«Θα συνδέσουμε το βιβλίο με τις άλλες τέχνες και την Περιφέρεια»

Η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά μιλάει για τον νέο Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού, που είναι αμφίβολο όμως αν θα προλάβει να υλοποιηθεί μέχρι τις εκλογές

   «Είναι η δεύτερη φορά που εμπλέκομαι στη δημιουργία ενός φορέα για το βιβλίο» λέει η Μυρσίνη Ζορμπά, που είχε διατελέσει πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Βρισκόμαστε στο γραφείο της στον πέμπτο όροφο του υπουργείου Πολιτισμού στα Εξάρχεια. Η ηλεκτρονική διαβούλευση για το νομοσχέδιο της ίδρυσης Οργανισμού Βιβλίου και Πολιτισμού (ΟΒΠ) ολοκληρώθηκε στις 12 Απριλίου. Παραμένουν ωστόσο πολλά ερωτήματα, στα οποία ζητήσαμε από την υπουργό διευκρινίσεις.

    Γνωρίζετε καλά το ΕΚΕΒΙ. Σε τι θα διαφοροποιείται από αυτό ο Οργανισμός Βιβλίου και Πολιτισμού;

    «Ο νέος οργανισμός θα πρέπει να έχει όλες τις δραστηριότητες του ΕΚΕΒΙ, σε διαφορετική σύνθεση και αναλογία. Το νέο του στοιχείο είναι η δυνατότητα να συνδέεται άμεσα με τη Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού και την Ειδική Γραμματεία μέσω του Περιφερειακού Συμβουλίου Πολιτισμού και μέσω του Κεντρικού Συμβουλίου Πολιτισμού και Τεχνών. Επιπλέον, θα έχει τη δυνατότητα να οργανώσει στην Περιφέρεια χώρους βιβλίου και πολιτισμού, σύμφωνα με μια σύγχρονη αντίληψη σύνδεσης του βιβλίου με τις άλλες τέχνες αλλά και με την καθημερινή κουλτούρα των ανθρώπων, γι’ αυτό και το υπουργείο τον προικίζει με μια Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών. Οι χώροι αυτοί θα “δίνουν εξετάσεις” για το πού χτυπάει πολιτισμικά η καρδιά μιας περιοχής, μιας Περιφέρειας, μιας πόλης. Θα βρίσκεται το κέντρο βάρους κάθε Περιφέρειας και μετά από διαβούλευση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια θα οργανώνεται ένα επιχειρησιακό σχέδιο με στόχους, χρονοδιάγραμμα, διαδικασίες και σύμφωνα με τις στρατηγικές περιφερειακής πολιτικής του υπουργείου. Ο σχεδιασμός αυτός θα φέρει κοντά τον σύγχρονο πολιτισμό με την αρχαία κληρονομιά, που είναι βαθιά ριζωμένη στην Περιφέρεια, και ο σύγχρονος πολιτισμός θα βρει έναν άμεσο σύμμαχο.

    Επιπλέον, ενισχύουμε το αδύναμο σημείο του ΕΚΕΒΙ, δηλαδή ο ΟΒΠ θα μπορεί να προσφέρει υποστήριξη από οικονομολόγους, νομικούς και ανθρώπους που είναι σε θέση να αντιληφθούν τα διαρθρωτικά προβλήματα του χώρου του βιβλίου προς τους επαγγελματίες, προκειμένου να υλοποιήσουν αναπτυξιακά προγράμματα αξιοποιώντας νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, πράγμα απαραίτητο για την ανάταξη του χώρου του βιβλίου μετά την κρίση».

 

     Ποιος είναι ο προϋπολογισμός του εγχειρήματος;

   «Δεν θέλω να πω ακόμη, θα προκύψει επισήμως από το Γενικό Λογιστήριο τον Μάιο».

   Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι εκθέσεις βιβλίου που κάποτε διοργάνωνε το ΕΚΕΒΙ παραμένουν στο Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) που τις είχε αναλάβει προσωρινά. Διατυπώθηκαν πολλές επιφυλάξεις για αυτόν τον επιμερισμό αρμοδιοτήτων. Θα τις λάβετε υπόψη;

   «Ημασταν σκεπτικοί στο θέμα των εκθέσεων βιβλίου και αφήσαμε να ακουστούν όλες οι απόψεις. Το ΕΙΠ τις θέλει, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν έχει υποστηρικτές στη διεκδίκησή του αυτή. Θα έχουμε πολύ σύντομα μια πολύ μεγάλη συζήτηση με το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΙΠ για τη στρατηγική προώθησης του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό και είναι πολύ πιθανόν ο προσανατολισμός του ΕΙΠ να αλλάξει και επομένως να μην είναι οι εκθέσεις βιβλίου αυτές που θα το ενδιαφέρουν».

     Τι θα γίνει με τις βάσεις δεδομένων, τις έρευνες και το υπόλοιπο υλικό του ΕΚΕΒΙ που βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα του;

  «Αποτελούν μια παρακαταθήκη, όπως και η βιβλιολογική βιβλιοθήκη του ΕΚΕΒΙ και η Βιβλιονέτ, που θα δώσει την εκκίνηση στον νέο οργανισμό, είναι συσσωρευμένη πληροφορία την οποία πολύ πιο εύκολα θα ανανεώσει και θα αναπτύξει ο ΟΒΠ παρά αν ξεκινούσε από το άλφα. Πείτε πως έχουν μεταφερθεί ήδη στον νέο οργανισμό».

     Ισχύει το ίδιο και για τους εργαζομένους του πρώην ΕΚΕΒΙ; Εχει τεθεί γι’ αυτούς ένα ζήτημα ηθικό αλλά και ουσιαστικό, καθώς είναι φορείς συσσωρευμένης τεχνογνωσίας.

