Κατ' αρχάς, σας ευχαριστούμε που ανταποκριθήκατε στην πρόσκληση.
Είναι η πρώτη μας γνωριμία.
Θα τα λέμε συχνά στο εξής.
Σήμερα θα θέλαμε να σας κάνουμε μία αρχική ενημέρωση πάνω στις αρμοδιότητες του χαρτοφυλακίου μας και να σκιαγραφήσουμε τους άξονες και τους στόχους της πολιτικής μας.
Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠ)
Το ΤΑΠ είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για την άσκηση δημόσιων πολιτικών στον τομέα του Πολιτισμού και ειδικότερα για την αποτελεσματική διαχείριση της πολιτιστική μας κληρονομιάς, με όρους δημοσίου συμφέροντος.
Ο στόχος μας είναι η μεγιστοποίηση και η κινητοποίηση των πόρων που έχει το Δημόσιο από τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Και παράλληλα, η ανάπτυξη μιας πολιτιστικής οικονομίας, που θα περιστρέφεται γύρω από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία και τα μνημεία της χώρας, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Διασφαλίζοντας πάντα την υλική και "ηθική" προστασία και το δημόσιο χαρακτήρα τους. Και ταυτόχρονα προσφέροντας αγαθά και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και αισθητικής, αντάξια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία θα συμβάλουν σημαντικά στην Εθνική Επικοινωνιακή Στρατηγική. Σε αυτό που διεθνώς αποκαλείται nation branding.
Στο πλαίσιο αυτό δρομολογούνται τα ακόλουθα:
- Επικαιροποίηση της τιμολογιακής πολιτικής εισιτηρίων αρχαιολογικών χώρων, Μουσείων και μνημείων.
- Επικαιροποίηση της πολιτικής τελών παραχώρησης αρχαιολογικών χώρων, Μουσείων και μνημείων, παράλληλα με την απλοποίηση των σχετικών διαδικασιών αδειοδότησης.
- Ανάπτυξη της πολιτικής για τα πολιτιστικά προϊόντα που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια, με κατάλληλες προσαρμογές.
- Εμπλουτισμός του θεσμικού πλαισίου με την εισαγωγή νέων εργαλείων για τη διαχείριση των αναψυκτηρίων αρχαιολογικών χώρων, Μουσείων και μνημείων, καθώς και των ακινήτων του ΤΑΠ, πάντα υπό ισχυρό δημόσιο έλεγχο. Στο πλαίσιο αυτό γα τη φετινή μεταβατική χρονιά και μέχρι να εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο διαχείρισης θα υπάρξουν βραχυχρόνιες συμβάσεις, ώστε το φετινό καλοκαίρι να ανοίξουν τα αναψυκτήρια που παραμένουν κλειστά τα τελευταία χρόνια, μετά τη λήξη των συμβάσεων εκμίσθωσης που είχαν γίνει στο παρελθόν.
- Εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (ERP) και ηλεκτρονικού εισιτηρίου (e-Ticket) με αφετηρία την Ακρόπολη και τους γύρω αρχαιολογικούς χώρους του ενιαίου εισιτηρίου της Αθήνας, την Κνωσό, το Μουσείο Ηρακλείου και την Αρχαία Μεσσήνη, που συνολικά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% των εσόδων του ΤΑΠ. Το έργο, που αποτελεί την κατάληξη μιας προσπάθειας που έχει ξεκινήσει από το 2015, υλοποιείται με κοινή χορηγία της Εθνικής Τράπεζας και του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, με ενδιάμεσο φορέα την Εταιρεία Μεσσηνιακών Σπουδών.
