Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνη Ζορμπά παραβρέθηκε σήμερα στη συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο οργανισμός «Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», στον χώρο της εγκατάστασης «Αποθέματα: Inventory» στην παραλία Ελευσίνας. Στην παρέμβασή της αναφέρθηκε στα ακόλουθα:
Με αφορμή την Ελευσίνα
Η Ελευσίνα που ανακηρύχτηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021 μάς προκαλεί να αναρωτηθούμε όχι μονάχα για εκείνη τη χρονιά αλλά για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία: Πώς η Περιφέρεια, κάθε Περιφέρεια μπορεί να αποτελέσει μοχλό πολιτισμικής ανάπτυξης και κοινωνικο-πολιτισμικής συνοχής. Η δεκαετία 2020-2030 είναι κρίσιμη για την πολιτισμική και πολιτιστική δημοκρατία, η οποία αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια του σύγχρονου πολιτισμού της χώρας μας.
Α) Πώς σχεδιάζουμε την περιφερειακή πολιτική σύγχρονου πολιτισμού
Η Περιφερειακή πολιτική σύγχρονου πολιτισμού δεν μπορεί παρά να έχει το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη δεκαετία 2020-'30.
Τα ζωντανά κύτταρα πολιτισμού της περιφέρειας που ήδη λειτουργούν σε πολλούς τομείς, χρειάζεται να δυναμώσουν και να ενισχυθούν. Στόχος μας η ανάπτυξη ενός περιφερειακού δικτύου που θα λειτουργεί με αυτονομία, ισοτιμία και εξωστρέφεια για να εκφράζει, να αναδεικνύει και να συγκροτεί τις δικές του τοπικές πολιτισμικές στοχεύσεις και να μην αναπαράγει ένα κεντρικό υδροκεφαλικό μοντέλο σε κακέκτυπες παραλλαγές. Θα δώσουμε έμφαση στην προσέγγιση σύγχρονων δημιουργών και τοπικών κοινωνιών, αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη τόσο των πόλεων της περιφέρειας, όσο και της ίδιας της σύγχρονης τέχνης.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δώσουμε στη σχέση των παιδιών με τον πολιτισμό με έρευνες, παρεμβάσεις και προγράμματα . Σκοπός μας είναι να προσφέρουμε στα παιδιά μέσω της τέχνης τις προϋποθέσεις και τα εφόδια που συγκροτούν ώριμους ανθρώπους και πολίτες. Όπως το είχαμε ανακοινώσει, ξεκινάμε έρευνα του Παιδαγωγικού Τμήματος ΕΚΠΑ για τη σχέση των ανηλίκων με τις υπηρεσίες και την κατανάλωση πολιτιστικών προϊόντων και αγαθών.
Στις αρχές της επόμενης χρονιάς θα προκηρυχθεί ένα πρόγραμμα καινοτόμων προτάσεων και παραγωγής πολιτισμικών σχεδίων που θα φέρνει κοντά δημιουργικές ομάδες νέων παραγωγών και καλλιτεχνών τόσο με τις μικρές ηλικίες όσο και με την εφηβική και μετεφηβική νεότητα. Το κενό είναι μεγάλο και η πολιτεία οφείλει να ενισχύσει και να βελτιώσει αυτή την κρίσιμη πτυχή της καλλιτεχνικής παραγωγής.
Το άλλο μεγάλο πεδίο στο οποίο σχεδιάζεται η πολιτισμική πολιτική είναι ο Αθλητισμός . Στόχος είναι να αναπτυχθούν με διάλογο και συνεργασία μορφές πολιτισμικής έκφρασης και πρακτικών εντός και εκτός γηπέδων. Θα αφουγκραστούμε αυτόν τον χώρο προσεκτικά και θα πάρουμε πρωτοβουλίες με σκοπό την ωφέλεια τόσο των φιλάθλων όσο και του κόσμου εκτός γηπέδων.
Β) Bασικoί άξονες σχεδιασμού της πολιτισμικής πολιτικής 2020-2030
● Η κατεύθυνση της πολιτισμικής πολιτικής δεν μπορεί παρά να είναι συμμετοχική. Η συμμετοχικότητα αυτή θα πρέπει να βιώνεται μέσα από τις καθημερινές πολιτισμικές πρακτικές και σε όλα τα στάδια της πολιτιστικής δημιουργίας.