   «Το ζήτημα είναι σε ποιον βαθμό και με ποιον τρόπο θα μπορέσει να αξιοποιηθεί το δυναμικό αυτό ώστε να μην έχουμε ούτε το φαινόμενο της παρθενογένεσης ούτε το φαινόμενο της επανάληψης παλαιών δομών. Θα προσπαθήσουμε να υπάρξει ένα καλό μείγμα και έμπειρων ανθρώπων και νέων». 

   Θα υπάρξει δηλαδή στις προσλήψεις πριμοδότηση ανθρώπων που είχαν απασχοληθεί στο ΕΚΕΒΙ;

    «Σε κάποιον βαθμό».

  Οι χώροι βιβλίου και πολιτισμού που σχεδιάζονται στην Περιφέρεια πώς διαφοροποιούνται από τις δημόσιες και τις δημοτικές βιβλιοθήκες; Γιατί δεν αξιοποιούνται αυτές οι δομές και το Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών της Εθνικής Βιβλιοθήκης; 

    «Το πώς διαφοροποιούνται οι χώροι αυτοί από τις βιβλιοθήκες είναι μια μεγάλη συζήτηση για την οποία θα γίνει σχετικό συνέδριο προς το καλοκαίρι, στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχουν οι βιβλιοθηκονόμοι. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή των συζητήσεων. Ξεκινήσαμε από την Περιφέρεια και μετά θα έρθουμε προς το κέντρο. Πήγαμε στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας και συνεχίζουμε με την Κρήτη, θα πάμε στο Βόρειο Αιγαίο και μέσα στον Μάιο στη Μακεδονία για να έχουμε πρώτα την αίσθηση της Περιφέρειας. Μέχρι στιγμής η υποδοχή ήταν πολύ θετική. Οταν ολοκληρωθεί αυτός ο κύκλος, θα έρθουμε στο κέντρο για να δούμε ποια άλλα δίκτυα μπορούν να αξιοποιηθούν. Οπωσδήποτε θα έχουμε διαβούλευση με την Εθνική Βιβλιοθήκη και κυρίως με το υπουργείο Παιδείας. Μας ενδιαφέρουν τα δίκτυα βιβλιοθηκών, όπως επίσης τα δίκτυα των δημοτικών ωδείων, των κινηματογράφων, των ΔΗΠΕΘΕ. Ο διάλογος με όλα αυτά τα δίκτυα θα προωθηθεί το επόμενο διάστημα».

    Στην ανοιχτή συζήτηση για το νομοσχέδιο παροτρύνατε τους επαγγελματίες του βιβλίου να δημιουργήσουν πλατφόρμες μεταφρασμένων βιβλίων προς πώληση στο εξωτερικό. Ποιος θα χρηματοδοτεί τις μεταφράσεις αυτές;

    «Το κράτος από τα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων και από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτή τη στιγμή ο σύγχρονος πολιτισμός καταλαμβάνει ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό στον συνολικό προϋπολογισμό για τον πολιτισμό, το οποίο οφείλουμε να το αυξάνουμε κάθε χρόνο με διάφορους τρόπους, και με τις επενδύσεις, και με αναπτυξιακά προγράμματα, και μέσα από τον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό. Αυτή τη στιγμή εξασφαλίζουμε – θα γίνει και πιο σαφές αυτό – χρήματα που προκύπτουν από το ΤΑΠA και τα έσοδα της πολιτιστικής κληρονομιάς να διοχετεύονται σε ένα μεγάλο ποσοστό στον σύγχρονο πολιτισμό». 

    Το κυβερνών κόμμα είχε διεξαγάγει ως αντιπολίτευση πολλές συζητήσεις για το βιβλίο και επί υπουργίας Αριστείδη Μπαλτά είχε συγκροτηθεί Ομάδα Εργασίας για το Βιβλίο. Γιατί δεν αξιοποιήθηκαν νωρίτερα τα αποτελέσματα των συζητήσεων αυτών;

   «Υπήρχε μια διαβούλευση, βρήκαμε αρκετές ιδέες και πολλές αξιοποιήθηκαν. Ωστόσο, όλα αυτά έπρεπε να συγκροτηθούν σε ένα σώμα και να βρεθεί μια αρχιτεκτονική που θα συνέδεε τον ΟΒΠ με την περιφερειακή πολιτική, πράγμα που δεν ήταν απλό, γιατί στην περιφερειακή πολιτική ξεκινήσαμε από το άλφα». 

   Τι χρονοδιάγραμμα υπάρχει για την ίδρυση του νέου οργανισμού; 

    «Το νομοσχέδιο εισάγεται για συζήτηση στη Βουλή τον Μάιο. Η διαδικασία στη Βουλή διαρκεί έναν μήνα, έπειτα θα πρέπει να διοριστούν διοικητικά συμβούλια, να γίνει προκήρυξη των θέσεων». 

      Θα προλάβετε πριν από τις εθνικές εκλογές;

  «Τι να σας πω... Αν είναι τυχερός κανένας άλλος... Πάμε τρέχοντας».

  Ποιο «μαύρο» χαρακτηριστικό του ΕΚΕΒΙ δεν πρέπει να επαναληφθεί στον νέο οργανισμό;

    «Ο παραγοντισμός. Θα ήθελα να είμαστε όλοι εκεί, και όσοι θα δουλέψουν για τον ΟΒΠ και οι αναγνώστες και οι επαγγελματίες του βιβλίου. Να μη χάσουμε το όραμα του οργανισμού, διότι μερικές φορές τα λόγια για το βιβλίο είναι μεγάλα αλλά οι πράξεις δείχνουν πολύ λιγότερη αφοσίωση».