκλείεται, εγώ θα έλεγα είναι επιθυμητό, η σύμπραξη και η συνεργασία σε αρκετά σημεία με ιδιωτικούς φορείς. Για παράδειγμα, όπως ήδη ελέχθη στις προγραμματικές δηλώσεις από τον Πρωθυπουργό, τις μελέτες για το σχέδιο της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου προτίθεται να τις χρηματοδοτήσει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Αυτό, αυτομάτως σώζει πόρους από το δημόσιο και διευκολύνει πάρα πολύ ορισμένες διαδικασίες. Αυτό το οποίο επίσης ελέχθη στις προγραμματικές δηλώσεις, το σχέδιο για την αποκατάσταση και ανάδειξη του πρώην βασιλικού κτήματος στο Τατόι. Υπάρχει υποχρέωση του κράτους προφανώς για την αναστύλωση και αποκατάσταση του μνημειακού συνόλου των κτηρίων, από εκεί και πέρα, εάν θέλουμε το Τατόι πραγματικά να λειτουργήσει ως μια πρότυπη αγροτοδιατροφική μόναδα, έτσι όπως ήταν, μην ξεχνάμε το βούτυρο Τατοΐου επί εποχής βασιλείας, το κρασί από το Τατόι, εκεί δεν μπορείς παρά να συμπράξεις με φορείς του ιδιωτικού τομέα. Δεν μπορεί το δημόσιο να αναλάβει...
Μ.Κ.: Άλλωστε είναι εδώ και δεκαετίες τώρα ένας εγκαταλελειμμένος χώρος
Υπουργός: Ακριβώς. Εννοώ συμπράξεις οι οποίες είναι απολύτως συμβατές με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Τα συγχρηματοδοτούμενα έργα από ιδιώτες και κράτος είναι πρακτικές δεκαετιών διεθνώς. Δεν αποποιείται κανείς τον ρόλο του κράτους.
Μ.Κ.: Αυτές οι συμπράξεις αφορούν και τις νέες υπηρεσίες που λέτε ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν στους αρχαιολογικούς χώρους και στα άλλα σημεία ενδιαφέροντος;
Υπουργός: Κοιτάξτε, ούτως ή άλλως τα αναψυκτήρια, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων τα μισθώνει μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας σε ιδιώτες. Επομένως αυτομάτως υπάρχει μια σύμπραξη.
Μ.Κ.: Αφού τα μισθώνει γιατί δεν δουλεύουν κυρία Μενδώνη; Σας είδαμε και προχθές, που είχατε πάει μια επιτόπια επίσκεψη, που το επισημάνατε αυτό το στοιχείο.
Υπουργός: Κοιτάξτε, διότι δεν έγιναν οι διαδικασίες που έπρεπε να γίνουν από το 2015 και μετά. Δεν λέω ότι είναι εύκολες διαδικασίες, αλλά είναι διαδικασίες, οι οποίες δεν έγιναν. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε κλειστά αναψυκτήρια.
Μ.Κ.: Να ρωτήσω κάτι τελευταίο, υπάρχει κάποια τροποποίηση σε αυτό που είχε εξαγγελθεί προεκλογικά από τη Νέα Δημοκρατία σε σχέση με το πώς θα ενωθεί το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με το Πολυτεχνείο και με το Ακροπόλ απέναντι; Έχω την αίσθηση ότι υπήρξε εκεί μια επαναδιατύπωση αυτής της πρότασης και αυτής της ιδέας;
Υπουργός: Όχι δεν υπήρξε επαναδιατύπωση. Στο προεκλογικό πρόγραμμα αυτό το οποίο συζητείτο, είναι η αναγέννηση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ως ένα μέρος της αναγέννησης του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Σε αυτό το ίδιο πράγμα είμαστε απολύτως συνεπείς. Δηλαδή, θα επεκταθεί το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μέσω μιας επέκτασης η οποία θα προκύψει από κάποια αρχιτεκτονική διαδικασία. Πώς θα γίνει ακριβώς η επέκταση θα το πουν οι αρχιτέκτονες. Το Πολυτεχνείο αυτό το οποίο επιθυμούμε εμείς ως Υπουργείο Πολιτισμού είναι να διατηρήσει τις χρήσεις του. Θέλουμε απολύτως η Αρχιτεκτονική Σχολή να είναι στο κέντρο της Αθήνας. Η Αρχιτεκτονική Σχολή παράγει πολιτισμό εδώ και δεκαετίες. Είναι η ιστορικότερη από τις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας μας. Οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες είναι φορείς πολιτισμού διαχρονικά. Επομένως αυτό το οποίο θέλουμε είναι να λειτουργήσει η Αρχιτεκτονική Σχολή, να αποκατασταθούν τα κτήρια, που θα τα αποκαταστήσει το Πολυτεχνείο, εμείς δεν θέλουμε καθόλου να εισέλθουμε στα θέματα που αφορούν το Πολυτεχνείο. Και το Ακροπόλ είναι ένα κτήριο αποκατεστημένο αυτή τη στιγμή, το οποίο ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και το οποίο μέσα από μια σύνδεση υπόγεια μπορεί ως υποδομή να υποστηρίξει ανάγκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει και ένα πωλητήριο στο ανακαινισμένο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αλλά μπορεί να γίνει ένα πολύ μεγάλο πωλητήριο, το οποίο προβλέπεται ήδη, στο Ακροπόλ και να εξυπηρετήσει. Το Ακροπόλ φιλοξενούσε πάντοτε ένα ενδιαφέρον εστιατόριο στον τελευταίο του όροφο. Αυτό το εστιατόριο με μια πολύ ενδιαφέρουσα θεά στην πόλη και την Ακρόπολη μπορεί να υποστηρίξει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μ.Κ.: Υπάρχουν ιδέες λοιπόν και σχέδια για να αξιοποιηθεί αυτός ο χώρος, κυρία Μενδώνη γνωρίζουμε ότι δεν έχετε άλλο χρόνο, είστε στη Βουλή, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτή τη συνομιλία. Καλή επιτυχία
Υπουργός: Σας ευχαριστώ πολύ, καλή σας μέρα.
