Κύριε Περιφερειάρχη,
Κύριοι Βουλευτές
Αγαπητές φίλες και φίλοι
Ο πολιτισμός είναι τα πάντα. Όλοι εμείς είμαστε κομμάτια του πολιτισμού. Κάθε εκδοχή της καθημερινότητας αποτελεί μια πτυχή πολιτισμού, μια ενέργεια που ορίζεται από έννοιες, ιδέες και αξίες. Σήμερα, στην παγκόσμια κρίση που διανύουμε, σε μια εποχή με πολλές ανακατατάξεις και ακόμα περισσότερους κινδύνους είναι επιτακτικός ο αναστοχασμός για να επαναπροσδιορίσουμε τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες μας, τι κόσμο θέλουμε να δημιουργήσουμε για τα παιδιά μας. Ο προβληματισμός αυτός είναι επιτακτικός και κοινός τόσο στην Ευρώπη όσο και σε ευρύτερο διεθνές επίπεδο, για τον ρόλο που σήμερα επιτακτικά και αναγκαία παίζει ο πολιτισμός στη διαμόρφωση των πολιτικών επιλογών του Αύριο.
Πολλές φορές αναφέρομαι στους τέσσερις άξονες που ορίζουν την πολιτική μας στον πολιτισμό – τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού όπως συνηθίζω να τα ονομάζω. Οι τέσσερις αυτές παράμετροι περιγράφουν το σχέδιο εντός του οποίου κινείται η πολιτική μας και που αφορούν άμεσα την περιφερειακή ανάπτυξη τέσσερις αυτοί πυλώνες είναι ο χώρος και ο χρόνος, η συλλογικότητα, η ποικιλομορφία και η βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο χώρος για εμάς συνδέεται με την σχέση του κέντρου με την περιφέρεια, όπου γύρω από το κέντρο απλώνονται η γειτονιά, η περιφέρεια, η χώρα, η Ευρώπη και ο κόσμος. Η αποκέντρωση για εμάς δεν αποτελεί έναν «ιμπεριαλισμό» του κέντρου, όπου επιβάλλονται κακέκτυπα και προκρίνονται μιμήσεις σε μικρότερη κλίμακα. Η στάση μας περιγράφεται από το διάλογο, την αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στους διαφορετικούς κύκλους, με σεβασμό στη δημοκρατικότητα του διαλόγου, τη διαφορετικότητα και το συγκριτικό πλεονέκτημα της κάθε περιφέρειας. Και ταυτόχρονα η εξωστρέφεια που εκπέμπει η κάθε περιοχή, η ταυτότητα και το συγκριτικό του πλεονέκτημα.
Σε ότι αφορά τον χρόνο έχουμε την πολιτιστική κληρονομιά -τόσο υλική όσο και άυλη- τον σύγχρονο πολιτισμό αλλά ταυτόχρονα τις έρευνες και τις δομές για το μέλλον. Ο χρόνος αυτός διαπερνά και την πολιτική μας στο σύνολό της, κάτι που φαίνεται και στις επιλογές μας.
Σε ότι αφορά την δεύτερη έννοια αυτή της συλλογικότητας ξεκινάμε από την παραδοχή πως είμαστε όλοι μας μέρος ενός όλου. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο καλλιεργούμε το πνεύμα συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού με Δήμους και Περιφέρειες, τους συλλογικούς φορείς, του πολίτες, πρωτοβουλίες των πολιτών αλλά και τα υπόλοιπα Υπουργεία. Δουλεύουμε όλοι μαζί αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία, προκρίνοντας τις συνέργειες και τον συντονισμό των δράσεων.