● Επίσης δεν μπορεί παρά να είναι συμπεριληπτική: να λαμβάνει υπόψη της (και πιθανώς να διαμορφώνεται) με βάση το τι θεωρείται πολιτισμός (και τέχνη) από διαφορετικές κοινωνικές/πληθυσμιακές ομάδες. Είναι ενδιαφέρον ότι ανάλογα με το οικονομικό/κοινωνικό/ηλικιακό υπόβαθρο, το τι θεωρείται κάθε φορά πολιτισμική πρακτική (ή τέχνη) διαφοροποιείται – συχνά μάλιστα με σημαντικό τρόπο.
● Είναι κρίσιμο κατά τη γνώμη μας να διαμορφωθεί μια πολιτική που θα καταπολεμάει στην πράξη τις διακρίσεις: φυλής, έθνους, φύλου, ηλικίας κλπ. Αλλά και τις ανισότητες, αυτές που αφορούν την οικονομική, την κοινωνική καθώς και την περιφερειακή κατάσταση. Εντέλει όλες εκείνες τις ανισότητες που περιορίζουν τον πολιτισμικό ορίζοντα: έλλειψη υποδομών αλλά και περιβάλλοντος, διαδικασιών και προσώπων. Η πολιτική αυτή είναι κρίσιμο να διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των ομάδων αυτών στο πολιτισμικό πεδίο, χωρίς να μετατρέπεται η ίδια σε φορέα νέων διακρίσεων .
● Η ποικιλομορφία και βιωσιμότητα των πολιτισμικών φορέων θα πρέπει να διασφαλίζεται ακολουθώντας μια υποστηρικτική και κεντρομόλα μεν, όχι όμως συγκεντρωτική πολιτική. Εδώ έχει κεντρική σημασία η διαμόρφωση μιας ισόρροπης, διορατικής και με όραμα, περιφερειακής πολιτικής. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πώς θα μπορούσε να υλοποιηθεί στην Ελευσίνα; Ο σχεδιασμός των δράσεων για το έτος 2021 που θα είναι η Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης βάζει εκ των πραγμάτων την ατζέντα για τη συζήτηση και για το σχεδιασμό της πολιτισμικής πολιτικής σε ορίζοντα δεκαετίας. Πριν από όλα για την ίδια την κοινότητα.
o Οι συστηματικές συναντήσεις μεταξύ των θεωρητικών του πολιτισμού με τις κυψέλες πολιτισμικής δημιουργίας και τους κατοίκους συγκροτούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν συνθήκες ουσιαστικής συμπεριληπτικής πολιτισμικής πολιτικής.
o Στην ίδια κατεύθυνση οδηγεί και η εστίαση στους νέους καλλιτέχνες – δημιουργούς.
o Τα εκπαιδευτικά προγράμματα με άξονα την καθημερινότητα και την ιστορία της πόλης, τη μνήμη ως συγκροτητικό στοιχείο του πολιτισμικού της πλαισίου, δίνουν στο εγχείρημα την απαραίτητη σύνδεση με την κοινότητα ώστε η πολιτισμική δημιουργία να είναι γειωμένη στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτισμική της ιδιοσυστασία. Να αναδειχθούν πλευρές πολιτισμικής δημιουργίας της πόλης που ως τώρα ήταν στην αφάνεια ή δεν συμπεριλαμβάνονταν στην έννοια του «πολιτισμικού».
o Οι πρωτοβουλίες δικτύωσης με άλλες πόλεις και πολιτιστικούς οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού δίνει στο εγχείρημα την εξωστρέφεια που απαιτείται ώστε αυτό να έχει συνέχεια στο μέλλον.
o Ζητούμενο παραμένει η εξασφάλιση της βιωσιμότητας του νέου χάρτη πολιτισμικής πολιτικής, με έμφαση στις περιφέρειες και στους φορείς πολιτισμικής δημιουργίας. Ποιά θα είναι η επιτελική δομή, ποιοί οι πιθανοί πόροι και πώς αυτοί θα αξιοποιηθούν σε μια κατεύθυνση καλλιέργειας του πολιτισμικού τοπίου στις πόλεις/περιφέρειες αλλά και προς όφελος της ευρύτερης ανάπτυξής τους; Πώς θα δημιουργηθούν ενεργά δίκτυα μεταξύ των ζωντανών και ενεργών κυττάρων πολιτισμικής παραγωγής σε κάθε περιοχή;