- Τέλος, νέος καταστατικός νόμος και νέο οργανόγραμμα. Αυτό που επιδιώκουμε είναι να δημιουργήσουμε ένα δημόσιο φορέα αντάξιο των πόρων που διαχειρίζεται. Να μετασχηματίσουμε τον παρηκμασμένο εισπρακτικό μηχανισμό, που παραλάβαμε ως Κυβέρνηση, σε σημαντικό παραγωγικό φορέα του Δημοσίου και ισχυρό πυλώνα χρηματοδοτικής στήριξης του Υπουργείου Πολιτισμού. Θέλουμε, δηλαδή, να του προσθέσουμε ένα δεύτερο "Π", να μετασχηματίσουμε το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ με ένα Π) σε Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Πολιτιστικής Ανάπτυξης (ΤΑΠΠΑ με δύο Π).
Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού
(ΤΑΥΠΥΠΠΟ)
Για το ΤΑΥΠΥΠΠΟ έχουν λεχθεί και γραφεί πολλά. Δεν θέλουμε να αναφερθούμε στο παρελθόν. Πέρα ίσως από ένα μικρό σχόλιο. Ότι το Ταμείο αυτό, ως έχει, αποτελεί ένα απομεινάρι άλλων εποχών. Πλασμένο κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν μιας χώρας που χρεοκόπησε. Αφού προηγουμένως κατασπατάλησε τους πόρους που διαχειρίστηκε. Και δεν ήταν λίγοι αυτοί.
Κοιτάζοντας μπροστά, ο στόχος μας είναι μέσα από την αμετάκλητη απόφαση της Κυβέρνησης για εξυγίανση σε όλα τα επίπεδα να διασφαλιστεί ένα ουσιαστικό κοινωνικό πακέτο για τους εργαζόμενους του Υπουργείου Πολιτισμού. Ακόμα και μεγαλύτερο από αυτό που παρέχεται σήμερα. Εντούτοις, θα αλλάξει ριζικά ο τρόπος. Και θα μπει ένα οριστικό τέλος στο σφικτό εναγκαλισμό της πολιτικής και συνδικαλιστικής ηγεσίας του Υπουργείου. Ειδικότερα:
- Ο βρεφονηπιακός σταθμός θα μεταφερθεί στις δομές του Υπουργείου Πολιτισμού, λειτουργώντας πλέον ως δημόσιος παιδικός σταθμός, με πλαίσιο λειτουργίας ανάλογο με τους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς.
- Συζητείται η δυνατότητα διεύρυνσης του κοινωνικού πακέτου για τους εργαζομένους του ΥΠΠΟΑ με τη θέσπιση βοηθήματος παιδικού σταθμού. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν στο πλαίσιο της επεξεργασίας του νέου Οργανισμού του ΤΑΠ.
- Το βοήθημα κατασκήνωσης θα διατηρηθεί και θα πληρώνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού ή το ΤΑΠ.
- Θα διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας, με το Ταμείο να είναι πραγματικής Αλληλοβοήθειας και υπόθεση των εργαζομένων.
Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Ελευσίνα 2021
Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι ένας σημαντικός ευρωπαϊκός θεσμός. Που ξεκίνησε από την Αθήνα και επιστρέφει για τέταρτη φορά στη χώρα μας. Και μάλιστα σε μια πόλη με ξεχωριστό ιστορικό, πολιτισμικό και ιδεολογικό συμβολισμό. Στον τόπο της Δήμητρας και της Κόρης. Στη Δυτική Αττική της προσφυγιάς, της εργατιάς και δυστυχώς σήμερα της υψηλής ανεργίας. Στην Ελευσίνα που κέρδισε επάξια τη διοργάνωση, με ένα ολοκληρωμένο και πολύπλευρο πρόγραμμα.
Ο κεντρικός μας στόχος είναι να στηρίξουμε το Δήμο της Ελευσίνας και τον Οργανισμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης - Ελευσίνα 2021 για την απρόσκοπτη υλοποίηση του πολιτιστικού προγράμματος. Να ολοκληρώσουμε μαζί τους, αλλά και σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του Οργανισμού "Ελευσίνα 2021", ως δημόσιου πολιτιστικού φορέα διεθνούς εμβέλειας.
Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο, επιμέρους στόχοι μας είναι:
- Να αντλήσουμε διδάγματα από τις αρνητικές, δυστυχώς, εμπειρίες της χώρας μας, που ακολούθησαν το οραματικό ξεκίνημα του 1985. Να αποφύγουμε τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Να συνδυάσουμε την ευελιξία με τη χρηστή διαχείριση. Τις εξαγγελίες και τα σχέδια με την υλοποίησή τους. Την επίτευξη των στόχων με την οικονομία των πόρων. Την παραγωγή πολιτιστικού έργου υψηλής ποιότητας με τον έλεγχο, τη διαφάνεια, τη δημόσια λογοδοσία.
- Να αφήσουμε ένα εναλλακτικό, ένα, επιτρέψτε μας τον όρο, αριστερό αποτύπωμα σε ένα θεσμό πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Να διαμορφώσουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία ένα νέο κοινωνικό και δημοκρατικό ήθος. Ένα υπόδειγμα τόσο προς το εσωτερικό της χώρας, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Να δούμε αυτή την πορεία, που ήδη έχει ξεκινήσει, όχι ως ένα πολιτιστικό γεγονός που τελειώνει το 2021. Αλλά να την αξιοποιήσουμε ως μια ευκαιρία για την Ελευσίνα και την ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αττικής. Ως ερέθισμα, ως σημείο καμπής για τη μετάβαση προς ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο. Προς μία ανάπτυξη που θα βασίζεται στον πολιτισμό, την καινοτομία και την κοινωνική συμμετοχή.
- Τέλος, να συνδυάσουμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα με το γύρισμα σελίδας της χώρας. Όχι με πανηγυρισμούς, φιέστες και success story. Αλλά αποτιμώντας συνολικά τα 200 χρόνια της νεώτερης ιστορίας του τόπου και του λαού μας. Και ταυτόχρονα κοιτάζοντας θαρρετά το μέλλον.
Οργανογράμματα και οικονομική διαχείριση των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού
Είναι μια αρμοδιότητα που ακούγεται υπερβολικά τεχνοκρατική. Και ίσως δίχως σχέση με το πολιτιστικό έργο, που όλοι περιμένουμε να προσφέρουν στην κοινωνία μεγαλύτεροι και μικρότεροι δημόσιοι πολιτιστικοί φορείς.
Μπορεί, όμως, το ζήτημα αυτό να αποδειχθεί το κλειδί για να αλλάξουμε το τοπίο στον πολιτιστικό και δημιουργικό χάρτη της χώρας.
Ας αναλογιστούμε την εμπειρία που έχουμε. Τα τελευταία χρόνια συμμετείχα στα Διοικητικά Συμβούλια δύο δημόσιων οργανισμών (Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Μέγαρο Μουσικής). Εσείς, από την πλευρά σας, καλύπτετε το ρεπορτάζ των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι διαπιστώσεις μας δεν πρέπει να διαφέρουν και πολύ.
Οι εποπτευόμενοι φορείς του Υπουργείου Πολιτισμού πασχίζουν να επιβιώσουν με απαρχαιωμένες δομές και ξεπερασμένο τρόπο λειτουργίας.
Πολλοί από αυτούς στερούνται μέχρι σήμερα και του πλέον στοιχειώδους οργανογράμματος και κανονισμού λειτουργίας. Με πολύ δυσάρεστες συνέπειες στην εύρυθμη λειτουργία τους, στην οικονομική τους διαχείριση και στις εργασιακές σχέσεις που εγκαθιδρύονταν στο εσωτερικό τους.
Τα τελευταία χρόνια, εν μέσω της μεγάλης δημοσιονομικής προσπάθειας που καταβάλλει η χώρα, η κυβέρνηση έθεσε σε προτεραιότητα την στήριξη των πολιτιστικών οργανισμών. Υπήρξε μέχρι και μία μεγάλη κρατική διάσωση πολιτιστικού οργανισμού, αυτή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Μάλιστα το 2017, χάρη στο ενεργό ενδιαφέρον του Υπουργείου Οικονομικών, ένα σημαντικό μέρος του δημοσιονομικού χώρου, του λεγόμενου "υπερπλεονάσματος", χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να αντιμετωπιστούν συσσωρευμένα προβλήματα των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού. Προβλήματα κληρονομημένα από ένα παρελθόν σαν και αυτό που περιγράψαμε παραπάνω.