Σημαντικός πυλώνας είναι η ποικιλομορφία. Η Ελλάδα μας αποτελεί μια χώρα με μεγάλη πολιτιστική «βιοποικιλότητα» με διαφορετικές παραδόσεις στην επικράτειά της, διαφορετικούς πολιτιστικούς πυρήνες ασύγκριτου πλούτου. Στόχος μας είναι η ανάδειξη της ταυτότητας και όχι η ισοπέδωση. Της ταυτότητας του κάθε τόπου και της κάθε παράδοσης, υποστηρίζοντας και προβάλλοντας στη σύγχρονη εποχή, στον σύγχρονο προβληματισμό και στη σύγχρονη αισθητική, μια πολύτιμη κι ατελείωτη ποικιλία που είναι η χώρα μας.
Τέλος όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει τρία κύρια στρατηγικά πλεονεκτήματα: α)Τη διαχρονική πολιτιστική της κληρονομιά και τα επιτεύγματα του νεώτερου πολιτισμού), β) το μοναδικό στην ομορφιά και την ποικιλομορφία τοπίο της και γ) την εξωστρέφεια και την ευρηματικότητα των πολιτών της. Τα στοιχεία αυτά οφείλουμε να τα αναδείξουμε και να τα ενισχύσουμε. Όχι μόνο γιατί αποτελούν ένα πολιτιστικό αγαθό το οποίο μπορεί να προσελκύσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο, να προσφέρει ήπια, βιώσιμη ανάπτυξη στους πολίτες, αλλά κυρίως γιατί αποτελεί την ταυτότητά μας και το συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Το ΥΠΠΟΑ είναι αρμόδιο για την αποκατάσταση και τη συντήρηση των μνημείων. Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να συμβάλει στη διαχείρισή τους όταν της παραχωρούνται οι χώροι και τα κτήρια.
Μπορώ εδώ να αναφέρω πως έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού για ποιοτική αξιοποίηση των αρχαιολογικών προορισμών με νέες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Και θα ήθελα να αναφέρω ως παράδειγμα τις διαδρομές πολιτισμού οι οποίες αναδεικνύουν και συνδέουν τους πιο δημοφιλείς αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία με πολύ σημαντικούς χώρους μικρότερης επισκεψιμότητας. Δουλεύουμε και συνεργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Ακόμα χρειάζεται να συνεργαστούμε και ήδη συνεργαζόμαστε και με την τοπική αυτοδιοίκηση ώστε να επιτευχθεί η προσβασιμότητα. Να δημιουργηθούν δρόμοι εκεί που δεν υπάρχουν, να υπάρξει συγκοινωνιακή πρόβλεψη, σήμανση και σύνδεση των Αρχαιολογικών χώρων με τον ιστό των πόλεων και να υπάρξει πρόβλεψη για τα ΑΜΕΑ.
Η περιφέρεια Πελοποννήσου είναι μια εκτενής περιοχή με πλούσια πολιτιστική παράδοση, σημαντικούς αρχαιολογικούς προορισμούς παγκόσμιας σημασίας και δραστήριους θεσμούς. Μια περιοχή με δραστήριους ανθρώπους και έντονη πολιτιστική πρωτοβουλία.
Να αναφέρω πως στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων είναι εγγεγραμμένοι 48 πολιτιστικοί φορείς, ένας μεγάλος δηλαδή αριθμός που περιγράφει τη δημιουργικότητα και την ένταση της πολιτιστικής δραστηριότητας της περιοχής.
Τον σύγχρονο πολιτισμό το Υπουργείο Πολιτισμού τον στηρίζει έμπρακτα με Αιγίδες και Επιχορηγήσεις. Οι πιο εμβληματικές: υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ τέθηκε η 8η διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου "ΓΕΦΥΡΕΣ", μια γέφυρα προβολής της δημιουργίας της παγκόσμιας σύγχρονης Έβδομης Τέχνης με περιφερειακές προβολές και παράλληλες εκδηλώσεις σε επιλεγμένους χώρους Τέχνης στην Πελοπόννησο, σε συνεργασία με Δήμους, τοπικές αρχές και πολιτιστικούς φορείς.
