Μια μεγάλη συνεισφορά των Ελλήνων στον δυτικό πολιτισμό είναι η εισαγωγή του Διαλόγου ως θεμέλιο της Δημοκρατίας, ως πυρήνα των θεσμών της. Πρόκειται για την ουσία μιας διαλεκτικής διαδικασίας. Μιας διαδικασίας ορατής σε όλα τα μεγάλα της επιτεύγματα: από την αρχιτεκτονική και τα γλυπτά του Παρθενώνα μέχρι τον επιτάφιο του Θουκυδίδη, από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία μέχρι την κορύφωση του αρχαιοελληνικού πνεύματος στην Τραγωδία. Είναι ο διάλογος, η ανταλλαγή, η συνομιλία τα στοιχεία αυτά που επέτρεψαν στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα να ανθίσει. Στεκόμαστε λοιπόν σήμερα με μεγάλη χαρά σε μια τόσο ιδιαίτερη, σύγχρονη διαδικασία διαλόγου.
Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια παραδοχή που όλοι μας μοιραζόμαστε. Το γεγονός δηλαδή πως η κοινή πολιτιστική μας κληρονομιά βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής μας ταυτότητας. Ο πολιτισμός όπως εκφράζεται στα μεγάλα καλλιτεχνικά επιτεύγματα αλλά και σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητά μας, μας διδάσκει την συνύπαρξη μέσα από τη διαφορά, την αλληλεγγύη καθώς και την δημιουργία μέσα από την ανταλλαγή.
Η ανταλλαγή αυτή είναι ορατή τόσο στην υλική όσο και στην άυλη κληρονομιά μας. Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τα βυζαντινά μνημεία δεν περιορίζονται στην σύγχρονη Ελλάδα αλλά απλώνονται στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου. Ταυτόχρονα, ο διάλογος με την αρχαία Ελλάδα είναι ορατός στην αρχιτεκτονική των ευρωπαϊκών μνημείων, με τον ίδιο τρόπο που η αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι ορατή στις ιδέες του διαφωτισμού και του ρομαντισμού. Ως συνέχεια αυτού του γόνιμου διαλόγου βλέπουμε την μεταλαμπάδευση της νέας αυτής ευρωπαϊκής αισθητικής στο πνεύμα και στα μνημεία της νεότερης Ελλάδας. Στην άυλη κληρονομιά μοιραζόμαστε κοινούς μύθους, έθιμα, παραδόσεις και σύμβολα σε διάφορες παραλλαγές σε ένα διευρυμένο γεωγραφικό χώρο που καλύπτει τη βαλκανική, την κεντρική Ευρώπη και την Μεσόγειο. Η συνομιλία αυτή εκτίνεται σήμερα και μπορεί να εμπλουτίζεται από την ενθάρρυνση στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.
Η πολιτιστική λοιπόν κληρονομιά αποτελεί τη ζωντανή αποτύπωση αυτού του διαλόγου αλλά ταυτόχρονα και μια ενσάρκωση των κοινών μας αξιών. Η κάθε εποχή επιτάσσει να προσεγγίζουμε εκ νέου τις αξίες αυτές δίνοντας τους νέο βάθος και ταυτόχρονα νέα πρακτική εφαρμογή.
Με ενθουσιασμό λοιπόν υπογράφουμε το «κάλεσμα για δράση» που προτείνουν οι οικοδεσπότες της συνόδου, German Cultural Heritage Committee, Prussian Cultural Heritage Foundation και Europa Nostra με την ευχή να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα με τελικό στόχο την δημιουργική άνθηση του κοινού μας παρόντος.