Οφείλουμε όλοι να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας απέναντι στον Ελληνικό λαό, απέναντι στον Έλληνα φορολογούμενο. Τα χρήματα αυτά δόθηκαν για να "καθαρίσει το τραπέζι" και να ξεκινήσει μία καινούρια εποχή. Όχι για να επιστρέψουμε στις παθογένειες του παρελθόντος.
Πιστεύουμε στο δημόσιο χαρακτήρα της υγείας, της παιδείας αλλά και του πολιτισμού. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά και η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία θα αποτελούν δημόσια αγαθά, όχι απλώς εμπορεύσιμα προϊόντα.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως μένουμε εγκλωβισμένοι στο παρελθόν, σε δυσλειτουργικούς οργανισμούς, ξεπερασμένους από την ίδια την πραγματικότητα. Δεν θα επινοήσουμε τον τροχό προφανώς. Υπάρχουν παραδείγματα και καλές πρακτικές πάνω στα οποία θα δουλέψουμε.
Η θεσμική θωράκιση των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού, η διασφάλιση της διαφάνειας και της χρηστής διαχείρισης, η διάκριση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης από τη διοικητική οργάνωση και την οικονομική διαχείριση μπορούν να αποτελέσουν αυτή την τομή που θα τους απογειώσει, αναβαθμίζοντας και το καλλιτεχνικό τους έργο και τον κοινωνικό τους ρόλο.
Βιβλίο (συναρμοδιότητα με την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού)
Είμαστε σε μια περίοδο σημαντικών γεγονότων στο χώρο του βιβλίου.
Στην αρχή της εβδομάδα εγκαινιάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων η «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018».
Την επόμενη Πέμπτη 3 Μαΐου ξεκινά η 15η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμά της έκθεσης που παρουσιάστηκε χτες από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, προαναγγέλλει τη μεγαλύτερη και ίσως την πιο ενδιαφέρουσα έκθεση στην ιστορία του θεσμού.
Σε ένα χρόνο περίπου, θα γίνει στην Αθήνα το Παγκόσμιο Συνέδριο της IFLA, της Διεθνούς Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων της Πληροφορίας.
Κεντρικός μας στόχος είναι να συμβάλουμε στην υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για το βιβλίο. Να συνθέσουμε επεξεργασίες και προτάσεις που έχουν ήδη παραχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, και όχι μόνο. Και να προχωρήσουμε σε εφαρμοσμένες πολιτικές.
- Για την αναβάθμιση και τον εξορθολογισμό των δημόσιων φορέων και θεσμών για το βιβλίο.
- Για τη στήριξη και την ανάδειξη των δημιουργών αλλά και όλων όσων συμβάλλουν στην παραγωγή του βιβλίου. Να τους ενισχύσουμε και κυρίως να στηρίξουμε τις προσπάθειές τους να βγουν έξω από τα σύνορα της χώρας.
- Για την αξιοποίηση των αναπτυξιακού δυναμικού της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Να αξιοποιήσουμε το βιβλίο ως ένα σημαντικό και εξωστρεφή τομέα της πολιτιστική οικονομίας, που απασχολεί μεγάλο αριθμό εργαζομένων με υψηλή εξειδίκευση και εξαιρετικό ταλέντο.
- Για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης του βιβλίου και της ανάγνωσης.
- Για το μεγάλο στοίχημα της ψηφιακής μετάβασης στον χώρο του βιβλίου.
Τέλος, όσον αφορά την Ενιαία Τιμή Βιβλίου, ο στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε με επιτυχία τη σχετική διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς, που βρίσκεται στο τελικό της στάδιο.
Σας ευχαριστώ.