Ως προς τις επιχορηγήσεις το Υπουργείο ενισχύει το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με 232.000 ευρώ και το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας βάση προγραμματικής με 46.500 ευρώ. Από φέτος θα ισχύσει για τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα νέα προγραμματική με καινούργια κριτήρια και κίνητρα, τα οποία θα φέρουν νέα εποχή στα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Επίσης, στηρίζουμε το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, ένα εμβληματικό μουσείο που δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια κι έχει στηρίξει την παράδοση και την κληρονομιά μας.
Το Υπουργείο Πολιτισμού παρά τις διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζει προσπαθεί να στηρίξει κάθε κίνηση που έχει το βλέμμα της στραμμένο στην ανάπτυξη. Θα ήθελα εδώ να αναφέρω ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που ίσως λίγοι να το έχουν συνειδητοποιήσει και που αφορά το ΕΣΠΑ 2014-2020.
Κατά τη φάση του σχεδιασμού της νέας Προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και σε αντίθεση με τις προηγούμενες Προγραμματικές Περιόδους δεν προβλέφθηκαν, δυστυχώς, ξεχωριστά και σαφώς διακριτά κονδύλια για τον τομέα του πολιτισμού.
Πιο συγκεκριμένα στο τρέχον ΕΣΠΑ ο Τομέας του Πολιτισμού δεν διαθέτει ξεχωριστό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, όπως π.χ. στο Γ' ΚΠΣ ή εκχωρημένα χρηματικά ποσά από άλλα Επιχειρησιακά Προγράμματα.
Ως εκ τούτου το ΥΠΠΟΑ όχι μόνο δεν εξασφάλισε διακριτούς για τον Τομέα του Πολιτισμού πόρους από την αρχή της Προγραμματικής περιόδου, αλλά έχει απολέσει και τη θεσμική δυνατότητα διεκδίκησης της διαχείρισης εκχωρημένων από άλλα Επιχειρησιακά Προγράμματα πόρων.
Στις δυσκολίες αυτές έρχεται να απαντήσει η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με την Περιφέρεια. Οι νέες διαδικασίες ένταξης απαιτούν συνέργειες και διαπραγματεύσεις καθώς επίσης πρέπει να τονιστεί ότι ο προϋπολογισμός στον τομέα του πολιτισμού είναι περιορισμένος κατά 50% σε σχέση με την προηγούμενη Διαχειριστική περίοδο.
Παρόλες αυτές τις περικοπές οι Εφορείες Αρχαιοτήτων Πελοποννήσου έχουν μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων, προγραμμάτων, δράσεων, ακριβώς για να καλύψουν αυτή τη διαφορά. Δεν προλαβαίνω να αναφερθώ σε όλα. Θα ήθελα να τονίσω τα καλά παραδείγματα από τις συνέργειες με την Περιφέρεια και τους Δήμους. Θα ήθελα να πούμε για τους χώρους στάθμευσης της Μεσσήνης, τον Κόμβο Ανακτόρου Νέστορος σε συνεργασία με το Δήμο Μεσσήνης. Στην Κορινθία η συνέργεια με την Περιφέρεια και η συνεργασία με τον Δήμο για ανάπλαση χώρου στο Ξενία και δημιουργία θεάτρου. Η ανάδειξη της εισόδου στο Κάστρο Καλαμάτας, η υποδειγματική μελέτη για ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων του Μουσείου Τεγέας από τον Δήμο της Τρίπολης. Υπάρχουν ακόμη κι άλλα πολλά.
Θα ήθελα εδώ να σταθώ σε αυτό που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης. Το ΥΠΠΟΑ ανταποκρίθηκε στις χρονίζουσες υποχρεώσεις σχετικά με το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης και μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα προχώρησε στις εξής κινήσεις: εξασφάλισε από το Υπουργείο Οικονομίας τη χρηματοδότηση της μελέτης του νέου μουσείου, ύψους 2.750.000 ευρώ. Ολοκλήρωσε την μουσειολογική προμελέτη, η οποία τίθεται προς έγκριση στο Συμβούλιο Μουσείων την Τέταρτη 28 Φεβρουαρίου 2018. Ολοκληρώθηκαν οι αναγκαίες τοπογραφικές εργασίες, προχωράει η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου στο χώρο του Μουσείου. Εξεδόθη η απόφαση του ΚΑΣ για τα ευρήματα των ανασκαφικών εργασιών στο οικόπεδο του μουσείου και πλέον γνωρίζουμε ποιο τμήμα του οικοπέδου μπορεί να δομηθεί. Είμαστε στην καλύτερη φάση από ποτέ. Το έργο που περιμένει η Σπάρτη και η ευρύτερη περιοχή εδώ και αρκετές δεκαετίες μπαίνει στη φάση της υλοποίησης.
Καλά νέα έχουμε και για το Αρχαίο Θέατρο της Σπάρτης, ένα θέατρο που είναι πολύ σημαντικό να αναδειχθεί. Εκτός από τη μελέτη που έχει γίνει με τη δωρεά των 100.000 ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο «Διάζωμα», προσφέρθηκε, επίσης μέσω του «Διαζώματος», κι ένα ποσό 100.000 δολαρίων από το Ίδρυμα J.M. Kaplan Fund, το οποίο θα δοθεί για την εκτέλεση της πρώτης φάσης των εργασιών ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου της Σπάρτης.
Στη Μεσσηνία Προστασία και Ανάδειξη Αρχαιολογικού Χώρου Αρχαίας Μεσσήνης, προϋπολογισμού 450.000,00€ με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που αφορούν στην Εγκατάσταση μεταλλικού στεγάστρου στην Βορειοανατολική γωνία του Αρχαίου Γυμνασίου στον Αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης. Αναφέρω επιγραμματικά, εργασίες στην Αρχαία Θουρία.
Σημαντική είναι η ένταξη της Αρχαίας Μεσσήνης στην πιλοτική εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στον αρχαιολογικό χώρο. Μόλις εφαρμοστεί θα προχωρήσει με βάση αυτή την εμπειρία και σε υπόλοιπους χώρους. Σχεδιάζουμε με το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων να εμπλουτίσουμε τα πωλητήρια. Αλλά δίνουμε ιδιαίτερη χροιά, δίνουμε ταυτότητα στα πωλητήρια. Θέλουμε το κάθε πωλητήριο να έχει το δικό του στίγμα, να έχει τα δικά του προϊόντα που να προέρχονται από τους αρχαιολογικούς χώρους κι από τα εμβληματικά τους μοτίβα και ευρήματα.
Το ίδιο να ισχύει και για τα αναψυκτήρια. Οι αρχαιολογικοί μας χώροι αποτελούν πόλους ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής που τους περιστοιχίζει και της τοπικής οικονομίας. Θέλουμε να προσφέρουν υψηλής ποιότητας προϊόντα τα οποία να γνωρίζουν στους επισκέπτες τις γεύσεις και τις ιδιαίτερες δυνατότητες της κάθε περιοχής.
Υπάρχουν πολλά έργα έτοιμα για ένταξη στο ΕΣΠΑ και περιμένουμε με αγωνία να ανακοινωθούν από την Περιφέρεια. Υπάρχουν ώριμες μελέτες από τη Μεσσήνη, την Κορινθία. Υπάρχει η σημαντική νέα Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Δήμου Σικυωνίων και της Περιφέρειας Πελοποννήσου με διετή διάρκεια και προϋπολογισμό 200.000€ για την Αποκάλυψη, Προστασία και Ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου της Σικυώνας. Έχουν ανοίξει τα δύο μουσεία της Αρχαίας Νεμέας και της Αρχαίας Σικυώνας με την πρόσληψη έκτακτου προσωπικού. Περιμένουμε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου τη σύναψη δύο νέων Προγραμματικών Συμβάσεων, που αφορούν στην Ακροκόρινθο και στο γοτθικό μνημείο της Μονής Ζαρακά.
Στην Αργολίδα έχουμε το μεγάλο έργο σε εξέλιξη που θα ολοκληρωθεί το 2020 και αφορά στη «Στερέωση, αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση Φρουρίου Μπούρτζι στο Ναύπλιο», το οποίο έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται από το Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», με συνολικό προϋπολογισμό 2.045.000 ευρώ. Επίσης, πρόκειται να ενταχθεί άμεσα το έργο «Μυκηναϊκή Ακρόπολη Τίρυνθας, στερέωση, αποκατάσταση και ανάδειξη της ανατολικής γαλαρίας της εξωτερικής αυλής και του μεγάλου προπύλου» στο Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία», με προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ.
Στην Αρκαδία έχουμε εργασίες συντήρησης στην έπαυλη Ηρώδου του Αττικού, εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης, εργασίες συντήρησης και μελέτη αποκατάστασης του θεάτρου του Αρχαίου Ορχοµενού, πολλές εργασίες σε βυζαντινές εκκλησίες.
Έχουν γίνει προσλήψεις σε προσωπικό σε Κορινθία, Μεσσηνία, Αργολίδα, Αρκαδία, Λακωνία με 5μηνες συμβάσεις, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η λειτουργία των χώρων το χειμώνα. Έχει εγκριθεί η πρόσληψη 1.314 εργαζομένων, προσωπικού εποχικής απασχόλησης για το διευρυμένο ωράριο. Προωθούνται, τέλος, 200 θέσεις μόνιμου προσωπικού που θα εμπλουτίσουν τα μουσεία.
Είναι πολλά τα έργα και οι δραστηριότητες στον νεώτερο πολιτισμό που πραγματοποιούν οι Εφορείες Νεωτέρων Μνημείων στη Σπάρτη, στο Άργος, στο Ναύπλιο, στο Κιάτο, στην Τρίπολη.
Υπάρχουν επίσης δύο έργα τα οποία συντονίζει και υλοποιεί η Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών που τα οφέλη τους είναι πολλαπλά και αφορούν σε όλη τη χώρα. Αυτά είναι ο «Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων» και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο. Πιο συγκεκριμένα, αφορούν τόσο στην ελεύθερη πρόσβαση του κοινού, αλλά και της ακαδημαϊκής και εκπαιδευτικής κοινότητας, στο πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα της χώρας όσο και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού προς τους πολίτες ως συνέπεια της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της διοικητικής λειτουργίας και της ταχύτερης αναζήτησης και επεξεργασίας των σχετικών στοιχείων. Ειδικότερα δε στην περίπτωση του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου η αποσαφήνιση και χαρτογραφική αποτύπωση των θεσμοθετημένων ορίων των αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, ακίνητων μνημείων, ζωνών προστασίας αλλά και των δημόσιων ακινήτων παρέχει στους πολίτες σαφέστερη εικόνα για την ίδια τους την περιουσία και τους τυχόν περιορισμούς που προκύπτουν βάσει της αρχαιολογικής νομοθεσίας, ώστε να μπορούν να σχεδιάζουν και οργανώνουν αποδοτικότερα τις δραστηριότητές τους.
Είναι πολλά τα έργα και οι δραστηριότητες στον νεώτερο πολιτισμό που πραγματοποιούν οι Εφορείες Νεωτέρων Μνημείων στη Σπάρτη, στο Άργος, στο Ναύπλιο, στο Κιάτο, στην Τρίπολη.
Η χώρα μας γυρνάει σελίδα. Ο πολιτισμός είναι η πυξίδα για το Αύριο, μας προσφέρει αυτογνωσία, αξιοπρέπεια, αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία για τις προοπτικές που ανοίγουν και μπορούν να υλοποιηθούν με ουσιαστικές συνεργασίες με τις Περιφέρειες, τους Δήμους και τους πολίτες.
